Συνεχίζοντας την αναδρομή στο παρελθόν και σε αυτό το τεύχος, στα έργα που πρωτοστάτησαν οι πρόγονοί μας οι κυνηγοί, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ν’ αναφερθούμε στο γεγονός ότι επέβαλλαν την άρση των προκαταλήψεων, συναινώντας στην εξάπλωση του ανθρωπιστικού ιδανικού και της ελευθερίας, απομακρύνοντας κοντόφθαλμες προοπτικές.
Τόσο η πολιτική αστάθεια της εποχής μετά το 1950, όσο και οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελλάδα την εποχή της δικτατορίας δεν επέτρεψαν την οικολογική ή οποιονδήποτε άλλη μορφή αντίληψης να εκδηλωθεί ώστε να θιχτεί η αλματώδη και άναρχη ανάπτυξη και δόμηση της χώρας.
Χωρίς να αναγνωριστεί η αξία των ιδεών που ήθελαν την προστασία της φύσης και που διαδόθηκαν μέσα από το κίνημα των Χίπις στην Ελλάδα, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε αυτές κάποιου είδους επιρροή σε συλλογικό επίπεδο ή σε κυβερνητικό που να οδήγησε στην παραγωγή ανάλογων θεσμών.
Οι όποιες πρωτοβουλίες της εποχής για την προστασία της φύσης κρατούνται καλά ακόμα από τις Κυνηγετικές Οργανώσεις που εκείνη την εποχή διοικούνται από διορισμένα, και όχι από εκλεγμένα συμβούλια, στα οποία όμως συμμετέχουν επιφανείς προσωπικότητες και ανώτατοι στρατιωτικοί με μεγάλη επιρροή.
Η έκδοση του πρώτου κυνηγετικού εντύπου
Αξίζει να αναφερθούμε στο γεγονός της σύνταξης ίσως του μοναδικού στα χρονικά τόμου υπό τον τίτλο «θηραματική πολιτική», πρωτοβουλία που παίρνει σάρκα και οστά από τις κρατικές υπηρεσίες της εποχής.
Η κινητικότητα των θηρευτικών οργανώσεων υπήρξε έντονη όσο βέβαια έντονη ήταν και του κυνηγετικού Τύπου σχετικά με την παραγωγή νόμων που αφορούσαν στη προστασία της φύσης και που πολλές φορές κατέληγαν σε πρωτοποριακές προτάσεις όπως η παντελής απαγόρευση της εμπορίας άγριων ζώων και που τελικά υιοθετούνται και είναι από τις αυστηρότερες διατάξεις στην Ευρώπη για την προστασίας της άγριας πανίδας.
Αρκεί να αναλογιστούμε ότι την πλήρη απαγόρευση της εμπορίας όλων των άγριων ειδών δεν την τόλμησε ούτε μεταγενέστερα η Οδηγία 79/409/ΕΟΚ για τα άγρια πτηνά!
Σοφές προβλέψεις
Μέσα στην εποχή της δικτατορίας υιοθετείται ο θεμέλιος λίθος του νομικού πλαισίου που σήμερα ισχύει γύρω από το κυνήγι και ετέθη με το 86ο νομοθετικό διάταγμα του 1969, το γνωστό Δασικό Κώδικα, ο οποίος σε ό,τι αφορούσε στο κυνήγι ενσωμάτωσε σχεδόν αυτούσιες τις προτάσεις των πανελλήνιων κυνηγετικών συναντήσεων που είχαν προηγηθεί -γεγονός που διαπιστώνουμε μάλλον έκπληκτοι εάν ανατρέξουμε στα κυνηγετικά περιοδικά της τότε εποχής.
Επιπλέον, έχει μεγάλη σημασία το γεγονός ότι το Ν.Δ. 86/89 έδινε στον Υπουργό Γεωργίας με επιμέρους ετήσιες αποφάσεις του να επιβάλλει επιπρόσθετους περιορισμούς ή άλλες ρυθμίσεις στο κυνήγι, κάτι που αποδείχθηκε στο παρελθόν σοφή πρόβλεψη.
Με αυτόν τον τρόπο, η διοίκηση απέκτησε μία αξιοθαύμαστη ευελιξία αφού μπορούσε, μέσω των ετήσιων ρυθμιστικών αποφάσεων θήρας, να προσαρμόζεται γρήγορα και εύκολα στις εκάστοτε ανάγκες των θηρεύσιμων ειδών.
Η ανάγκη για προστασία που δεν εισακούστηκε
Σε ό,τι αφορά στην προστασία των οικοτόπων όμως η σχετική νομοθεσία υπολείπεται σοβαρά αφού δεν μπορεί να προστατεύσει ουσιαστικά σχεδόν τίποτα που να ήθελε να εκμεταλλευτεί ο άνθρωπος, με εξαίρεση τα ξυλοπαραγωγικά δάση και τους Εθνικούς Δρυμούς που διαχειρίζονται με υποδειγματικό τρόπο.
Η μαζική εγκατάλειψη της υπαίθρου που συμβαίνει τη συγκεκριμένη περίοδο, μείωσε σημαντικά τις πιέσεις για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε τεράστιες περιοχές της χώρας που άρχισαν σιγά-σιγά να δασώνονται.
Η μόνη όμως μέριμνα του κράτους, περιορίζεται στη θεσμοθέτηση απαγορευμένων για το κυνήγι περιοχών βάσει του Δασικού Κώδικα, που μετά το 1969, ονομάζονται καταφύγια θηραμάτων και έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την προστασία των θηραμάτων και την αύξησή τους.
Αυτό το άρθρο εφαρμόζονταν μόνο όταν υπήρχε ανάγκη προστασίας, γεγονός που σταματούσε το κυνήγι αλλά δυστυχώς δεν μπορούσε να εμποδίσει την ανεξέλεγκτη χρήση του DDT και άλλων ισχυρών σκευασμάτων στη γεωργία, όπως τα μπαζώματα, τις εκχερσώσεις, την παράνομη δόμηση, τις ανεξέλεγκτες άδειες λειτουργίας λατομείων ή ακόμα και τις αποξηράνσεις υγροτόπων που, λόγω τις αμερικανικής βοήθειας, αυξάνονταν και επεκτείνονταν σε χώρο.
Είναι χαρακτηριστική η συνέχιση της απώλειας υγροτοπικών εκτάσεων ακόμη και πολύ αργότερα από το 1950.
Η λίμνη Κάρλα στην ανατολική Θεσσαλία ήταν από τις μεγαλύτερες λίμνες της Ελλάδας, είχε έκταση περίπου 14.000 Ha, φιλοξενούσε έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς υδρόβιων πτηνών και αποξηράνθηκε τελείως το 1962, κάτι που δημιούργησε μεγάλες περιβαλλοντικές επιπλοκές που επηρεάζουν σημαντικά απ’ ότι όλοι γνωρίζουμε μέχρι και σήμερα.
Πολλά χρόνια μετά δεν έχει αλλάξει τίποτα
Μέχρι και τα τέλη του 1960 του υπουργείο Γεωργίας χρηματοδοτούσε αποστραγγιστικά προγράμματα. Παρόλα αυτά, η λιμνοθάλασσα της Αγουλινίτσας και μικρότερη της Μουριάς και της Κάστας αποξηράνθηκαν αρκετά αργότερα, το 1973, δύο χρόνια πριν την είσοδο της Ελλάδας στη Διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ.
Το 1974 λοιπόν, υπογράφεται η σημαντική για πολλούς λόγους Διεθνής Σύμβαση για την προστασία των υγροτόπων και της υδρόβιας πτηνοπανίδας τους, χωρίς αυτό βέβαια να εμποδίζει τα έργα της αποξήρανσης που συνεχίζουν να προχωρούν σε πολλούς από τους 11 υγροτόπους που η Ελλάδα ενέταξε κάτω από το προστατευτικό καθεστώς της Σύμβασης!
Το δέλτα του Έβρου είναι ένα τυπικό παράδειγμα όπου τα αποξηραντικά έργα σταμάτησαν το 1979, ενώ στον τομέα της προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων σημειώνονται σημαντικές εξελίξεις προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Ο νόμος 998 του 1979 καθορίζει ένα ιδιαίτερο αυστηρό σύνταγμα για το δάσος, ένα ακόμη αυστηρότερο προστατευτικό καθεστώς που σήμερα ομοιάζει με μία άκομψη και αψυχολόγητη αντίδραση σε ό,τι καταστροφικό έχει συμβεί μέχρι τότε στο περιβάλλον.
Δημιουργείται έτσι, το ευρύτερα γνωστό ως μαχητό τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου επί των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας, κάτι που απλά με λίγα λόγια σημαίνει ότι, όποια έκταση έχει δασική βλάστηση, ανήκει κατά τεκμήριο στο δημόσιο!
Το τεκμήριο αυτό επεκτείνεται σε εκατομμύρια στρέμματα βραχωδών, αγροτολιβαδικών εκτάσεων και αγρών που εγκατέλειψαν για διάφορους λόγους οι ιδιοκτήτες τους και σιγά-σιγά καλύφθηκαν από άγρια ξυλώδη φυτά.
Χιλιάδες μετανάστες του εσωτερικού ή του εξωτερικού είδαν έκπληκτοι ότι με αυτόν τον τρόπο τα χωράφια τους άρχιζαν να αλλάζουν…ιδιοκτήτη!!!
Γεγονότα που μετά από 30 ολόκληρα χρόνια δεν απέχουν και πολύ από τα σημερινά τεκταινόμενα του ελληνικού δημοσίου…
