Ο σχεδιασμός μιας νέας εξόρμησης

Είτε βγούμε για κυνήγι, για ορειβατική αποστολή, ή πεζοπορική εξόρμηση, η διαδρομή που θα ακολουθήσουμε πρέπει να ανταποκρίνεται σε κάποιες προϋποθέσεις και να καλύπτει τόσο τους εξωγενείς παράγοντες που μπορεί να την επηρεάσουν, όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προκύπτουν από εμάς τους ίδιους ως πεζοπόρους.

Προσωπικά έχω έρθει σε δύσκολη θέση σε τουριστική ορειβατική αποστολή όταν πελάτης -μέλος της ομάδας μου- παραπονέθηκε για πόνους στο στήθος κατά τη διάρκεια επίπονης ανάβασης σε μια δύσκολη πλαγιά. Ο άνθρωπος αυτός είχε αποκρύψει ιστορικό καρδιακών προβλημάτων, με πρόσφατη εγχείρηση bypass μόλις λίγους μήνες πριν την αποστολή. Φανταστείτε τη θέση όχι μόνο του αρχηγού της αποστολής αλλά και όλης της ομάδας, η οποία αναγκαστικά έπρεπε να αλλάξει όλο το σχεδιασμό της πορείας της, τους στόχους και το πρόγραμμά της.  
Αυτό κατέστη δυνατό, καθώς υπήρχε εναλλακτικό σχέδιο διαφυγής (είχα υπολογίσει την περίπτωση κάποιου ατυχήματος και είχα σχεδιάσει αυτό που συχνά λέμε σχέδιο Β) και η διαδρομή συνεχίστηκε με διαφορετική πορεία και σημείο τερματισμού.
Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή…

Μελέτη και επιλογή της διαδρομής
Ο σωστός προγραμματισμός μιας εξόρμησης και ο σχεδιασμός της διαδρομής, αποτελεί τη βάση για την επιτυχημένη αποστολή μας. Εκτός από ένα βιβλίο σχετικό με την περιοχή που σχεδιάζουμε να  βρεθούμε, η έρευνα για στοιχεία και γνώμες ανθρώπων που έχουν κάνει το ανάλογο ταξίδι, μας δίνουν τη χαρά και την προσμονή για την εξόρμηση, επιμηκύνοντας το χρόνο της απόλαυσης με τη νοητική εξόρμησή μας στις ασκήσεις επί χάρτου αλλά και κρατώντας παράλληλα το ενδιαφέρον του ταξιδιού αμείωτο.
Προγραμματίζουμε συνεπώς την εξόρμησή μας, επιλέγουμε τη διαδρομή με βάσει τις καιρικές συνθήκες που συνήθως επικρατούν, τη μορφολογία του εδάφους, τα σημεία που έχουν ενδιαφέρον (κάτι ωραία καρτέρια ή «περάσματα», ξέρετε εσείς) αλλά και τις φυσικές μας δυνατότητες μαζί με την εμπειρία και τις γνώσεις που έχουμε ή τείνουμε να αποκτήσουμε με τη σύνθεση της ομάδας μας και τέλος τους στόχους που έχουμε θέσει ΑΠΟ ΠΡΙΝ.
Έτσι, σχεδιάζοντας τη διαδρομή μας, αναγνωρίζουμε τα σημεία εκκίνησης και τερματισμού, τα ενδιάμεσα σημεία-στάσεις για υδροληψία και ασφαλή κατασκήνωση και τα σημεία που πρέπει να αποφευχθούν. Ενώνουμε όλα τα επιθυμητά σημεία με μία γραμμή που συμβολίζει την πραγματική μελλοντική μας διαδρομή, κάνουμε τις παρατηρήσεις μας, τους υπολογισμούς απόστασης και χρόνου, και… ξεκινάμε με το χάρτη πολύτιμο βοηθό και οδηγό μας (αν ξέρουμε να τον διαβάσουμε σωστά). Ξέρουμε όμως;

Ο χάρτης
Τουριστικός, γεωγραφικός, δασικός, στρατιωτικός (ναυτικός για τους θαλασσινούς), ο χάρτης, αποτελεί τη βάση της εξόρμησής μας. Αρκεί βέβαια να γνωρίζουμε τη χρήση του, τις ιδιαιτερότητες και τα μυστικά του, καθώς ένας χάρτης περιέχει πολύ περισσότερα στοιχεία ακόμα και από την καλύτερη αεροφωτογραφία, αρκεί να προσέξουμε κάποια πράγματα όπως: η ημερομηνία κατασκευής ή τελευταίας ενημέρωσής του, η κλίμακα (ο λόγος που εκφράζει μια μονάδα μήκους πάνω στο χάρτη και στην πραγματική απόσταση πάνω στην επιφάνεια του εδάφους-1:50000 = ένα εκατοστό στο χάρτη ισούται με 50000 εκατοστά ή 500 μέτρα πάνω στο έδαφος), το υπόμνημα (τα σύμβολα που απεικονίζουν γεωγραφικά, γεωλογικά και τεχνητά στοιχεία-ανθρώπινες κατασκευές-  πάνω στο έδαφος), το πλέγμα αναφοράς (οι γραμμές που συμβολίζουν τους μεσημβρινούς-κάθετες- και τους παράλληλους-οριζόντιες), που σχετίζεται με το γεωγραφικό στίγμα της εκάστοτε θέσης μας στο χώρο και τέλος, η αναπαράσταση του ανάγλυφου του εδάφους με τις ισοϋψείς καμπύλες. 
Για κάποιον αμύητο, ο χάρτης είναι σχεδόν άχρηστος. Χρειάζεται εκπαίδευση, ένας έμπειρος «δάσκαλος», αυξημένη παρατηρητικότητα και χρόνος εξάσκησης για να αποκαλύψει ένας χάρτης τα μυστικά του. Για τον έμπειρο όμως, ο χάρτης είναι σπουδαίο βοήθημα καθώς τον οδηγεί με «κλειστά μάτια» σχεδόν και πάντα με ακρίβεια.
Η αναγνώριση του ανάγλυφου μέσω του σχήματος των ισοϋψών, η μέτρηση της απόστασης πάνω στο χάρτη (και κατ’ επέκταση η πραγματική απόσταση πεζοπορίας) και ο υπολογισμός του χρόνου, η αποφυγή εμποδίων (γκρεμοί) και η αναζήτηση χρήσιμων σημείων (ασφαλούς κατασκήνωσης, εύρεσης νερού), είναι τα ζητούμενα στην ανάγνωση του χάρτη και τον υπολογισμό της διαδρομής που θα κληθούμε να ακολουθήσουμε με τη βοήθειά του αλλά και της πυξίδας με την οποία θα ασχοληθούμε στο επόμενο άρθρο μας.