Μπορούν να μας βλάψουν;
Από τη στιγμή που μπήκε στη ζωή μας, μπήκαμε κι εμείς… στην πρίζα. Το κινητό τηλέφωνο, ο απόλυτος κυρίαρχος της καθημερινότητά μας, μπορεί να μη βελτίωσε τη μεταξύ μας επικοινωνία, ωστόσο την επιτάχυνε.
Όμως, μην παρασύρεστε! Πείτε όχι στις υπερβολές και βάλτε “φραγή” στην ανεξέλεγκτη χρήση. Το πόσο διαδεδομένο είναι το κινητό τηλέφωνο είναι γεγονός χωρίς αμφισβήτηση. Εκείνο, όμως, που αμφισβητείται, και μάλιστα εντόνως, είναι η μακρόχρονη και αλόγιστη χρήση του καθώς και οι συνέπειες που μπορεί να έχει στην υγεία μας. Η κα Λορέτα Θωμαΐδου Παιδίατρος – Αναπτυξιολόγος, υπεύθυνη του Ιατρείου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής στην πανεπιστημιακή κλινική του νοσοκομείου Παίδων Αγία Σοφία, έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με το θέμα, ιδιαίτερα με τις επιδράσεις που έχει η χρήση κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά. Στη συνομιλία που είχαμε, η κα Θωμαΐδου ξεκαθάρισε πολλούς μύθους και αλήθειες γύρω από το φλέγον θέμα και κυρίως πρότεινε ορισμένα προληπτικά, αλλά αναγκαία μέτρα προστασίας.
Κ&Φ: Είναι πιθανό το κινητό τηλέφωνο να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο χρήστη;
Λ.Θ.: Με βάση τις έρευνες και τις μελέτες που έχουν γίνει, δεν προκαλεί τεκμηριωμένες βλάβες. Άλλωστε τα κινητά τηλέφωνα εκπέμπουν μη ιονίζουσα ακτινοβολία που είναι χαμηλής συχνότητας και έντασης. Η ακτινοβολία αυτή είναι λίγο μεγαλύτερη από την αντίστοιχη που εκπέμπουν οι συνήθεις οικιακές ηλεκτρικές συσκευές. Επικίνδυνη για την υγεία του ανθρώπου ακτινοβολία είναι η ιονίζουσα, όπως για παράδειγμα οι ακτίνες Χ, που έχει τη δυνατότητα να διασπά χημικούς δεσμούς και να προκαλεί μεταλλάξεις. Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία δεν προκαλεί τέτοιες βλάβες.
Κ&Φ: Άρα, είναι απόλυτα ασφαλές για την υγεία μας το κινητό;
Λ.Θ.: Η μόνη αποδεδειγμένη επίδραση του κινητού στον άνθρωπο είναι η θερμική του δράση. Η ακτινοβολία που εκπέμπει μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία των κυττάρων με συνέπεια ζαλάδες, πονοκεφάλους, καρδιαγγειακά νοσήματα, συγγενείς ανωμαλίες στα έμβρυα ή ακόμα Άλτσχαϊμερ, προβλήματα αναπαραγωγής κ.λπ. Επειδή το κινητό χρησιμοποιείται σε άμεση επαφή με το κεφάλι, εννοείται ότι η επίδρασή του αφορά κυρίως τον εγκέφαλο και σε αυτόν επικεντρώνονται όλες οι μελέτες και οι έρευνες που έχουν γίνει. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών είναι μεν καθησυχαστικά, όμως αφήνουν ορισμένα κενά. Για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο για περισσότερα από 10 χρόνια και συσκευή παλιάς γενιάς, έχουν περίπου 4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν καλοήθεις όγκους του εγκεφάλου στο ακουστικό νεύρο (ακουστικά νευρινώματα) όταν χρησιμοποιούν το ίδιο αφτί συνεχώς. Ωστόσο, κάποιοι άλλοι που χρησιμοποιούσαν εναλλάξ τα αφτιά τους στο ίδιο χρονικό διάστημα (δεν τοποθετούσαν πάντα στο ίδιο αφτί τη συσκευή), δεν εμφάνισαν νευρινώματα. Γι’ αυτό λέμε ότι οι έρευνες δίνουν ορισμένες φορές αντιφατικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η αβεβαιότητα της μακροχρόνιας δράσης εξακολουθεί να υφίσταται και παρ’ ότι δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, καλό είναι να επικεντρωθούμε στην πρόληψη.
Κ&Φ: Τι πρέπει να αποφεύγουμε;
Λ.Θ.: Κατ’ αρχήν θα πρέπει να αποφεύγουμε τη χρήση του κινητού την ώρα που οδηγούμε. Εκτός από τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος, που είναι υπαρκτός και πολύ πιο σοβαρός από το ίδιο το κινητό, μέσα στο αυτοκίνητο η ακτινοβολία του κινητού είναι μεγαλύτερη. Αφ’ ενός το μεταλλικό αμάξωμα εγκλωβίζει την ακτινοβολία, αφ’ ετέρου το κινητό τηλέφωνο λειτουργεί με μεγαλύτερη ισχύ και ενέργεια επειδή μετακινούμαστε και το σήμα μεταφέρεται διαρκώς. Και βέβαια μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στα παιδιά τα οποία δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν αν είναι κάτω των 8 ετών.
Κ&Φ: Τι ιδιαιτερότητες παρουσιάζουν τα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες;
Λ.Θ.: Τα παιδιά είναι οργανισμός υπό ανάπτυξη, το ίδιο και ο εγκέφαλός τους ο οποίος περιέχει περισσότερο νερό και συνεπώς απορροφά μεγαλύτερη ακτινοβολία. Επίσης, το κρανίο των παιδιών είναι λεπτότερο από το κρανίο των ενηλίκων. Συνεπώς, όταν η χρήση του κινητού ξεκινά από τόσο μικρή ηλικία, η προσλαμβάνουσα ακτινοβολία με τα χρόνια είναι πολύ μεγαλύτερη αθροιστικά από ό,τι αν ξεκινούσε 10 ή 20 χρόνια μετά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, στην Ελλάδα το 80% των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου και το 12% των παιδιών του Δημοτικού σχολείου χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο. Σε κάποιες χώρες, π.χ. Βρετανία, Ολλανδία, αποσύρθηκαν συσκευές κινητής τηλεφωνίας που απευθύνονταν αποκλειστικά σε μικρά παιδιά. Αν δεν μπορεί να αποτραπεί η χρήση του κινητού από τα παιδιά, τουλάχιστον ας γίνεται μέσω μηνυμάτων SMS ή ας περιοριστεί η επικοινωνία στα απολύτως απαραίτητα.
Κ&Φ: Τα συνοδευτικά αξεσουάρ τύπου hands free και blue tooth είναι ασφαλή στη χρήση τους;
Λ.Θ.: Ναι, γιατί με αυτά κρατάμε τη συσκευή -και άρα την κεραία- μακριά από τον εγκέφαλο. Ωστόσο, τα blue tooth εκπέμπουν μεγαλύτερη ακτινοβολία από τα hands free -αφού τα blue tooth φέρουν κεραία- αλλά μικρότερη από τη συσκευή του κινητού τηλεφώνου. Βέβαια, καταλαβαίνουμε ότι κάποιος που έχει μονίμως ένα blue tooth κολλημένο στο αφτί του, δεν σημαίνει ότι προστατεύεται κιόλας, επειδή δεν μιλά απευθείας από τη συσκευή…
Κ&Φ: Το κινητό έχει κυριαρχήσει απόλυτα στη ζωή μας και αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει. Τι μπορούμε να κάνουμε για να προφυλαχθούμε και να ελαχιστοποιήσουμε τις παρενέργειές του;
Λ.Θ.: Κατ’ αρχήν είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε το βαθμό SAR ο οποίος διαφέρει από συσκευή σε συσκευή. Ο βαθμός αυτός δείχνει το ποσό της ακτινοβολίας που απορροφάται από το κεφάλι και πρέπει να είναι μικρότερος από 2 Watt ανά kgr. Ήδη σε κάποιες χώρες του εξωτερικού, όπως σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ, ο βαθμός αυτός αναγράφεται πάνω στη συσκευή. Σύντομα η αναγραφή του θα καθιερωθεί και στις ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλα αυτά, ήδη αναγράφεται στις οδηγίες χρήσης (manual) κάθε συσκευής κινητής τηλεφωνίας. Όπως είπαμε και προηγουμένως, η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων είναι μεγαλύτερη από αυτή που εκπέμπουν οι ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας, αλλά μικρότερη από την ακτινοβολία των φούρνων μικροκυμάτων. Και βέβαια, ακτινοβολία δεν δεχόμαστε μόνο από τις συσκευές, αλλά και από τις κεντρικές κεραίες της κινητής τηλεφωνίας. Έχει παρατηρηθεί ότι τα πουλιά απομακρύνονται αμέσως ή αποφεύγουν να πλησιάζουν τα σημεία όπου υπάρχουν κεραίες κινητής τηλεφωνίας. Είναι και αυτό ένα σημάδι της φύσης…
Επίσης, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το κινητό εκπέμπει ακτινοβολία ακόμα και όταν δεν χρησιμοποιείται, εφ’ όσον βέβαια είναι ενεργοποιημένο. Αν δηλαδή έχουμε τη συσκευή ανοιχτή και μπορούμε να λαμβάνουμε κλήσεις, ακόμα και όταν δεν μιλάμε σε αυτή (π.χ. στο κομοδίνο δίπλα μας την ώρα που κοιμόμαστε), ακόμα και τότε εκλύεται ακτινοβολία.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία
Χρησιμοποιούμε το κινητό μόνο για απαραίτητες κλήσεις και όχι για να λύσουμε τα προβλήματά μας ή να πιάσουμε κουβέντα.
Αποφεύγουμε τη χρήση κινητού μέσα στο αυτοκίνητο και κοντά στα παιδιά.
Ελέγχουμε το βαθμό SAR της συσκευής ώστε να μην ξεπερνά τα 2 Watt ανά kgr.
Δεν παραλείπουμε να χρησιμοποιούμε τη συσκευή και στα δύο αφτιά, όχι μόνο στο ένα.
Να μην επιτρέπεται η χρήση από παιδιά κάτω των 8 ετών.
Γενικά, όσο πιο σύντομοι είμαστε στις συνομιλίες μας, τόσο καλύτερα.
