Σαγηνευτικά τοπία, ιστορικές διαδρομές στις Πρέσπες και στο Νυμφαίο

Δύο προορισμοί που θα σας μαγέψουν με τις φυσικές ομορφιές τους και θα σας συνεπάρουν με την ιστορική τους παράδοση.

Στο σύνορο τριών χωριών, στη μέση μιας περιοχής βαθιά σημαδεμένης από την ιστορία, οι Πρέσπες των πελεκάνων και των ερωδιών, των σπηλαίων, των ασκητριών και των μικρών ψαράδικων χωριών, προσφέρουν μια εμπειρία που πάει πέρα από τις αισθήσεις. Το υγρό στοιχείο και η γύρω περιοχή που συνδυάζει με τρόπο μοναδικό την παράδοση με την αυθεντικότητα της φύσης, καθιστούν τη Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ελλάδος, κάθε εποχή. Ο δήμος Πρεσπών βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Μακεδονίας, βορειοδυτικά της Φλώρινας, σε υψόμετρο 850 μέτρων. Η περιοχή των Πρεσπών ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1974 λόγω της μοναδικής ομορφιάς του τόπου και της πλούσιας πανίδας και χλωρίδας που υπάρχει στην περιοχή.

Στον Εθνικό Δρυμό των Πρεσπών
Ιδρύθηκε το 1974 και έχει έκταση πυρήνα 4.900 εκτάρια και περιφερειακής ζώνης 14.750 εκτάρια. Βρίσκεται στη βορειοδυτική Μακεδονία, στις λίμνες Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα και στις γειτονικές πλευρές των βουνών Τρικλάρι και Βαρνούντα. Ο πυρήνας του εκτείνεται σε ολόκληρη τη Μικρή Πρέσπα και περιλαμβάνεται στους ελληνικούς υγρότοπους που προστατεύονται από τη Συνθήκη Ραμσάρ. Ο δρυμός ξεκινά από το υψόμετρο των 850 μ. και φτάνει στα 2.120 μ. κοντά στην κορυφή του όρους Βαρνούντα. Σε χαμηλότερο υψόμετρο κυριαρχούν δάση δρυός και φυλλοβόλα. Πιο ψηλά εκτείνονται δάση οξιάς και σε μικρότερο ποσοστό έλατα και κέδροι. Η περιοχή της Μικρής Πρέσπας είναι από τους σπουδαιότερους βιότοπους στην Ελλάδα για την αναπαραγωγή υδρόβιων πουλιών, όπως ερωδιοί, κορμοράνοι, λαγγόνες. Είναι η μοναδική περιοχή της χώρας μας όπου φωλιάζουν μαζί και τα δύο ευρωπαϊκά είδη πελεκάνων, ο αργυροπελεκάνος και ο ροδοπελεκάνος, καθώς και η σταχτόχηνα και ο χηνοπρίστης. Επίσης, φωλιάζουν αρκετά είδη πάπιας, γλαρόνια, ενώ στα γειτονικά δάση και στις ορεινές περιοχές υπάρχουν αρπακτικά, δρυοκολάπτες, αλλά και αρκούδες, λύκοι. Σημαντικοί είναι και οι πληθυσμοί των αμφιβίων και των ερπετών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο χωριό Ψαράδες ζει και ένα σπάνιο είδος αγελάδας-νάνου, ύψους 1.10 μ. Εδώ θα συναντήσουμε παραδοσιακούς οικισμούς, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία. Θα μπορέσουμε να μείνουμε στα παραλίμνια χωριά Άγιος Γερμανός, Ψαράδες και Μικρολίμνη. Η περιοχή είναι προσπελάσιμη από τη Φλώρινα (40 χλμ.) και από την Καστοριά (50 χλμ.).

Η περιήγησή μας ξεκινά…
Το όνομα Πρέσπα προέρχεται από μια παλαιά πόλη της Μακεδονίας που βρισκόταν κοντά στην ομώνυμη μεγάλη λίμνη, στο μέρος όπου βρίσκεται σήμερα η γιουγκοσλαβική πόλη Ρέσνα. Η περιήγησή μας στην περιοχή μπορεί να ξεκινήσει από το γοητευτικό νησάκι του Αγίου Αχιλλείου. Κατηφορίζοντας από εκεί, φτάνουμε στους Ψαράδες, ένα γραφικό χωριό της νοτιοδυτικής όχθης της Mεγάλης Πρέσπας. Από εκεί περιπλέουμε τις όχθες της μεγάλης λίμνης για να πάμε στην Κούλα, όπου η διώρυγα ενώνει τη Μικρή με τη Μεγάλη Πρέσπα. Εκεί θα αντικρίσουμε τους απόκρημνους βράχους, που βρίσκονται στις όχθες όπου υπάρχουν ναΐσκοι και ασκητήρια και στη λεία επιφάνεια των οποίων βλέπουμε ζωγραφισμένες πολλές βυζαντινές εικόνες.
Συνεχίζοντας την περιήγησή μας, 6 χλμ. βόρεια προς τις Καρυές, στο δημόσιο δρόμο Φλώρινας-Αγίου Γερμανού, βρίσκεται ο Λευκώνας και 2 χλμ. ανατολικά βρίσκεται το χωριό Καλλιθέα. Προχωρώντας, θα συναντήσουμε το Πλατύ, πιο πέρα τη Μηλεώνα, το Λαιμό και τον Άγιο Γερμανό.
Ο Άγιος Γερμανός είναι το μεγαλύτερο χωριό της Πρέσπας. Θα επισκεφθούμε τον ιερό ναό του Αγίου Γερμανού στην πλατεία του χωριού, που κτίστηκε στις αρχές του 11ου αιώνα. Στο ναό βρίσκεται και ο τάφος του Αγίου Γερμανού, του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

Οι εκδηλώσεις στις Πρέσπες
Από τις 21 έως 31 Αυγούστου λαμβάνουν χώρα στον Άγιο Αχίλλειο Πρεσπών τα “Λυγκήστεια”, ετήσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις του απόδημου ελληνισμού. Η «Γιορτή της φασολάδας» στο Δήμο Πρεσπών γίνεται κάθε χρόνο για την ανάδειξη της τοπικής φασολάδας, καθώς και η γιορτή του τσιρονιού για την ανάδειξη του τοπικού τσιρονιού.

Νυμφαίο: ήρεμη, πέτρινη πολιτεία
Σε απόσταση 25 χλμ. από το Αμύνταιο, σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του Βιτσίου, βρίσκεται το Νυμφαίο, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων. Διατηρώντας την αίγλη της ελληνικής επαρχίας και αναδεικνύοντας τη φυσική ομορφιά, αφήνει άφωνο κάθε ανυποψίαστο επισκέπτη. Πανύψηλα δέντρα από οξιές οριοθετούν την κατοικημένη περιοχή από το παρθένο δάσος. Ολόγυρα αντηχεί το κελάρυσμα από τρεχούμενα κρυσταλλωμένα νερά πηγών, κατευθείαν από τους κόρφους του βουνού. Η κοινότητα του Νυμφαίου είναι διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός και ιστορικός τόπος και σήμερα έχει επίσημα εγγεγραμμένους τετρακόσιους κατοίκους. Η έκτασή του καλύπτει 28.209 στρέμματα. Σε απόσταση μικρότερη από μία ώρα οδικώς βρίσκονται τα δύο χιονοδρομικά κέντρα, ο Βόρας και η Βίγλα. Αξίζει να περπατήσουμε στα καλντερίμια του Νυμφαίου και να δούμε από κοντά τα αρχοντικά του χωριού που ξεπερνούν σε αριθμό τα εκατό. Στο Νυμφαίο βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου που κτίστηκε το 1867.

Η πολιτεία με τα πέτρινα αρχοντικά
Τα πέτρινα αρχοντικά, αλλοτινές κατοικίες εύπορων εμπόρων και καπνεμπόρων, που μετανάστευσαν στο εξωτερικό προς αναζήτηση καλύτερης τύχης, αλλά ποτέ δεν ξέχασαν την πατρίδα. Ο νόστος μετουσιώθηκε σε έναν ολόκληρο κόσμο, από ακριβά δείγματα λαϊκής ηπειρωτικής αρχιτεκτονικής με ευφάνταστες τοιχογραφίες πηγαίας και ανόθευτης συνείδησης, με παραστάσεις φυτικού και ζωικού διάκοσμου. Άλλοτε τον μονόπατο όροφο διακοσμούσαν πανάκριβα βενετσιάνικα έπιπλα με αραιόπλεκτες δαντέλες και λαμπερούς πολυελαίους.
Μετά ορθώθηκαν τριώροφα, με σκαλιστές σιδεριές στα παραθύρια, που έμεναν δίχως παντζούρια. Οι στέγες των σπιτιών καλύπτονταν από πλάκες από σχιστόλιθο, που σιγά σιγά έδωσαν τη θέση τους στις οροφές από λαμαρίνα Σουηδίας. Ξεχωρίζουν τα αρχοντικά του Μπουτάρη, του Παπαδόπουλου, του Μέρτζου, αλλά και η ιστορική κατοικία του Τσίρλη, που κάποτε στέγασε τα σχέδια του Μακεδονικού αγώνα και έγινε αρχηγείο της περιοχής του Ανατολικού Βιτσίου, υπό τις διαταγές του Παύλου Μελά. Η μαρμάρινη πλάκα μαρτυρά την ιστορία του. Τα σοκάκια είναι λιθόστρωτα και παραδοσιακά φαναράκια το βράδυ φωτίζουν το δρόμο. Είναι στενά και υπογραμμίζουν ακόμη περισσότερο τις εντυπωσιακές κατοικίες. Εκτός από την απόλαυση ενός όμορφου περιπάτου στο δάσος, ακολουθώντας τα σημαδεμένα μονοπάτια, θα έχουμε τη μοναδική ευκαιρία για ιππασία, στον Ιππικό Όμιλο Νυμφαίου, ο οποίος διαθέτει οκτώ άλογα ενήλικα και δύο πουλάρια της φυλής Χάφλιγκερ από τη Βαυαρία.

Λίγα και για την ιστορία
Το Νυμφαίο πρωτοκατοικήθηκε το 1385 και από τότε κατέχει μια πλούσια και σημαντική θέση στην ιστορία του τόπου, με κορύφωση τη μεγάλη του οικονομική άνθηση, από το 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού, όταν οι Νεβεσκιώτες έμποροι εξαπλώθηκαν σε Δύση και Ανατολή. Τα σπίτια τους, αστικά αρχοντόσπιτα, γέμισαν με πανέμορφα έπιπλα, στολίστηκαν με μοναδικά κομμάτια, ενώ τα χρηστικά αντικείμενα της καθημερινότητας ήταν η τελευταία ευρωπαϊκή μόδα. Είναι σίγουρα απαραίτητο να επισκεφτούμε το Μουσείο του χωριού. Ο Σύνδεσμος “Άγιος Νικόλαος” των Απανταχού Νυμφαιωτών δραστηριοποιείται για την προστασία και για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του οικισμού, με δράσεις όπως η ενίσχυση εκδόσεων βιβλίων που προβάλλουν τον τόπο. Για όσους ενδιαφέρονται, πληροφορίες στην κοινότητα Νυμφαίου (τηλ.: 2386031382). Για παραδοσιακά προϊόντα, στο συνεταιρισμό Γυναικών Νυμφαίου “Η Νύμφη” (τηλ. 2386031117) θα προμηθευτούμε μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, τραχανάδες, χυλοπίτες, λικέρ, ξυλοκατασκευές και χειροτεχνήματα από το Νυμφαίο και την ευρύτερη περιοχή.