Πρακτική Μετεωρολογία και πρόγνωση του καιρού

Γνώση, επίγνωση, διάγνωση για να αποφύγουμε την απόγνωση. Σας λείπει κάτι άλλο σε …γνώση; Μα φυσικά η ΠΡΟΓΝΩΣΗ. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση η πρόγνωση του καιρού!

Γνωρίζουμε ήδη τη σημασία που έχει η γνώση για τη σωστή λύση της αντιμετώπισης των τεχνικών προβλημάτων που μπορούν να προκύψουν στην εξόρμησή μας σε συνδυασμό με τη χρήση του εξοπλισμού μας και της κίνησή μας στη Φύση. Τι μας μένει άραγε για να ολοκληρώσουμε την προετοιμασία για τη μεγάλη μας απόδραση;

Λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα
Ακούμε πολλές φορές ότι αγνοείται κυνηγός, ψαράς, βοσκός, μετά από κάποιο ιδιαίτερα έντονο καιρικό φαινόμενο. Η χιονοθύελλα, το μπουρίνι, τα σιφώνια (που παρεμπιπτόντως άρχισαν να κάνουν και στη χώρα μας την εμφάνισή τους), ακόμα και μια επίμονη ομίχλη ή μια δυνατή καταιγίδα, μπορούν να αποβούν επικίνδυνα ή και μοιραία ακόμα και αν είμαστε σε τόπο γνώριμο. Θα εμπιστευόσασταν τον εαυτό σας να κάνει ένα εύκολο περίπατο στο πάρκο με κλειστά μάτια; Όχι βέβαια!
Θα ξεκινούσατε να ξανοιχτείτε στη θάλασσα στη μέση της θύελλας; Μάλλον όχι. Αυτό δείχνει ότι ακόμα και για «απλές» εξορμήσεις ρουτίνας, χρειάζεται να προβλέπουμε τον καιρό και να παίρνουμε τα μέτρα μας πριν ξεκινήσουμε την αναζήτηση της όποιας περιπέτειας στη Φύση.
Καθώς ο καιρός μιας περιοχής επηρεάζεται από το γεωγραφικό της πλάτος, το κλίμα, το υψόμετρο και ειδικότερα από το ανάγλυφό της, τα τοπικά καιρικά χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής, ποικίλλουν, δυσχεραίνοντας τις προσπάθειές μας για σωστή πρόγνωση που θα μας εξασφαλίσει μια ασφαλή διάσχιση.

Φυσικές ενδείξεις
Κυρίαρχο ρόλο στις φυσικές ενδείξεις έχουν τα σύννεφα, καθώς ο τύπος τους εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την υγρασία  και την αστάθεια ή ευστάθεια της ατμόσφαιρας, ενώ η κατεύθυνσή τους θα μας δείξει προς τα που κατευθύνεται ο καιρός. Τα σύννεφα χωρίζονται σε τρεις θεμελιώδεις κατηγορίες: τους θυσάνους, τα στρώματα και τους σωρείτες. Η λέξη Μελανίες, προστίθεται συχνά για να δείξει ότι το σύννεφο προκαλεί κατακρημνίσματα. Έτσι, τα στρώματα από τα οποία πέφτει βροχή ή χιόνι ονομάζονται μελανοστρώματα, ενώ οι σκοτεινοί θεόρατοι σωρείτες που φέρνουν καταιγίδες, ονομάζονται σωρειτομελανίες. Ξεκινώντας από τις παραπάνω βασικές κατηγορίες,  τα σύννεφα διακρίνονται σε 10 διαφορετικούς τύπους, τους οποίους παρουσιάζουμε πιο κάτω. Καθένας από τους τύπους αυτούς, ανάλογα με την εμφάνισή του, το ύψος του και τον τρόπο της κίνησής του, συνήθως προλέγει ένα ορισμένο είδος καιρού που θα επακολουθήσει στις αμέσως προσεχείς ημέρες.
Ανώτερα σύννεφα: Βρίσκονται στην ανώτερη ατμόσφαιρα μεταξύ 6-13 χιλιομέτρων και αποτελούνται από παγοκρυστάλλους.

Χωρίζονται σε τρεις τύπους :     
Θύσανοι: (ραβδόμορφα σύννεφα που συνοδεύονται από ήπιο καιρό. Το χειμώνα όμως και με παρουσία ανέμου προμηνύουν χιονοπτώσεις).
Θυσανοσωρείτες: (αχνό στρώμα από σφαιρικά, μικρά, έντονα άσπρα σύννεφα. Δίνουν στον ουρανό  μορφή ψαροκόκαλου. Προαναγγέλλουν την προσέγγιση ενός θερμού μετώπου).
Θυσανοστρώματα: (μοιάζουν με αχνό πέπλο και μπορεί να καλύπτουν όλο τον ουρανό. Εμφανίζονται ως ομόκεντροι κύκλοι γύρω από τον ήλιο. Αν πυκνώσουν θα βρέξει μέσα στο επόμενο 24ωρο. Και τα νέφη αυτά προαναγγέλλουν την προσέγγιση ενός θερμού μετώπου.

Μέσα σύννεφα : Βρίσκονται σε ύψος μεταξύ 2-6 χιλιομέτρων και αποτελούνται από σταγονίδια.
Διακρίνονται σε δύο τύπους :
Υψιστρώματα (γκρίζο πέπλο που καλύπτει όλο τον ουρανό – δημιουργούν τις πρώτες σταγόνες βροχής) και
Υψισωρείτες (θυμίζουν βαμβάκι και είναι ένδειξη ατμοσφαιρικής αστάθειας προμηνύοντας βροχή στο επόμενο 12ωρο).

Κατώτερα σύννεφα: Βρίσκονται σε χαμηλό ύψος από 0 – 2 χιλιόμετρα και διακρίνονται σε τρεις τύπους:
Στρώματα: (χαμηλά και με ομοιόμορφη σαν ταβάνι εμφάνιση σύννεφα που δίνουν ασθενή φαινόμενα με μεγάλη όμως διάρκεια αν συνοδεύονται από ψυχρούς ανέμους).      
Στρωματοσωρείτες: (συνεχόμενα πυκνά λευκά ή γκρι σύννεφα που δίνουν βροχή ή και χιόνι. Σχηματίζονται πίσω από ψυχρά μέτωπα που διατρέχουν την περιοχή).     
Μελανοστρώματα: (σύννεφα μεγάλου πάχους που δίνουν συνεχή βροχή ή χιόνι.
Σύννεφα κατακόρυφης ανάπτυξης: Μεταξύ 1-10 χιλιομέτρων ύψος, τα σύννεφα αυτά αποτελούνται από σταγονίδια νερού και διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, τους σωρείτες (μεγάλα πυκνά και λευκά σα βαμβάκι σύννεφα που μοιάζουν με κουνουπίδι και έχουν κατά κανόνα οριζόντια βάση. Αν διατηρούν το σχήμα τους δείχνουν ήπιο καιρό) και τις σωρειτομελανίες (που μοιάζουν με τους σωρείτες αλλά είναι γκρι έως και μελανοί, μοιάζουν πολλές φορές με αμόνια και φέρνουν ισχυρές καταιγίδες, θύελλες ακόμα και χαλάζι.

Πέρα όμως από τα σύννεφα, υπάρχουν και άλλες φυσικές ενδείξεις που μας δείχνουν τον καιρό. Ο ήλιος και το χρώμα του ουρανού το πρωί και το απόγευμα, ο άνεμος, η υγρασία της ατμόσφαιρας και φυσικά τα μετεωρολογικά όργανα, μας προειδοποιούν για τον καιρό που θα ακολουθήσει.