Ένας ξένος, σαρκοβόρος και επιβλαβής εισβολέας έχει προστεθεί στην ελληνική πανίδα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Το ζώο αυτό προέκυψε τα τελευταία επτά χρόνια μετά την «καταδρομική» ενέργεια ομάδας ακτιβιστών ζωόφιλων, που το 2010 απελευθέρωσαν 50.000 αμερικανικά μινκ (βιζόν) από μονάδα εκτροφής γουνοφόρων ζώων της Καστοριάς.
Το μινκ σε έναν βαθμό αποτελεί δημιούργημα εργαστηρίων-εκτροφείων.
Το ξενικό θηλαστικό, που σε έναν βαθμό αποτελεί δημιούργημα εργαστηρίων-εκτροφείων, έχει εγκαταστήσει πλέον τις δικές του αποικίες στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, με έναν πληθυσμό που υπολογίζεται στα 10.000 ζώα και έχει ήδη επιφέρει σοβαρή διαταραχή στην περιβαλλοντική ισορροπία.
Φόβος και τρόμος
Αναπαράγεται με γοργούς ρυθμούς, έχοντας φτάσει πλέον στην πέμπτη γενιά, είναι δεινός θηρευτής και έχει εκτοπίσει πολλά ενδημικά είδη, μεταξύ αυτών και τη σπάνια, προστατευόμενη βίδρα. Σκοτώνει άγρια πουλιά στους υγροβιότοπους, καταστρέφει τις φωλιές και τρώει τα αβγά τους, επιτίθεται σε ιχθυοκαλλιέργειες πέστροφας, ενώ κάνει «επιδρομές» σε οικόσιτα πουλερικά στα χωριά της περιοχής.
Τις τελευταίες μέρες οι ξενικοί εισβολείς έγιναν ο φόβος και ο τρόμος των άγριων πουλιών στην παγωμένη λίμνη Καστοριάς, εξολοθρεύοντας κύκνους, κορμοράνους και άλλα είδη άγριων προστατευόμενων πουλιών, ενώ μια επιδρομή μινκ στην Ελάτη Κοζάνης αφάνισε όλες τις κότες σε 20 και πλέον κοτέτσια του χωριού.
«Στη λίμνη έκαναν πραγματικό ‘πάρτι’, γιατί λόγω του πάγου στο νερό τα πουλιά δεν τρέφονται σωστά αυτό το διάστημα, είναι αδύναμα και γίνονται εύκολα βορά στις ορέξεις των κυνηγών τους», εξήγησε στο «Εθνος της Κυριακής» ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, αντιπρόεδρος της Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος Καστοριάς και συνεργάτης του «Αρκτούρου». «Το μινκ έχει δημιουργήσει μόνιμα ενδιαιτήματα κοντά στη λίμνη και στα ποτάμια και έχει επιφέρει μεγάλη αναστάτωση στην ορνιθοπανίδα. Εχουμε παρατηρήσει μειωμένη φωλεοποίηση στη λίμνη, για είδη όπως τα σκουφοβουτηχτάρια και οι λαγγόνες (μικροί κορμοράνοι) και σε άλλα είδη που φτιάχνουν τις φωλιές τους χαμηλά στις καλαμιές. Στις νησίδες της λίμνης όπου φωλιάζουν πουλιά έχουν εγκατασταθεί τώρα τα μινκ», προσέθεσε ο ίδιος και συμπλήρωσε:
«Σε όλες τις παραποτάμιες περιοχές έχουν εκτοπίσει τη βίδρα, σπάνιο προστατευόμενο είδος που είναι ανταγωνιστικό γιατί κυνηγάει τα ίδια είδη με αυτό, αλλά το μινκ κυριαρχεί. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και στην ιχθυοπανίδα. Εχουν καταγραφεί πολλές επιθέσεις σε εκτροφεία πέστροφας σε παραπόταμο του Αλιάκμονα».
Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ, σε συνεργασία με την Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος Καστοριάς, έχουν εκπονήσει και προτείνει στην Περιφέρεια ένα διαχειριστικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, που βασίζεται στη διεθνή εμπειρία (Ισπανία, Σκοτία κ.ά.) και προβλέπει τη σύλληψη των μινκ με παγίδες και στη συνέχεια ή τη θανάτωσή τους ή την επιστροφή τους σε εκτροφές γουνοφόρων ζώων. Το πρόγραμμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ, για οικονομικούς λόγους.
Η απελευθέρωση
«Αυτά τα άτομα που επιβίωσαν και εγκαταστάθηκαν σε περιοχές κατά μήκος του Αλιάκμονα και στη λίμνη της Καστοριάς, από γενιά σε γενιά γίνονται όλο και πιο ανθεκτικά και πιο προσαρμοστικά στις ελληνικές συνθήκες», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, Σάββας Καζαντζίδης, και προσθέτει: «Δημιουργούν ανταγωνισμούς, κυρίως με τη βίδρα, με την οποία έχουν τα ίδια θηράματα-στόχους, αφού τρώνε και οι δύο ψάρια, μικρά θηλαστικά και σαλιγκάρια. Παράλληλα, επιτίθενται σε αποικίες σπάνιων προστατευόμενων πουλιών. Ηδη έχει εγκαταλειφθεί η αποικία λαγγονών στη λίμνη της Καστοριάς, μετά από επίθεση στις φωλιές από μινκ που έφαγαν τα αβγά τους».
Η ακτιβιστική ενέργεια, που είχε τα χαρακτηριστικά επιχείρησης σαμποτάζ, έγινε το καλοκαίρι του 2010, από το αυτοαποκαλούμενο «Μέτωπο Απελευθέρωσης Ζώων», ελληνική εκδοχή της οργάνωσης ζωόφιλων Animal Liberation Front, που προβαίνει σε ανάλογες επιχειρήσεις διεθνώς. Τα μέλη του «Μετώπου» παραβίασαν νύχτα την περίφραξη της μονάδας εκτροφής γουνοφόρων ζώων του Γιάννη Παγούνη στην περιοχή του Χιλιοδέντρου Καστοριάς, άνοιξαν τα κλουβιά και άφησαν ελεύθερα περίπου 50.000 αμερικανικά μινκ, σπέρνοντας τον πανικό. Είχαν προηγηθεί άλλες δύο ανάλογες ενέργειες σε εκτροφές στη Σιάτιστα και στην Καστοριά, από τα «Κοράκια της Εκδίκησης», με μικρότερο αριθμό απελευθερώσεων. Μέσα στις επόμενες μέρες χιλιάδες γουνοφόρα ζώα βρέθηκαν νεκρά από τροχαία στους δρόμους της ευρύτερης περιοχής, άλλα πέθαναν από διάφορες αιτίες, ενώ ένας αριθμός μινκ συνελήφθησαν και επέστρεψαν στις εκτροφές. Παρέμειναν όμως «αγνοούμενα» τουλάχιστον 10.000 ζώα, τα οποία αναζήτησαν και βρήκαν τον δικό τους ζωτικό χώρο στα οικοσυστήματα της περιοχής, όπου έφτιαξαν φωλιές, αναπαρήχθησαν και πολλαπλασιάστηκαν.
«Οι κακώς εννοούμενοι οικολόγοι έκαναν τη χειρότερη ζημιά στο οικοσύστημα, προσπαθώντας να το προστατεύσουν», υποστήριξε ο Αθανάσιος Λάγγας, πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Εκτροφέων Γουνοφόρων Ζώων. «Είχαμε προειδοποιήσει τις Αρχές τότε, αλλά δεν μας άκουσαν. Είχαμε ζητήσει από την Περιφέρεια να μας αναθέσουν να τα μαζέψουμε. Είχαμε τα μέσα και την τεχνογνωσία, θα βάζαμε λίγη τροφή μέσα σε κλουβιά-παγίδες, και θα τα πιάναμε σε λίγες μέρες», επεσήμανε ο ίδιος και προσέθεσε: «Επρεπε να γίνει κάτι άμεσα, εκείνες τις μέρες που τα ζώα ήταν κοντά και δεν ήταν μαθημένα να ζουν ελεύθερα. Από τη στιγμή που γέννησαν στη φύση, η επόμενη γενιά είναι πλέον άγρια ζώα και είναι πολύ δύσκολο να τα συγκεντρώσεις. Τώρα έχουν εξαπλωθεί σε διάφορες περιοχές και έχουν δημιουργήσει αποικίες».
Ζημιές
Απώλειες υπάρχουν και σήμερα, με μικρό αριθμό ζώων να «δραπετεύει» από τα κλουβιά κατά τη διάρκεια εργασιών στις μονάδες εκτροφής, να περνά έξω από τις περιφράξεις και να δημιουργεί προβλήματα. «Λυπόμαστε για αυτό που γίνεται. Ζούμε κι εμείς στην περιοχή και βλέπουμε πως ο κόσμος παθαίνει ζημιά. Δεν είναι στο μέγεθος που ήταν στην αρχή, αλλά γίνονται καταστροφές. Ο συνάδελφος που είχε την εκτροφή έπαθε ζημιά 600.000-700.000 ευρώ. Τον βοηθήσαμε και στάθηκε ξανά στα πόδια του», ανέφερε ο κ. Λάγγας.
Σήμερα υπάρχουν 85 μονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων στη Δυτική Μακεδονία, με 400.000 μάνες. Παράγονται κατ΄ έτος 1,5 – 2 εκατομμύρια γουνοδέρματα, τα οποία διοχετεύονται στα δημοπρατήρια του εξωτερικού.
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Δεν έμεινε κότα ζωντανή μετά την επιδρομή στην Ελάτη Κοζάνης
Το αμερικανικό βιζόν ή μινκ είναι ξενικό προς την Ελλάδα είδος σαρκοφάγου θηλαστικού, συγγενικό προς το κουνάβι, που ζει ελεύθερο στις ΗΠΑ και στον Καναδά, ενώ εκτρέφεται σε πολλές χώρες του κόσμου -και στην Ελλάδα- για την πλούσια γούνα του. Εχει καφέ χρώμα, ενώ η αντίστοιχη ευρωπαϊκή εκδοχή του είναι μικρότερου μεγέθους και γκρίζου-λευκού χρώματος. Το είδος που απελευθερώθηκε στη Δυτική Μακεδονία εκτράφηκε και ζευγαρώθηκε με ειδικό τρόπο με στόχο τη μέγιστη πάχυνση και την παραγωγή καλής ποιότητας γούνας. Είναι ευέλικτο, κινείται με την ίδια ευκολία στο έδαφος και στο νερό, ενώ φωλιάζει σε μεγάλες σήραγγες που σκάβει μόνο του, κοντά σε λίμνες και ποτάμια, που έχουν δύο εξόδους, μια στο νερό και μια στην ξηρά. Τρέφεται με μικρά ζώα, πουλιά, αμφίβια και ψάρια, δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα αβγά, ενώ σκοτώνει πολλαπλάσια από τα ζώα που καταναλώνει. Αυτό το βίωσαν την περασμένη εβδομάδα οι κάτοικοι του χωριού Ελάτη Κοζάνης, οι οποίοι έγιναν μάρτυρες μιας μικρής γενοκτονίας των οικόσιτων πουλερικών τους, που αφανίστηκαν στο σύνολό τους έπειτα από «επιδρομή» ομάδας μινκ στα 20 και πλέον κοτέτσια του χωριού.
Το μινκ έχει επιφέρει μεγάλη αναστάτωση στην ορνιθοπανίδα, αναφέρει ο αντιπρόεδρος της Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος Καστοριάς, Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Ενα χωριό στο πόδι
Η Ελάτη βρίσκεται στα όρια των νομών Κοζάνης και Γρεβενών, κοντά στην τεχνητή λίμνη του φράγματος Ιλαρίωνα, και δέχτηκε μεγάλα ύψη χιονιού το τελευταίο διάστημα, με πιθανό αποτέλεσμα να λείψει η τροφή για την τοπική αποικία μινκ. «Δεν έχει μείνει ζωντανή κότα. Μπήκαν μέσα, τις έπνιξαν, τους ρούφηξαν το αίμα και τις άφησαν. Σηκώνεται η γιαγιά το πρωί και βλέπει πνιγμένες όλες τις κότες. Αυτή είναι η ζωή της, η καθημερινή της δραστηριότητα», είπε στο «ΕτΚ» ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Ελάτης, Ελευθέριος Παλούκης, ο οποίος ακούει καθημερινά τους συγχωριανούς του να συζητούν στο καφενείο για τον τρόπο με τον οποίο θα φτιάξουν αυτοσχέδιες παγίδες για τους ανεπιθύμητους εισβολείς. Ηδη κάποιοι απ΄ αυτούς έχουν κυνηγήσει και σκοτώσει έναν αριθμό γουνοφόρων, ενώ αυτοσχέδιες παγίδες στήνουν ψαράδες σε ιχθυοτροφεία κατά μήκος του Αλιάκμονα και των παραποτάμων του.
