«Παγασητικός: Κόλπος ευκαιριών βιώσιμης ανάπτυξης ή κόλπος περιβαλλοντικών προβλημάτων;». Πρόκειται για ερώτημα στο οποίο ομάδα επιστημόνων επιχειρεί να δώσει απαντήσεις και να προτείνει λύσεις εκεί όπου απαιτούνται.
Η Έλενα Ακριτοπούλου, υποψήφια διδάκτορας στη Μοριακή Οικολογία Θαλάσσιων Θηλαστικών και διδάσκουσα στη Βιολογία Διατήρησης Θαλάσσιων Θηλαστικών (Μονάδα Βιοπαρακολούθησης Θαλάσσιων Θηλαστικών, Εργαστήριο Υδροβιολογίας και Ιχθυολογίας, Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), ο Γιάννης Μαμούτος, δρ Φυσικής Ωκεανογραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου (μεταδιδακτορικός ερευνητής και διδάσκων του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου). Επίσης η Χαρίκλεια Λίλυ Οικονόμου, δρ Κυματικής Ενέργειας Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ (επιστημονική συνεργάτης του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) διδάσκουσα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, πρόεδρος Πτυχιούχων Ωκεανογράφων και Θαλασσίων Βιοεπιστημόνων Ελλάδας (ΣΠΩΘΒΕ) αναφέρονται στις απειλές που δέχεται ο Παγασητικός κόλπος, αλλά και στις ευκαιρίες ανάπτυξης που υπάρχουν.
«Οι Ελληνικές θάλασσες έχουν χαρακτηριστεί από τις καλύτερες στον κόσμο όσον αφορά στη γενικότερη οικολογική τους κατάσταση, τα φυσικοχημικά και ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά τους, καθώς και για την πληθώρα των διαφορετικών θαλάσσιων ειδών και οικοσυστημάτων που φιλοξενούν. Ταυτόχρονα, όμως, βάλλονται και από πληθώρα περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών πιέσεων όπως η διάβρωση των ακτών, αστικοποίηση παράκτιας ζώνης, κλιματική αλλαγή, ρύπανση (χημική, πλαστική κ.λπ.), υπεραλίευση, παράνομη αλιεία, καταστροφή θαλάσσιων οικοσυστημάτων, καθώς και από την εισβολή ξενικών ειδών από τη Διώρυγα του Σουεζ τα οποία ανταγωνίζονται τα ενδημικά είδη. Κατ’ επέκταση παρατηρείται πιθανή ανισορροπία στο τροφικό πλέγμα, στη σύνθεση και συνεκτικότητα των βιοκοινοτήτων, στην οικολογία και στην επιβίωση των ειδών συμπεριλαμβανομένων των αλιευμάτων εμπορικής σημασίας που συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της κοινωνίας μας.
Κάποιες από αυτές τις απειλές, αφορούν άμεσα και τα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα του Παγασητικού Κόλπου. Ο Παγασητικός Κόλπος χαρακτηρίζεται από σχετικά μικρά βάθη και εποχικότητα, ενώ υπάρχει έντονη αγροτική και βιομηχανική δραστηριότητα. Αποτελεί κλασική περίπτωση ημίκλειστου κόλπου. Λόγω των κυκλωνικών και αντικυκλωνικών ρευμάτων, διαμορφώνονται «hotspots» στα οποία απαντώνται είδη που λειτουργούν εξαιρετικά ως οικολογικοί δείκτες για την αξιολόγηση της ποιότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων του όπως για παράδειγμα τα θαλάσσια θηλαστικά και τα θαλάσσια ερπετά».
Όπως εξηγεί η Έλενα Ακριτοπούλου «ο Παγασητικός Κόλπος φιλοξενεί τέσσερα είδη θαλάσσιων θηλαστικών και ένα είδος θαλάσσιου ερπετού. Το ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis), το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), η Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) καθώς και η θαλάσσια χελώνα caretta caretta εντοπίζονται στον Παγασητικό Κόλπο σταθερά όλο τον χρόνο με μεγαλύτερη αφθονία κατά την άνοιξη και τους καλοκαιρινούς μήνες και αποτελούν εξαιρετικό κριτήριο αξιολόγησης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων του κόλπου, αφού εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές καλής οικολογικής κατάστασης, είναι στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας (τρέφονται με πληθώρα ειδών ψαριών και βενθικών οργανισμών), έχουν πολλαπλές βιολογικές, ωκεανογραφικές και ενεργειακές απαιτήσεις και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα είδη σε οποιαδήποτε αλλαγή αποκλίνει από τις βέλτιστες περιβαλλοντικές συνθήκες (βιοτικά και αβιοτικά χαρακτηριστικά) που τους επιτρέπουν να διασφαλίσουν την ισορροπία στην αφθονία και την ευζωία των πληθυσμών τους (Επίσημες καταγραφές της Μονάδας Βιοπαρακολούθησης Θαλάσσιων Θηλαστικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βόλος)».
Παράλληλα, λόγω των βιοτόπων του, ο Κόλπος χαρακτηρίζεται από πλούσια σε είδη εμπορικής σημασίας αλιευτικά πεδία αφού υπάρχουν πολλαπλά σημεία συγκέντρωσης ειδών εμπορικού ενδιαφέροντος, όπως ο μπακαλιάρος, το μπαρμπούνι, η κουτσομούρα, η σαρδέλα, ο σαμπανιός, το σαφρίδι, ο γαύρος, το λιθρίνι, διάφορα είδη σκορπιδίων, η παλαμίδα, ο κέφαλος, η τσιπούρα, το σκαθάρι καθώς και ασπόνδυλα όπως το χταπόδι, η σουπιά και η καραβίδα. Το 2021, καταγράφηκαν 32 εμπορικά είδη, από τα οποία 28 είδη είναι ψάρια, τρία κεφαλόποδα και ένα καρκινοειδές (καραβίδα) ενώ ο αλιευτικός στόλος της περιοχής είναι περίπου 300 σκάφη μικρής παράκτια αλιείας και 13 σκάφη μέσης αλιείας.
Ο κλάδος της αλιείας είναι από τους κύριους κλάδους που υποστηρίζει οικονομικά τις περιοχές και τις κοινωνίες του Παγασητικού Κόλπου με αλιεύσεις που φτάσανε τους 70.182,5 τόνους και έσοδα στην περιοχή της τάξης των 238.190,4 ευρώ το 2020.
Διαβάστε περισσότερα στο www.e-thessalia.gr
