Η βαριά ιστορία της περιοχής εκτείνεται σε βάθος τριών χιλιάδων χρόνων. Η βαθιά, της όμως, γεωλογική ιστορία ξεπερνά τα τρία εκατομμύρια χρόνια! Σε τόσα χρονολογείται η γέννηση του θαυμάσιου «Σπηλαίου της Αλιστράτης», που βρίσκεται στο νομό Σερρών. Ένα χιλιόμετρο απίστευτα όμορφης διαδρομής, ανάμεσα σε σταλακτίτες και σταλαγμίτες, σε βάθος εξήντα μέτρων. Η θερμοκρασία σταθερή χειμώνα – καλοκαίρι στους δεκαοκτώ βαθμούς, η υγρασία υψηλή, σε αυτήν οφείλεται ο πλούσιος σταλακτικτικός και σταλαγμιτικός διάκοσμος. Φιλοξενεί από τους πιο σπάνιους γεωλογικούς σχηματισμούς που βρέθηκαν σε σπήλαιο, με πιο εκπληκτική ατραξιόν τους «εκκεντρίτες», σταλαγμιτικούς σχηματισμούς που μοιάζουν με χνούδι και δημιουργούνται εξαιτίας της διαφυγής προς πολλές, και όχι μόνο σε κάθετη κατεύθυνση, του σταλαγμιτικού υλικού.
Το φαράγγι αξιοποιήθηκε το 1998 περίπου είκοσι χρόνια από την ανεύρεση του, με χρήση και ευρωπαϊκών πόρων και σήμερα εξάγει τεχνογνωσία σε άλλα σπήλαια του εξωτερικού.
Μοναδική παραφωνία στην τελειότητα της αξιοποίησης του το ανσανσέρ στο τέλος της διαδρομής του, το οποίο οδηγεί στην επιφάνεια της γης σε δύο λεπτά, το οποίο είναι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από ίνοξ και το οποίο δε λειτούργησε ποτέ. Κόστισε εκατό εκατομμύρια δραχμές, αλλά «κόπηκε» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, που αποφάσισε ότι ίσως θα είχε επιπτώσεις στο Σπήλαιο. Εναλλακτική λύση δεν αναζητήθηκε και απλώς υπάρχει εκεί μπροστά από μια κατολίσθηση δέκα περίπου μέτρων, πίσω από την οποία βρίσκονται άλλα εξακόσια χιλιόμετρα σπηλαιολογικού αναγλύφου, που δεν έχει ακόμη διανοιχθεί. «Εναπόκειται σε επόμενες γενιές να το αποφασίσουν αν θα το αξιοποιήσουν, ωστόσο θεωρείται ότι διαδρομή ενός χιλιομέτρου είναι αρκετή για τον επισκέπτη να δει και να θαυμάσει τους γεωλογικούς σχηματισμούς» μας λέει ο Νίκος Καρτάλης.
Ο οικονομολόγος Νίκος Καρτάλης είναι μέλος της εταιρίας αξιοποίησης του Σπηλαίου, με μετόχους το δήμο Ζίχνης και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Μας ξεναγεί και μας τονίζει, ότι στόχος δεν είναι μόνο η επισκεψιμότητα, αλλά κυρίως η διατήρηση του Σπηλαίου, καθώς και η παράδοση του στις επόμενες γενιές στην ενεργή του κατάσταση, καθώς η φύση συνεχίζει να κάνει αργά, αλλά σταθερά, επίμονα τη δουλειά της.
«Κάθε σταγόνα νερού από την επιφάνεια του εδάφους κάνει να φτάσει στο σπήλαιο σαράντα μέρες. Όταν βρέχει συχνά γίνεται με μεγαλύτερη ένταση. Μια σταγόνα σταλακτιτικού υλικού απαιτεί από τριάντα ως πενήντα χρόνια. Το σπήλαιο κάνει ότι ο άνθρωπος, που εκπνέει διοξείδιο του άνθρακα. Αν η περιεκτικότητα του σπηλαίου επιβαρυνθεί τότε επιβραδύνεται η ανάπτυξη του για αυτό το λόγο έχουμε μετρητές. Εκτιμούμε ότι μπορούμε να φιλοξενούμε και να ξεναγούμε έως χίλια άτομα τη μέρα, όχι παραπάνω. Το Σπήλαιο της Αλιστράτης έχει μέχρι στιγμής σαρανταπέντε χιλιάδες επισκέπτες το χρόνο, είχε φτάσει προ κρίσης και τους ογδονταπέντε χιλιάδες» μας λέει ο κ. Καρτάλης, ο οποίος μας επιφυλάσσει μια άλλη έκπληξη στη συνέχεια.
Μας οδηγεί στο «Φαράγγι του Ορφέα», ούτε εκατό μέτρα από το Σπήλαιο. Μετά τις γραμμές του τρένου, αποκαλύπτεται μια ασύλληπτη ομορφιά. Βαθιά στη χαράδρα, ο Αγγίτης συνεχίζει τη μακριά του πορεία που ξεκινά από πιο πάνω από το Σπήλαιο του Αγγίτη, στη Δράμα. Η πεζογέφυρα ενώνει τις δύο πλευρές του. Πεντέμισι χιλιόμετρα ποδηλατόδρομος κατά μήκος του φαραγγιού είναι αρκετός για να θαυμάσει κανείς αυτό το θαύμα της φύσης. Δύο χιλιόμετρα πεζοπορία σε μονοπάτι από την άλλη πλευρά. Παλιά στο ποτάμι γινόταν και ράφτινγκ, εγκαταλείφθηκε στη συνέχεια. Τόσο κοντά, τόσο όμορφο, τόσο προσβάσιμο. Κι όμως, αυτά συμβαίνουν στην πυκνή σε ομορφιά και ιστορία Αμφίπολη.
Θα χρειαζόταν κι άλλες πολλές γραμμές κειμένου για να περιγράψουμε την προκοπή των ανθρώπων, την ομορφιά και την φροντίδα των εξαιρετικών αμπελώνων του Παγγαίου, τα εκπληκτικά προϊόντα της γης, τα μοναδικά τρόφιμα. Αλλά, αυτά, ενδεχομένως να τα ανακαλύπτουν στο εξής, όλο και περισσότερο, οι καλά ενημερωμένοι επισκέπτες της περιοχής. Αυτοί που θα επιλέξουν να βαδίσουν στα πυκνά ίχνη της ιστορίας και του πολιτισμού που υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει σε αυτή τη γωνιά της Β. Ελλάδας και που χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων της και το πλούσιο πολιτιστικό της απόθεμα θα συνεχίζει να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη διεθνή απήχηση και ακτινοβολία για να γίνει και πάλι το «διεθνές πρότυπο πολιτιστικό κέντρο» της Β. Ελλάδας, όπως υπήρξε για δώδεκα αιώνες στην αρχαιότητα.
Φάνης Γρηγοριάδης | ΑΠΕ-ΜΠΕ
