Τι πρέπει να κάνουμε σε δηλητηριάσεις, σε δηλητηριώδη κεντρίσματα εντόμων και σε δαγκώματα ζώων.
Ορθοπαιδικού – Αθλητίατρου
Οι δηλητηριάσεις είναι ένα καθημερινό πρόβλημα που οφείλεται σε χαλασμένα τρόφιμα, ακατάλληλα φάρμακα, ατυχήματα στη βιομηχανία και στο σπίτι, σε σκόπιμες ενέργειες (απόπειρες αυτοκτονιών) ή τυχαίες, από αμέλεια ή άγνοια (συχνότερο πρόβλημα τα παιδιά που ξεφεύγουν από την προσοχή των γονιών τους και καταπίνουν διάφορες ουσίες).
Γενικά, δηλητήριο είναι κάθε ουσία σε μορφή στερεή, υγρή ή αερώδη, που όταν μπει στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει βλάβες και αλλοιώσεις, ακόμα και το θάνατο. Πύλες εισόδου των δηλητηρίων στο οργανισμό είναι το στόμα, οι βλεννογόνοι και το δέρμα από το οποίο μπορούν να απορροφηθούν διάφορες ουσίες όπως τα φυτοφάρμακα, το παραθείο, οι βαφές κ.λπ.
Χαλασμένες τροφές και φάρμακα
Τα άτομα που υπέστησαν μια τέτοια δηλητηρίαση παρουσιάζουν έντονους πόνους στο στομάχι, εμετούς, διάρροια, ωχρότητα και ταχυσφυγμία. Στις πρώτες βοήθειες πρέπει κατ’ αρχήν να διαπιστωθεί το είδος του δηλητηρίου που προκάλεσε τη βλάβη. Σε αυτό μας βοηθούν το οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον ή ακόμα και ο ασθενής. Ως πρώτες βοήθειες κι εφόσον το άτομο διατηρεί τις αισθήσεις του, οφείλουμε να προκαλέσουμε αμέσως εμετό με το δάχτυλό μας, ερεθίζοντας τον ουρανίσκο του πάσχοντος. Εν συνεχεία, η πλύση στομάχου στο κοντινότερο νοσοκομείο είναι επιβεβλημένη. Πριν από τη μεταφορά του, του δίδεται ζωικός άνθρακας (τα γνωστά καρβουνάκια) από το στόμα. Η χορήγηση καθαρτικού απαγορεύεται και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.
Ναρκωτικά
Ειδική μορφή φαρμακευτικής δηλητηρίασης είναι εκείνη που προκαλείται σε ναρκομανείς που παίρνουν ναρκωτικά με ενέσεις. Είναι βέβαια θλιβερή η διάδοση των ναρκωτικών αλλά όταν βρεθούμε μάρτυρες μιας τέτοιας δηλητηρίασης οφείλουμε να είμαστε εξαιρετικά παρατηρητικοί. Τη διαπίστωση μιας τέτοιας δηλητηρίασης την κάνουμε όχι μόνο ρωτώντας τον άρρωστο, αλλά ελέγχοντας και το περιβάλλον του για σύριγγες κ.λπ. και επίσης βρίσκοντας σημάδια από τις ενέσεις στα χέρια και στα πόδια. Στην περίπτωση αυτή, η πρόκληση εμετού και η πλύση στομάχου δεν προσφέρουν τίποτα.
Πρέπει να γίνει στον ασθενή αμέσως τεχνητή αναπνοή, μια καρδιοτονωτική ένεση και να μεταφερθεί αμέσως στο νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του, εφόσον έχουμε απώλεια των αισθήσεων, πρέπει να συνεχίζεται η τεχνητή αναπνοή.
Δάγκωμα από φίδι
Δηλητηριώδη φίδια στην Ελλάδα είναι τα διάφορα είδη οχιάς. Η οχιά είναι φίδι μικρό γι’ αυτό και συχνά περνά απαρατήρητο και δαγκώνει στα πόδια όταν το πατήσουμε ή στα χέρια όταν τα βάζουμε σε θάμνους ή ξερά χόρτα. Γι’ αυτό και τα τσιμπήματα γίνονται κυρίως στα άκρα.
Σαν πρώτες βοήθειες συνιστούμε στο άτομο να αποφύγει κάθε μικρή προσπάθεια ή πανικό, γιατί το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι η ταχύτερη απορρόφηση του δηλητηρίου μέσα από μια ταχύτερη κυκλοφορία του αίματος. Ξαπλώνουμε λοιπόν τον πάσχοντα και αν έχει πρόβλημα κακής αναπνοής, του κάνουμε τεχνητή αναπνοή με το φιλί της ζωής. Καθαρίζουμε με νερό και σαπούνι την περιοχή του δαγκώματος, χαράζουμε σταυρωτά την πληγή για να διευκολύνουμε την αιμορραγία και πιέζουμε γύρω από την πληγή ώστε να αποβληθεί γρηγορότερα το δηλητήριο. Ταυτόχρονα περιδένουμε το άκρο 5 εκ. ψηλότερα από το σημείο του δαγκώματος. Η απορρόφηση αίματος από την πληγή μπορεί να γίνει και με βεντούζα ή με το στόμα εκείνου που δίνει τις πρώτες βοήθειες ή του ίδιο του πάσχοντος, αρκεί να μην υπάρχουν στοματικές πληγές ή αμυχές. Η μεταφορά του αρρώστου στο γιατρό γίνεται με φορείο ώστε να μην καταβάλει μυϊκή προσπάθεια κι εκεί του γίνεται αντιοφικός ορός.
Δάγκωμα από σκυλί
Το δάγκωμα από σκυλί θεραπεύεται κατ’ αρχήν σαν κοινό τραύμα (καθαρισμός, απολύμανση, αντιβίωση, αντιτετανικός ορός). Είναι όμως επιβεβλημένο να σταλεί το ζώο για εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι λυσσασμένο ώστε να αρχίσει η αντιλυσσική θεραπεία.
Η λύσσα είναι πάθηση που προσβάλλει σκύλους, γάτες, λύκους κ.λπ. Από τα ζώα αυτά μεταδίδεται η λύσσα στον άνθρωπο με το δάγκωμα ή ακόμη αν έρθει σε επαφή με κάποια πληγή στο δέρμα του ανθρώπου το σάλιο του άρρωστου ζώου. Η έγκαιρη αντιλυσσική θεραπεία πρέπει να αρχίσει αμέσως και θεωρείται ριζική και αποτελεσματική.
Αν το ζώο έφυγε και δεν είναι δυνατή η εξέτασή του, πρέπει να γίνεται προληπτικά αντιλυσσική αγωγή. Είναι γενικός κανόνας ότι όσο πιο κοντά στο κεφάλι είναι το δάγκωμα, τόσο πιο επικίνδυνο είναι και πολλά δαγκώματα λυσσασμένου ζώου στο κεφάλι του ανθρώπου είναι θανατηφόρα, έστω κι αν γίνει έγκαιρα αντιλυσσική θεραπεία. Τέλος, όταν εκδηλωθεί ήδη η λύσσα στον άνθρωπο θεωρείται ανίατη και είναι θανατηφόρα.
Τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες
Αυτά προκαλούν έντονο τοπικό πόνο, πρήξιμο και συχνά ζάλη και δύσπνοια.
Σαν πρώτες βοήθειες βγάζουμε το κεντρί με ένα τσιμπιδάκι και τοποθετούμε αμμωνία ή μια αντισταμινική αλοιφή. Προσοχή στη χρήση της αμμωνίας γιατί προκαλεί τοπικά εγκαύματα. Αν το άτομο είναι αλλεργικό ή το τσίμπημα είναι κοντά στο στόμα, πρέπει να μεταφέρουμε τον πάσχοντα αμέσως σε γιατρό, γιατί το πρήξιμο μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των αεροφόρων οδών, δύσπνοια και πνιγμό.
Τέλος, ανάλογη θεραπεία γίνεται και στα τσιμπήματα από τσούχτρες, δηλαδή με τη χρησιμοποίηση αμμωνίας ή αντισταμινικής αλοιφής τοπικά και αποφυγή έκθεσης στον ήλιο.
