Τα ξενοδοχεία και τα δωμάτια στα νησιά των Κυκλάδων κοστίζουν πια όσο μια κατοικία στο Παρίσι ή κάπου στις ΗΠΑ, και η επιλογή του ελεύθερου κάμπινγκ για πολλούς μοιάζει με εκείνο τον πειρασμό που σου «γρατζουνάει» το μυαλό και δεν λέει να πατήσει το off. Ας δούμε τι προβλέπει ο νόμος για το κάμπινγκ και πού μπορείς να το κάνεις.
Τι προβλέπει ο νόμος
Στην πράξη, σύμφωνα με το pollsandpolitics.gr, η κάθε δημοτική αρχή δημιουργεί καθεστώς που είτε ο free camper ζει το δικό του ροντέο και «κυνηγιέται» από την αστυνομία, είτε περνάει γλυκές και χαλαρές διακοπές σαν άνθρωπος.
Για παράδειγμα, η δημοτική αρχή της Τήλου δίνει άδεια στους ελεύθερους κατασκηνωτές. Το ίδιο καθεστώς όλα τα προηγούμενα χρόνια ίσχυε στην Ανάφη, τη Γαύδο και τη Νίσυρο.
Αντιθέτως, σε παραλίες της Κρήτης, στη Σαμοθράκη και στις Μικρές Κυκλάδες, ακούγονται ολοένα και περισσότερα περιστατικά όπου οι campers δεινοπαθούν από «καρφώματα» ντόπιων.
Ο συγκεκριμένος νόμος απαγορεύει «καταρχήν» την εγκατάσταση σκηνών και τη στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες και γενικότερα κοινόχρηστους χώρους. Τουτέστιν, υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις ο κατασκηνωτής μπορεί να στήσει τη σκηνή του σε συγκεκριμένα σημεία νησιών.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία η αστυνομία έχει το δικαίωμα να συλλάβει τους ελεύθερους κατασκηνωτές αυτεπάγγελτα με τη διαδικασία του αυτοφώρου. Η ελεύθερη κατασκήνωση επισείει ποινές πλημμεληματικού χαρακτήρα που δεν ξεπερνούν σε διάρκεια το ένα έτος κάθειρξη με αναστολή. Ωστόσο, εάν ο κατασκηνωτής συλληφθεί να ανάβει φωτιά σε δασική περιοχή ή να ρυπαίνει προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura 2000 η ποινή μπορεί να φτάσει και τα πέντε χρόνια.
Τον κίνδυνο της πυρκαγιάς προέβαλε ο δήμος Σαμοθράκης για να απαγορεύσει το ελεύθερο κάμπινγκ στις περίφημες «βάθρες». Μάλιστα, οι τοπικοί άρχοντες αποφάσισαν τη μείωση κατά 50% στις τιμές των δημοτικών οργανωμένων κάμπινγκ ώστε να αποτρέψουν την ελεύθερη κατασκήνωση στο δάσος και να μειώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών.
Σε κάθε περίπτωση, μοιάζει αυτονόητο το ότι η κάθε παραλία που θα επιλέξεις για να στήσεις τη σκηνή σου, θα την αντιμετωπίζεις με τον δέοντα σεβασμό και όχι ως μια χωματερή.
Από το έτος 2012, και σύμφωνα με το αρ. 38 του Ν. 4055/2012 (ΦΕΚ Α’ 51/ 12.3.2012) εισήχθη τροποποίηση, η οποία προβλέπει ότι η ελεύθερη κατασκήνωση τιμωρείται με κράτηση (και όχι με φυλάκιση πλέον) έως έξι (6) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
Συνεπώς πλέον, για το ελεύθερο κάμπινγκ προβλέπεται μία διοικητική κύρωση (πρόστιμο 300 ευρώ) και μια ποινική (κράτηση έως 6 μήνες ή χρηματική ποινή έως 3.000 ευρώ), η οποία επιβάλλεται από τον δικαστή κατά τη συζήτηση της υπόθεσης.
Τι κάνουμε για να προστατευτούμε
Σε περίπτωση που αντιληφθούμε αστυνομική επιχείρηση πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
– Σύμφωνα με το νόμο Ν.2160/93 «Ρυθμίσεις για τον τουρισμό και άλλες διατάξεις», που προσφάτως τροποποιήθηκε, απαγορεύεται η ελεύθερη κατασκήνωση σε κοινόχρηστους χώρους, δάση, αιγιαλούς, ακόμη και σε ιδιωτικά οικόπεδα, με πρόστιμο 300 ευρώ (150 αν πληρωθεί σε 10 μέρες, 300 ευρώ μετά, μετακύλιση στην εφορία αν δεν πληρωθεί σε δύο μήνες). Επίσης, το πλημμέλημα είναι αυτόφωρο, οπότε νομικά επιτρέπει στα όργανα του κράτους την επιτόπου σύλληψη.
– Η σκηνή θεωρείται κατοικία, καλύπτεται από άσυλο (άρθρο 9 παρ. 1 εδ. α του Συντάγματος) και η είσοδος αστυνομικού οργάνου επιτρέπεται μόνο με ένταλμα. Άρα μπορείτε νόμιμα να μην βγείτε και να μην τους αφήσετε να μπουν.
– Η απαγόρευση της κατασκήνωσης ισχύει αποκλειστικά από την ανατολή ως τη δύση του Ηλίου
– Ακόμα και αυτή η απαγόρευση θεωρείται αντισυνταγματική (όπως τόσοι άλλοι νόμοι άλλωστε σήμερα – προσοχή, αυτό δεν σημαίνει ότι για όσο υπάρχουν δεν ισχύουν και δεν υπερτερούν του συντάγματος) για τους παρακάτω λόγους:
1. Δικαίωμα ελεύθερης χρήσης των κοινόχρηστων χώρων
Βάσει νομολογίας, ΜΠρΑθ 10691/97 και των άρθρων 966-968 ΑΚ ως κοινόχρηστα ορίζονται εκείνα τα πράγματα που δεν μπορούν να είναι αντικείμενο συναλλαγής ή να ανήκουν σε κάποιον. Μπορεί όμως ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει.
2. Δικαίωμα ελεύθερης διακίνησης, διαμονής και ανάπτυξης της προσωπικότητας
Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Άρ.13) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Ν.2462/97,Άρ.12/1), οποιοσδήποτε βρίσκεται νόμιμα στο έδαφος ενός κράτους έχει δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης και ελεύθερης επιλογής κατοικίας.
3. Δικαίωμα στην απόλαυση και προστασία της φύσης
Το άρθρο 24 του Συντάγματος ορίζει ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα του καθενός.Η παραπάνω απόφαση δέχεται ότι η προστασία της χρήσης των περιβαλλοντικών αγαθών που στηρίζεται στον ΑΚ 57, περιλαμβάνει όχι μόνο το δικαίωμα χρήσης στη στενή του έννοια αλλά και το δικαίωμα διάσωσης και απόλαυσης των περιβαλλοντικών αγαθών.
Άλλωστε, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος, οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν να επιβληθούν στα δικαιώματα πρέπει να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας, να είναι δηλαδή κατάλληλοι, αναγκαίοι και αναλογικοί. Έτσι και η απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης είναι παράλογη και μη νόμιμη αφού αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του δικαιώματος της προσωπικότητας στο όνομα μιας μόνο πιθανότητας πρόκλησης αρνητικών επιπτώσεων στις περιβαλλοντικές συνθήκες από ορισμένους κατασκηνωτές.
4. Δικαίωμα στην οικονομική βιωσιμότητα, τόπων και ανθρώπων.
Ο αποκλεισμός της δυνατότητας της ελεύθερης κατασκήνωσης συνιστά αποκλεισμό για τους μη διαθέτοντες τα οικονομικά μέσα που απαιτούνται για άλλου είδους διακοπές ή ακόμα και οργανωμένες κατασκηνώσεις, αν και υπάρχει εναλλακτική λύση. Έτσι, στην ουσία παραβιάζεται η αρχή της ισότητας του Συντάγματος που προβλέπει ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (Αρ.4/2).
Ισότητα σε αυτήν την περίπτωση σημαίνει να έχουν όλοι δυνατότητα αναψυχής και ανάπαυσης αναλογικά πάντα με τις δυνατότητές τους. Ταυτόχρονα, βέβαια, ο διωγμός των ελεύθερων κατασκηνωτών συχνά οδηγεί σε οικονομική δυσπραγία ορισμένες κατηγορίες επαγγελματιών κατά τόπους.
Νησιά και παραλίες
Τήλος, Νίσυρος και Ανάφη αντιμετωπίζουν τους ελεύθερους κατασκηνωτές με θετική προδιάθεση, κάτι που σημαίνει ότι μπορείς να στήσεις τη σκηνή σου χωρίς να παίξεις κυνηγητό με αστυνομικούς. Για οποιοδήποτε άλλο νησί, δεν παίρνουμε και όρκο για τις καλές προθέσεις των δημοτικών αρχών.
Μερικές προτάσεις
Τήλος, Έριστος: Η τοπική κοινότητα της Τήλου έχει δείξει επανειλημμένως ότι βρίσκεται στην πρωτοπορία ιδεών και πρακτικών. Επέτρεψε πρώτη τους γάμους μεταξυ ομοφυλοφίλων και υποστηρίζει την ελεύθερη κατασκήνωση. Πού θα στήσετε; Στην Έριστο και στην Πλάκα.
Νίσυρος, Παχιά Άμμος: μεγάλη και πλατιά παραλία με μαύρη άμμο λόγω της λάβας του ηφαιστείου. Πίσω από τους αμμόλοφους, ένα υπέροχο λιβάδι που τα καλοκαίρια μετατρέπεται σε μικρή πολιτεία για τους κατασκηνωτές. Σε δέκα λεπτά περπάτημα θα φτάσετε στο ταβερνάκι πραγματική «Όασις» για νόστιμο και φθηνό φαγητό και παγωμένες μπύρες.
Μαράθι: το Μαράθι είναι ένα νησάκι κοντά στους Λειψούς όπου δεν υπάρχουν δρόμοι, αυτοκίνητα και φασαρία. Μόνο μερικές ταβέρνες και υπέροχα νερά.
Δονούσα: Κάποτε πρέσβειρα του ελεύθερου κάμπινγκ, φέτος δεν παίρνουμε κι όρκο. Δύο οι παραλίες που μπορείτε να το ρισκάρετε: Κέδρος και Λιβάδι.
Πήλιο: λίγες παραλίες του Πηλίου έχουν μείνει κρυφές από τον “πολιτισμό”. Οι περισσότερες είναι κάτω από τη Ζαγορά. Η πιο γνωστή είναι Ανάληψη και θα τη βρείτε ακολουθώντας το μονοπάτι βόρεια της Ζαγοράς. Στην ίδια ακτίνα είναι και η Παρίσαινα. Υπάρχει επίσης και η Μελανή, μια μεγάλη αιγαιοπελαγίτικη παραλία στο νότιο Πήλιο, κοντά στην Αργαλαστή. Προλαβαίνετε δε προλαβαίνετε!
Εύβοια, Χιλιαδού: Ελεύθερη κατασκήνωση, γυμνισμός, όλα εδώ, για αρκετά χρόνια. Η Χιλιαδού είναι μια υπέροχη παραλία που συνδυάζει το καταπράσινο δάσος με τα βαθυγάλαζα νερά. Γενικώς, για ελεύθερο κάμπινγκ, δώστε στην Εύβοια μια ευκαιρία.
Δυτικές ακτές Πελοποννήσου: Ελιά και Καϊάφας στην Ηλεία, Βασιλίτσι, Χρυσή Ακτή και οι μικροί κολπίσκοι γύρω από το Πετροχώρι στην Μεσσηνία είναι ορισμένες από τις δεκάδες αμμουδερές παραλίες στις οποίες μπορείτε να στήσετε στη δυτική Πελοπόννησο.
