Το επίσημο όνομα του νησιού είναι Κέα, όμως για τους φίλους του είναι πάντα η Τζιά – όπως την έλεγαν οι Ενετοί.
Η Κέα ή Τζιά ανήκει στις Δυτικές Κυκλάδες και συνδέεται ακτοπλοϊκώς με το Λαύριο. Το ταξίδι με το πλοίο της γραμμής διαρκεί μόλις μία ώρα και το φέρυ-μπωτ “δένει” στο κεντρικό λιμάνι του νησιού, την Κορησσία, που οι ντόπιοι ονομάζουν και Λιβάδι.
Στη μπούκα του λιμανιού ξεχωρίζει ο παραδοσιακός φάρος του Αγίου Νικολάου με το εκκλησάκι του. Πρόκειται για έναν από τους δύο παλαιότερους φάρους της χώρας. Ήταν ο πρώτος φάρος που άναψε στις Κυκλάδες και ο δεύτερος στην Ελλάδα. Κατασκευάστηκε το 1831 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων.
Η Κορησσία, στον κλειστό κόλπο του Αγίου Νικολάου που αποτελεί φυσικό λιμάνι, είναι ένα από τα πιο τουριστικά μέρη του νησιού με όμορφη αμμουδερή παραλία, αρκετά ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφετέριες, και μπαράκια. Τα κατάλευκα κυκλαδίτικα σπιτάκια απλώνονται από την κορυφή του λόφου ως και την παραλία. Στο εσωτερικό του οικισμού ξεχωρίζει μια καμινάδα ύψους 45 μέτρων.
Είναι η καμινάδα του εργοστασίου Εμαγιέ, του μοναδικού ελληνικού εργοστασίου που παρήγαγε επισμαλτωμένα σκεύη και του μεγαλύτερου στη Μεσόγειο, το οποίο λειτούργησε μεταξύ 1927 και 1957. Ιδρυτής του ήταν ο καπνέμπορος Ιωάννης Γλεούδης και οι περισσότεροι εργάτες του ήταν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία.
Το 1991 το μεγαλύτερο τμήμα του εργοστασίου κρίθηκε από το Τμήμα Νεωτέρων Μνημείων διατηρητέο για τη συμβολή του στη μελέτη του βιομηχανικού πολιτισμού της χώρας. Αρκετά από τα μηχανήματα έχουν συντηρηθεί με μεράκι και σήμερα εκτίθενται από το Σύλλογο Φίλων Εργοστασίου Εμαγιέ, σε κοντινό δημοτικό χώρο.
Παραλίες: Εκτός από τις οργανωμένες παραλίες, η ακτογραμμή του νησιού κρύβει δεκάδες μαγευτικούς όρμους με όμορφες παραλίες για κολύμπι αλλά με σχετικά δύσκολη πρόσβαση (από μονοπάτι, χωματόδρομος για τετρακίνητα οχήματα ή μόνο με σκάφος).
Τα καλοκαίρια η Τζιά έχει έντονη τουριστική κίνηση και κάθε χρόνο διοργανώνονται δεκάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ με μουσικά και εικαστικά δρώμενα.
Αξιοθέατα στη Τζιά
Αφήνουμε την Κορρησία και διασχίζουμε την κοιλάδα του Μυλοποτάμου προς την πρωτεύουσα του νησιού, Ιουλίδα (απόσταση 5,5 χλμ από το λιμάνι). Παλαιότερα στην κοιλάδα αυτή λειτουργούσαν 11 νερόμυλοι άλεσης σιτηρών. Σήμερα οι περισσότεροι έχουν εγκαταλειφθεί ενώ ορισμένοι έχουν μετατραπεί σε ξενώνες.
Στην περιοχή του Μυλοπόταμου βρίσκεται και το Λαογραφικό και Πολιτιστικό Μουσείο Κέας. Στεγάζεται σε πέτρινο κτίριο του 1845 το οποίο αρχικά λειτουργούσε σαν μαγειρείο-καφενείο.
Χτισμένη αμφιθεατρικά η Ιουλίδα προβάλλει μετά από 5,5 χλμ. εντυπωσιακή στο πρωινό φως.
Παρκάρουμε στην πλατεία της Πιάτσας όπου και η βρύση του Ροκομένου, καθώς η περιήγηση στα στενά σοκάκια των τεσσάρων συνοικιών της Ιουλίδας συνεχίζεται με τα πόδια.
Στον ανήφορο από την Πιάτσα προς την πλατεία της Χώρας βρίσκεται το Αρχαιολογικό μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία των Κυκλάδων, με μοναδικά ευρήματα από τις ανασκαφές στο νησί, από τη νεολιθική περίοδο έως και τους ιστορικούς χρόνους (7ος π.Χ.- 2ος αιώνας μ.Χ).
Ένα σπουδαίο νεοκλασικό αρχιτεκτονικό μνημείο, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Έρνεστ Τσίλερ, κοσμεί την Ιουλίδα: το Ιστορικό Δημαρχείο του νησιού.
Σήμα κατατεθέν του νησιού ο περίφημος Λέων που βρίσκεται στο λιθόστρωτο μονοπάτι από την περιοχή του Άγιου Σπυρίδωνα προς τον όρμο του Οτζιά.
Το αρχαϊκό γλυπτό μνημείο του 6ου -7ου αιώνα π.Χ. είναι λαξευμένο σε ένα συμπαγή βράχο σχιστόλιθου μήκους περίπου 8 μέτρων. Συνδέεται με πολλούς μύθους που σχετίζονται με την ξηρασία η οποία είχε πλήξει το νησί στην αρχαιότητα.
Στο νησί υπάρχουν πολλοί αρχαιολογικοί χώροι. Όλοι τους σπουδαίοι αλλά σημαντικότερος είναι η αρχαία Καρθαία, όπου δεσπόζει ο δωρικός ναός του Πυθίου Απόλλωνος (5ος αι. π.Χ.)
Μορφολογικά η Τζιά είναι ένα τυπικό ορεινό Κυκλαδονήσι. Το γυμνό άγονο έδαφος του νησιού στολίζεται από ξερολιθιές και τα λιθόστρωτα μονοπάτια οδηγούν σε αρχαίους οικισμούς και παραλίες με πεντακάθαρα νερά. Αυτή είναι η εικόνα της Κέας με την πρώτη ματιά.
Η Τζιά δεν αποκαλύπτει εύκολα τις σπάνιες φυσικές ομορφιές της…
Το ορεινό τοπίο κρύβει στο εσωτερικό του κατάφυτες κοιλάδες με βασιλικές βελανιδιές- μοναδικές στις Κυκλάδες- και σπάνια ενδημικά είδη φυτών.
Για να ανακαλύψετε τις ομορφιές του τόπου πρέπει να περπατήσετε. Το νησί διαθέτει ένα εξαιρετικό δίκτυο μονοπατιών, συνολικού μήκους 81 χλμ., με αρκετά από αυτά να είναι λιθόστρωτα.
Τα μονοπάτια αποτελούν μέρος του αρχαίου οδικού δικτύου που κατά τον 7ο-6ο αιώνα συνέδεε τις πόλεις – κράτη. Γι΄ αυτό και η Τζιά είναι παράδεισος για όσους κάνουν πεζοπορία. Θα δείτε ξύλινες πινακίδες με πληροφορίες για τη διαδρομή και μικρές μεταλλικές πινακίδες με τον αριθμό του μονοπατιού.
Διαμονή: Πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία υπάρχουν στην Κορησσία, την Ιουλίδα, και στους παραλιακούς οικισμούς Γιαλισκάρι, Βουρκάρι, Οτζιάς, Κούνδουρος και Ποίσσες, όπου λειτουργεί και κάμπινγκ.
