Με αυτόν τον όρο ονομάζουμε τα λειόκαννα με ολόκληρες φωτιές (sidelock) που όμως φέρουν το ελατήριο στο πίσω μέρος του μηχανισμού. Παρακάτω θα γνωρίσουμε τις τεχνικές διαφορές, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτών των όπλων.
Συνηθίζουμε να χωρίζουμε τα δίκαννα σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στα εξώσφυρα (κοκοροντούφεκα) και στα εσώσφυρα (τυφλά). Σε μια περαιτέρω ταξινόμηση, όλα τα εσώσφυρα δίκαννα, πλαγιόκαννα ή αλληλεπίθετα, ταξινομούνται με βάση το μηχανισμό τους, σε «όπλα με μισές φωτιές» ή boxlock, «όπλα με ολόκληρες φωτιές» ή sidelock και «όπλα με μηχανισμό επί σκανδάλης» ή καταχρηστικά blitz.
Η «αιρετική» ομάδα
Οι αμέτρητες πατέντες που έχουν περιβάλει την ιστορία του λειόκαννου έχουν δημιουργήσει πολλούς μηχανισμούς «ενδιάμεσους» ή εν πάση περιπτώσει μηχανισμούς που δυσκολεύεται κανείς μονολεκτικά να τους ταξινομήσει σε κάποιες από αυτές τις κατηγορίες. Και ο λόγος είναι ότι δεν αποτελούν καθαρόαιμο εκπρόσωπο κανενός από αυτούς τους τρεις τύπους όπλων. Κλασικό παράδειγμα είναι το σύστημα round action που έγινε πασίγνωστο από τη σκοτσέζικη φίρμα Dickson, το σύστημα με τις χειροκίνητες φωτιές (drop lock) που έγινε δημοφιλές από το ομώνυμο μοντέλο της αγγλικής εταιρείας Westley Richards, το σύστημα κυλιόμενου μηχανισμού που συναντάμε στα γαλλικά Darne και τα Charlin κ.λπ. Στο σημερινό άρθρο θα αναφέρουμε τις τεχνικές διαφορές, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας ομάδας λειόκαννων που δεν αποτελεί εξαίρεση στην ταξινόμηση που αναφέραμε στην αρχή, παραμένει όμως «αιρετική». Πρόκειται για όπλα με ολόκληρες φωτιές (sidelock) που όμως φέρουν το ελατήριο στο πίσω μέρος του μηχανισμού. Τα όπλα αυτά είναι γνωστότερα ως back action.
Η αξιολόγησή τους
Όσοι ασχολούνται με την ιστορία του λειόκαννου και τις ευρεσιτεχνίες του, θεωρούν δεδομένο ότι τα όπλα τύπου back action βρίσκονται σαφώς ψηλότερα από τα όπλα με μισές φωτιές (boxlocks), ως γνήσια sidelocks, αλλά καταλαμβάνουν τη χαμηλότερη θέση μεταξύ των υπολοίπων όπλων με ολόκληρες φωτιές (sidelocks). Η κατασκευή τους θεωρείται ευκολότερη, άρα μειωμένου κόστους. Η εμφάνισή τους κρίνεται από τους περισσότερους συλλέκτες και οπλογνώστες ως «αιρετική» αφού παραπέμπει στα κοκοροντούφεκα, με φωτιές σε σχήμα «πόδι αρνιού», όπως τα αποκαλούσαν οι Άγγλοι. Προσωπικά θεωρώ τα όπλα τύπου back action εξαιρετικά όμορφα και τα εξώσφυρα όπλα με φωτιές σε σχήμα «πόδι αρνιού» από τα ωραιότερα, ίσως, λειόκαννα που έχουν κατασκευαστεί ποτέ. Αυτή η αγάπη μου προς τα όπλα τού συγκεκριμένου μηχανισμού, με έσπρωξε να εξετάσω ιστορικά και τεχνικά τις ιδιαιτερότητες που έχουν και να διαμορφώσω τελικά την πεποίθηση ότι τα όπλα αυτά δεν είναι υποδεέστερα των υπόλοιπων sidelocks. Απλώς ξεφεύγουν από το κλασικό σχήμα φωτιάς και από την κλασική διάταξη μηχανισμού των παραδοσιακών αγγλικών sidelocks, με αποτέλεσμα να μην τους έχει αποδοθεί η θέση που τους αξίζει. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι στο λειόκαννο, εδώ και περισσότερα από 150 χρόνια, η Μεγάλη Βρετανία επιβάλλει την αισθητική, τα ποιοτικά στάνταρτς και τις ευρεσιτεχνίες της δικιάς της οπλοκατασκευαστικής ιστορίας. Όπως και να το κάνουμε, είναι ο αδιαφιλονίκητος leader των οπλοκατασκευών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, θετικό ή αρνητικό.
Συκοφαντημένα αλλά…
Αναφέρεται συχνά ότι τα όπλα τύπου back action, λόγω ακριβώς της θέσης που έχει το ελατήριο και η σφύρα, έχουν μια απειροελάχιστη καθυστέρηση πυροδότησης σε σύγκριση με ένα κλασικό sidelock, αυτό που τεχνικά ονομάζουμε bar action. Όμως, ουδέποτε αυτό έχει μετρηθεί, ή τουλάχιστον εγώ δεν έτυχε να δω ποτέ κάποια εμπεριστατωμένη μελέτη που να αποδεικνύει αυτή την καθυστέρηση. Επιπλέον η καθυστέρηση αυτή, μετρούμενη σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, ελάχιστα μπορεί να επηρεάσει το όπλο στη χρήση του. Από την άλλη μεριά, δεν έχω δει να προβάλλονται επαρκώς τα πλεονεκτήματα που ανακαλύπτει κανείς σε ένα back action όταν το μελετήσει διεξοδικά.
…Πανίσχυρα
Παράγοντας μακροζωίας
Στο back action, ο κατασκευαστής δεν είναι υποχρεωμένος να αφαιρέσει μέταλλο από τη βάση εσωτερικά για να στεγάσει τα ελατήρια. Τα ελατήρια βρίσκονται πίσω. Επιπλέον, σε ένα δίκαννο τύπου back action δεν συναντάει κανείς μπροστά καμία οπή γιατί απλούστατα δεν στεγάζεται εκεί κανένας πίρος. Οι πίροι που συγκρατούν τα τμήματα του μηχανισμού βρίσκονται όλοι πίσω, ενδυναμώντας περαιτέρω το πρόσθιο τμήμα της μπάσκουλας που διατηρεί μόνο τους οπλιστήρες και κανένα άλλο εξάρτημα. Μία τεχνική λεπτομέρεια που όχι απλώς οδηγεί στη χρήση αυτού του μηχανισμού αλλά τον επιβάλλει, είναι τα σύγχρονα εμπροσθογεμή όπλα που κατασκευάζονται ως λειτουργικά αντίγραφα παλαιών όπλων.
Αυτά τα εμπροσθογεμή, εξώσφυρα κατά κανόνα όπλα, για λόγους οικονομίας κατασκευής αλλά και για μεγαλύτερη σιγουριά ως προς τη μακροζωία τους, κατασκευάζονται με σπιράλ ελατήρια. Κι εκεί χρειάζεται αρκετός χώρος για να τοποθετηθούν αυτά τα σπιράλ ελατήρια και η μετάδοση της κίνησης στις σφύρες γίνεται πολύ ευκολότερα όταν χρησιμοποιούμε μια οπίσθια τοποθέτηση αυτών των ελατηρίων, έναν μηχανισμό, δηλαδή, τύπου back action. Αν θέλει να δει κανείς στοιχεία από τη λειτουργικότητα ενός back action, αρκεί να δοκιμάσει σε ένα εξώσφυρο πλαγιόκαννο, με ελατήρια στο πίσω μέρος, να οπλίσει τις σφύρες και μετά να επαναλάβει την ίδια δοκιμασία σε ένα εξώσφυρο δίκαννο που έχει μπροστά τα ελατήρια. Θα διαπιστώσει ότι η όπλιση ενός back action γίνεται πολύ πιο γλυκά, αρμονικά και προοδευτικά. Αυτό δεν αποτελεί μόνο αισθητική παράμετρο, αλλά κυριολεκτικό παράγοντα λειτουργικότητας, μείωσης κραδασμών και φθορών και μακροζωίας του όπλου.
Αισθητική και προκαταλήψεις
Όποιος όμως έχει καταφέρει, χωρίς προκαταλήψεις, να παρατηρήσει ένα όπλο back action, να αξιολογήσει αισθητικά τις αναφορές του στα παλιά κοκοροντούφεκα με φωτιές σε σχήμα «πόδι αρνιού» και να ανακαλύψει την ιδιαιτερότητα που έχουν αυτά τα όπλα να επιτρέπουν στον κατασκευαστή να σχεδιάσει ελεύθερα το πρόσθιο τμήμα της βάσης τους, έχει νομίζω άλλη γνώμη. Κι εδώ, στο πρόσθιο τμήμα της βάσης και τη σχεδίασή του, νομίζω ότι πρέπει να αναφερθούμε αναλυτικά. Όντας μασίφ το πρόσθιο τμήμα της βάσης και έχοντας εξασφαλισμένη την απεριόριστη αντοχή τους, επιτρέπει στον κατασκευαστή να κυρτώσει εξωτερικά το κάτω μέρος της βάσης και να δώσει ένα αποστρογγυλεμμένο τελείωμα το οποίο αισθητικά παραπέμπει σε ένα όπλο τύπου round action το οποίο σύμφωνα με πολλούς (ακόμη και πολέμιους των back action) είναι το πιο φίνο και πιο αναβαθμισμένο αισθητικά σχέδιο λειόκαννου. Ακριβώς αυτή η κυρτότητα της βάσης κάνει πολλά όπλα τύπου back action να παραπέμπουν αισθητικά σε όπλα μικρότερου διαμετρήματος. Παρατηρώντας κανείς ένα όπλο back action από έναν καλό κατασκευαστή, έχει την αίσθηση ότι κάποιος προσάρμοσε 12άρες κάννες σε μια 20άρα μπάσκουλα, κάτι το οποίο φυσικά δεν συμβαίνει.
Οι διασημότεροι εκπρόσωποι
Το πιο γνωστό όπλο με μηχανισμό back action είναι αναμφίβολα το μοντέλο Dominion της Holland & Holland. Όμως και άλλες μεγάλες εταιρείες εμπιστεύτηκαν το σύστημα αυτό σε διάσημα μοντέλα τους. Η περίφημη φίρμα Lancaster κατασκεύασε τα περισσότερα πλαγιόκαννα με ολόκληρες φωτιές, που τις παρήγγειλαν, με μηχανισμό τύπου back action. Το ίδιο έκανε η W&C Scott στο θρυλικό μοντέλο της Crystal, το πλαγιόκαννο εκείνο που διέθετε ένα κυκλικό κρύσταλλο στο πλάι ώστε να βλέπει κανείς και να ελέγχει οπτικά αν οι σφύρες είναι οπλισμένες.
Μια αναμφισβήτητη αλήθεια
Κλείνοντας θα επιχειρήσω μια τεχνική ακροβασία και θα ήθελα πριν ο αναγνώστης με χαρακτηρίσει υπερβολικό ή ακραίο, να σκεφτεί την αλήθεια που εμπεριέχει. Σήμερα, στην εποχή της παντοδυναμίας των αλληλεπίθετων δικάννων, πάρα πολλά αλληλεπίθετα, παρά τα όσα έχουν ακουστεί για την οπίσθια τοποθέτηση των ελατηρίων, χρησιμοποιούν μηχανισμούς λειτουργίας που καταχρηστικά βέβαια και μόνο θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σαν back action. Δύο από τα σημαντικότερα και δημοφιλέστερα αλληλεπίθετα της ακριβής κατηγορίας, η σειρά SO της Beretta και τα μοντέλα 203Ε και 303Ε της Merkel, έχουν τοποθετημένα τα ελατήρια πίσω, άσχετα αν εξωτερικά οι φωτιές τους δεν παραπέμπουν σε όπλο back action, καθαρά για λόγους σχεδιαστικούς κι ενδεχομένως εμπορικούς. Δεν νομίζω ότι θα βρισκόντουσαν πολλοί από τους πολέμιους αυτού του συστήματος που θα αμφισβητούσαν την ύψιστη ποιότητα ενός SO3 ή ενός Merkel 303Ε…
Ο Κυνηγετικός Σύλλογος Χίου τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει όλη του την προσοχή σε δράσεις…
Η Γ΄ Κυνηγετική Ομοσπονδία Πελοποννήσου και οι 30.000 κυνηγοί που εκπροσωπεί καταδικάζουμε απερίφραστα το περιστατικό…
Η ανακοίνωση της ΚΣΕ Στις 17 Σεπτεμβρίου 2024, συμπληρώθηκε το καθορισμένο από τη Ρυθμιστική Απόφαση…
Η κολύμβηση σε κρύο νερό, γνωστή και ως χειμερινή κολύμβηση, έχει κερδίσει την προσοχή των ειδικών…
Ήδη πολλές περιοχές της χώρας μας έχουν καλωσορίσει τη νοσταλγική μυρωδιά της βροχής, και τα…
Μια σπουδαία διάκριση στο άθλημα της σκοποβολής πέτυχε ο Σπαρτιάτης Άγγελος-Στυλιανός Σαραντάκης. Ο ταλαντούχος αθλητής…