Σε έναν κόσμο που πλέον κινείται με εξωφρενικά γρήγορους ρυθμούς, με το πρόγραμμά μας να περιλαμβάνει συχνά περισσότερα απ’ όσα μπορεί να σηκώσει, ο ύπνος μοιραία καταλήγει να έχει δευτερεύοντα ρόλο. Αυτό που δυστυχώς αγνοούμε, είναι ότι όσο κι αν τον… σνομπάρουμε, ο ύπνος παραμένει εκ των πυλώνων του ευ ζην. Το sleep tracking, η παρακολούθηση δηλαδή του ύπνου μας από wearables, έχει εξελιχθεί ως εκ τούτου σε ένα πολύτιμο εργαλείο για τη βελτιστοποίηση της καθημερινής μας ξεκούρασης. Τι περιλαμβάνει όμως το sleep tracking, από πού ξεκίνησε, πώς λειτουργεί, με ποιες συσκευές είναι συμβατό και σε ποιες τεχνολογίες βασίζεται; Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Τι είναι το sleep tracking
Το sleep tracking περιλαμβάνει την παρακολούθηση και καταγραφή διαφόρων στοιχείων που αφορούν τον ύπνο ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένων της διάρκειας, της ποιότητας και των προτύπων/συνηθειών. Με τον τρόπο αυτό συλλέγονται δεδομένα που σχετίζονται με τα διάφορα στάδια του ύπνου (πρώτο στάδιο, ελαφρύς ύπνος, βαθύς ύπνος, REM) καθώς και τυχόν διακοπές ή παρεκκλίσεις όπως π.χ. ροχαλητό και ανησυχία.
Η εξέλιξή του
Αν νομίζεις ότι το sleep tracking εμφανίστηκε για πρώτη φορά όταν… πήρες χαμπάρι το σχετικό app στο smartphone σου, κάνεις λάθος. Πρόκειται για τεχνική που υπάρχει από το ξημέρωμα του 20ου αιώνα, έστω κι αν αρχικά βασιζόταν στην παρακολούθηση της κίνησης (ή για να είμαστε ακριβέστεροι, των συσπάσεων) των ματιών. Η δεκαετία του ’90 ωστόσο ήταν καθοριστική αφού τότε αναπτύχθηκε η πολυυπνογραφία, ένα πολυπαραμετρικό διαγνωστικό εργαλείο στην ιατρική του ύπνου. Τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια της τεχνολογίας φυσικά (βλ. smartphones και smartwatches), το sleep tracking έχει γίνει προσβάσιμο στο ευρύ κοινό.
Πώς λειτουργεί όμως;
Στην πράξη, το sleep tracking με τη μορφή που το ξέρουμε σήμερα, χρησιμοποιεί τους αισθητήρες της εκάστοτε συσκευής (όπως π.χ. επιταχυνσιόμετρα, γυροσκόπια και μετρητές καρδιακών παλμών) για τη συλλογή δεδομένων. Οι πιο χρήσιμες λύσεις για αυτή τη διαδικασία είναι φυσικά τα wearables όπως τα smartwatches, τα fitness trackers και εσχάτως τα smart rings. Τέτοιου τύπου συσκευές αναλύουν κινήσεις, αυξομειώσεις στον σφυγμό, ακόμα και περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως π.χ. τη θερμοκρασία του δωματίου και τα επίπεδα του θορύβου, για ακριβέστερο προσδιορισμό των προτύπων ύπνου.
Όσο για τι πρέπει να κάνει από την πλευρά του ο χρήστης; Τίποτα περισσότερο από το να φορά το συμβατό wearable του ενώ κοιμάται. Αν και στην αγορά κυκλοφορούν και εξειδικευμένες συσκευές sleep tracking, η δουλειά μπορεί να γίνει άνετα με ένα τυπικό smartwatch ή fitness tracker. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, ορισμένες εφαρμογές εκμεταλλεύονται το μικρόφωνο ή/και την κάμερα του smartphone (το οποίο θα πρέπει να βρίσκεται είτε στο κομοδίνο, είτε στο κρεβάτι) για την ανίχνευση θορύβων και κινήσεων κατά τον ύπνο.
Βασικές τεχνολογίες του sleep tracking
Το sleep tracking μοιάζει πολύπλοκο και… είναι. Επί της ουσίας βασίζεται σε μία σειρά από διαφορετικές τεχνολογίες οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, συμπληρώνοντας η μία την άλλη, για την εξαγωγή των απαραίτητων συμπερασμάτων. Συνοπτικά αυτές είναι οι ακόλουθες:
Ακτιγραφία/Κινησιομετρία: Διαδικασία που εξετάζει τις κινήσεις κατά τον ύπνο, ώστε να προσδιορίσει τον κύκλο του -πότε είσαι ξύπνιος και πότε κοιμάσαι. Κάποτε απαιτούσε τη χρήση ειδικού οργάνου. Πλέον γίνεται πανεύκολα χάρη στα wearables.
Μέτρηση καρδιακών παλμών: Η μέτρηση των παλμών προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για τα στάδια του ύπνου και τη γενικότερη ποιότητά του. Οι αυξομειώσεις του σφυγμού μαρτυρούν ανησυχία και υπερδιέγερση.
Αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης: Οι προηγμένοι αλγόριθμοι machine learning αναλύουν τα διάφορα πρότυπα και ενισχύουν την ακρίβεια στις μετρήσεις με το πέρασμα του χρόνου. Χάρη σε αυτούς είναι δυνατές οι προσωποποιημένες συμβουλές.
Παρακολούθηση περιβάλλοντος: Κάποιες συσκευές διαθέτουν αισθητήρες για την παρακολούθηση περιβαλλοντικών παραγόντων όπως ο φωτισμός, ο θόρυβος και η θερμοκρασία, με στόχο τη βελτιστοποίηση των συνθηκών για καλύτερο ύπνο.
Εν κατακλείδι
Το sleep tracking προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για ένα εκ των βασικών παραγόντων της υγείας μας, τον ύπνο. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, ο καθένας μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε μία σειρά χρήσιμων δεδομένων για τα πρότυπα ύπνου του, έτσι ώστε να πάρει τις σωστές αποφάσεις για τη βελτίωση της ευεξίας του. Με την τεχνολογική πρόοδο δε, να ανεβάζει συνεχώς τον πήχη σε ό,τι αφορά το sleep tracking, το βέβαιο είναι πως ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε τον ύπνο και το ευ ζην μας, θα γίνει ακόμα πιο αποτελεσματικός στο μέλλον.
