Εφαρμόζοντας τις Διεθνείς Συμβάσεις για την "Προστασία της φύσης, της χλωρίδας και της πανίδας" καθώς και τα νομοθετήματα που αφορούν την προστασία και διαχείριση της πανίδας της χώρας μας έχει διαμορφωθεί ένα εκτεταμένο, με ισχυρές τάσεις εξάπλωσης, δίκτυο προστατευόμενων περιοχών. Πιο συγκεκριμένα οι κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών σύμφωνα με την παραπάνω νομοθεσία ορίζονται ως εξής:
- Οι Εθνικοί Δρυμοί αποτελούν την κύρια κατηγορία των εθνικά προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες έχουν ανακηρυχθεί και υφίστανται διαχείριση στα πλαίσια της Δασικής Νομοθεσίας. Περιλαμβάνουν δασικές περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από άποψη διατήρησης της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας, των γεωμορφολογικών σχηματισμών, του υπεδάφους, της ατμόσφαιρας, των νερών και γενικά του φυσικού περιβάλλοντος. Αποτελούνται, συνήθως, από μία περιοχή απόλυτης προστασίας, τον πυρήνα, και από μία προστατευτική περιφερειακή ζώνη. Ορισμένες από τις δραστηριότητες που απαγορεύονται στους πυρήνες Εθνικών Δρυμών είναι η βιομηχανία, η εγκατάσταση οικισμών, οικιών, αγροικιών και παραπηγμάτων, η βόσκηση, η υλοτομία, η θήρα, η κοπή, το ξερίζωμα, η συλλογή φυτών κ.λπ. Δεκαέξι προτεινόμενες περιοχές, αποτελούν εξολοκλήρου ή περιέχουν πυρήνες Εθνικών Δρυμών, ενώ έξι περιοχές περιλαμβάνουν περιφερειακές ζώνες Εθνικών Δρυμών.
- Ως Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης κηρύσσονται εκτάσεις, δημόσιες ή μη, που παρουσιάζουν παλαιοντολογικό, γεωμορφολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς και συστάδες δένδρων ή δένδρα ή και σπάνια είδη φυτών που έχουν ιδιαίτερη βοτανική, φυτογεωγραφική, αισθητική και ιστορική σημασία. Στις περιοχές αυτές ισχύουν οι ίδιες απαγορεύσεις όπως και στους πυρήνες Εθνικών Δρυμών. Από τις περιοχές που μελετήθηκαν, 14 περιλαμβάνουν εκτάσεις που προστατεύονται ως Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης. Ωστόσο, σε ορισμένες μεγάλες περιοχές, οι προστατευόμενες εκτάσεις καλύπτουν πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής επιφάνειας, με αποτέλεσμα η επί τοις εκατό τους κάλυψη να εμφανίζεται ως μηδενική.
- Ως Αισθητικά Δάση κηρύσσονται δάση ή φυσικά τοπία που έχουν ιδιαίτερη αισθητική, υγιεινή και τουριστική σημασία, ούτως ώστε να προστατεύεται η πανίδα, η χλωρίδα και η ιδιαίτερη φυσική ομορφιά τους. Δώδεκα περιοχές περιέχουν ή αποτελούν εξολοκλήρου Αισθητικά Δάση.
- Ως μόνιμα Καταφύγια Θηραμάτων, ιδρύονται οι περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να καλύπτονται οι βασικές ανάγκες των θηραμάτων σε ησυχία, τροφή και νερό. Ο μεγαλύτερος αριθμός των προστατευόμενων περιοχών ανήκει στην κατηγορία αυτή (119). Έξι περιοχές περιλαμβάνουν τμήματα ή αποτελούν εξολοκλήρου Εκτροφεία Θηραμάτων, ενώ οκτώ περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί ως Ελεγχόμενες Κυνηγετικές Περιοχές.
- Τέλος, οι χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές των Βορείων Σποράδων έχουν ανακηρυχθεί ως Θαλάσσιο Πάρκο (1992), διότι αποτελούν καταφύγιο της μεσογειακής φώκιας (Monachus monachus). Επίκειται η ανακήρυξη ενός ακόμη Θαλάσσιου Πάρκου στον κόλπο Λαγανά της Ζακύνθου, η οποία είναι σημαντική περιοχή αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι λήφθηκε υπόψη ο χαρακτηρισμός των περιοχών σε διεθνές επίπεδο, έτσι ώστε να περιληφθούν σχεδόν όλες οι περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως προστατευόμενες σύμφωνα με τις συμβάσεις Ραμσάρ και Βαρκελώνης, καθώς και αυτές που έχουν χαρακτηρισθεί ως Βιογεννετικό Απόθεμα από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ως Απόθεμα Βιόσφαιρας από το πρόγραμμα ‘Aνθρωπος και Βιόσφαιρα των Ηνωμένων Εθνών, ως Διεθνής Κληρονομιά από τα Ηνωμένα Έθνη, τους έχει απονεμηθεί το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ή αποτελούν Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας.
Οι διεθνώς χαρακτηρισμένες περιοχές μπορεί να αποτελούν τμήμα, να ταυτίζονται ή ακόμη και να έχουν ευρύτερα όρια από τις προτεινόμενες προς ένταξη στο δίκτυο NATURA 2000 περιοχές.
Η πιο πολυπληθής κατηγορία αφορά στις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας, ενώ το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα έχει απονεμηθεί μόνο στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς. Η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς συγκεντρώνει τους περισσότερους διεθνείς χαρακτηρισμούς. Σε δεύτερη θέση ακολουθεί αυτή του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου.
Εκτός των γενικών απαγορεύσεων στις παραπάνω περιοχές ισχύουν τοπικές απαγορεύσεις θήρας για τις οποίες είναι αρμόδια τις κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών. Οι απαγορευτικές αυτές αποφάσεις εκδίδονται ανάλογα με τις τρέχουσες ανάγκες και συνθήκες και μπορεί να έχουν ισχύ για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.
