Έγκλημα χωρίς τέλος με πανευρωπαϊκή κατακραυγή
Από το 1969, με τα κίνητρα του τότε αναπτυξιακού νόμου, μια σειρά από βαριές βιομηχανικές μονάδες μεταφέρονται από την Αττική στη Βοιωτία και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου.
Πρόκειται για την περιοχή από το 55ο μέχρι και το 75ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας. Σε όλη αυτή την περιοχή υπάρχουν σήμερα 450 εργοστάσια, 10.000 μόνιμοι κάτοικοι και 11.000 εργαζόμενοι που διαμένουν στην Αττική.
Από εκείνη τη χρονική περίοδο, όλες οι βιομηχανίες, όπως υποστηρίζουν επιστήμονες αλλά και δεκάδες οικολογικές οργανώσεις που έχουν συλλέξει δείγματα και τα έχουν στείλει για ανάλυση, ρίχνουν τα λύματά τους «στο μέσο ρου του Ασωπού Ποταμού (σ.σ.: το κύριο μέρος του ποταμού) και στον παραπόταμό του, τον Θερμιδώνα, ο οποίος ενώνεται με το μέσο ρου του κύριου ποταμού. Μέχρι και το γεφυράκι του Αγ. Θωμά ο Ασωπός “κατεβάζει” νερά περίπου 100 κυβικών μέτρων ημερησίως. Στο μέσο ρου, ο Ασωπός μετατρέπεται σε ανοιχτό λυματοφόρο αγωγό βαριάς βιομηχανικής μόλυνσης, με 800 κυβικά μέτρα το 24ωρο. Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτό το σημείο μετράμε τόση ποσότητα. Το πραγματικό συνολικό μέγεθος όμως των λυμάτων που χύνονται στο μέσο ρου του Ασωπού είναι γύρω στα 15.000 κυβικά μέτρα το 24ωρο!!!
Χρώμιο, μόλυβδος, κάδμιο, νιτρικά…
Αυτή η διαφορά των περίπου 14.200 κυβικών μέτρων νερού (σ.σ.: δηλαδή λυμάτων) κάθε μέρα, μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής.
Η διαφορά αυτή υπάρχει γιατί χάνεται το νερό αυτό, σε μορφή λυμάτων, στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Το πρόβλημα στον Ασωπό γίνεται ακόμη οξύτερο εξαιτίας των λυμάτων που έρχονται από το Θερμιδώνα, ο οποίος μεταφέρει τα λύματα από τεράστιες βιομηχανίες. Αυτές οι διαρροές των λυμάτων στον υδροφόρο ορίζοντα κάνουν το πόσιμο νερό που αντλούμε από τον υδροφόρο ορίζοντα να είναι τοξικό, με βαριά μόλυνση χρωμίου, μολύβδου, νιτρικών και καδμίου.
Όλα αυτά τα στοιχεία, λειτουργούν σωρευτικά στον οργανισμό (δεν αποβάλλονται), με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος λευχαιμίας και άλλων μορφών καρκίνου. Πέραν, όμως, των βιομηχανικών λυμάτων, έχουμε και τα στερεά απόβλητα, τα οποία καίγονται κάθε μέρα – και βράδυ – στο πλάι του ποταμού, μολύνοντας πέρα από το νερό και την ατμόσφαιρα της περιοχής.
Πίνουν μολυσμένο νερό
Η μόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα του Ασωπού, έχει ως άμεση συνέπεια να μολύνονται και οι πηγές με τις οποίες υδροδοτούνται όχι μόνο οι γύρω πόλεις αλλά και μέρος της Αττικής. Συγκεκριμένα, μέσω του υδροφόρου ορίζοντα μολύνονται οι πηγές του Αγ. Θωμά, οι οποίες τροφοδοτούν με πόσιμο νερό τις περιοχές Δήλεσι, Οινοφύτων και Αγίου Θωμά.
Επιπλέον, μολύνονται οι πηγές της Μαυροσουβάλας, από τις οποίες αντλεί νερό η ΕΥΔΑΠ και τροφοδοτεί με πόσιμο νερό ορισμένες περιοχές της Αττικής, όπως, π.χ., το Μαραθώνα.
Τα παραπάνω προκύπτουν από την Περιβαλλοντική Μελέτη Ευρύτερης Λεκάνης Ασωπού Ποταμού της ΕΤΒΑ. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη μελέτη που εξετάζει τις χρήσεις γης, τον υδρολιθικό και υδρολογικό χάρτη της περιοχής. Η μελέτη συντάχθηκε και ολοκληρώθηκε το 1996. Να σημειώσουμε ότι η ΕΤΒΑ – την περίοδο της μελέτης – ήταν η αρμόδια κρατική υπηρεσία για την ανάπτυξη των βιομηχανικών περιοχών (όπως της περιοχής Σχηματαρίου – Οινοφύτων).
Από το 1996, όμως, που είναι γνωστή η παραπάνω μελέτη, μόλις στις 3/10/2005 η υγειονομική υπηρεσία της Νομαρχίας Βοιωτίας αναγνώρισε το πρόβλημα όταν και ζήτησε με έγγραφό της (Αρ. Πρωτ. Φ43/12/2662)… «να ενταθεί και να συστηματοποιηθεί ο δειγματοληπτικός έλεγχος και η παρακολούθηση των νιτρικών ιόντων».
Επίσημα, δε, έγινε γνωστό μόλις το 2004 (!) όταν με ανάλυση του Γενικού Χημείου του Κράτους (Χημική Υπηρεσία Λιβαδειάς), προκύπτει ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας είναι ανοιχτός στην κυμαινόμενη βιομηχανο-γεωργική βαριά ρύπανση και μόλυνση. Στην ουσία, όμως, όλα τα παραπάνω απλά επιβεβαιώνουν την πάγια πολιτική που δίνει «γη και ύδωρ» στους βιομηχάνους.
Οι πριμοδοτήσεις των εργοστασιαρχών
Πέρα όμως από τα παραπάνω, αναδεικνύεται άλλη μια παράμετρος. Με νόμο υποχρεώθηκαν δήθεν οι βιομήχανοι να κατασκευάσουν βιολογικό καθαρισμό σε κάθε εργοστάσιο, παίρνοντας μάλιστα πριμοδότηση από τα διάφορα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, που κάλυπτε το 60% του κόστους. Αντί για βιολογικό καθαρισμό έφτιαξαν κάτι «χαβούζες», οι οποίες σταδιακά έπαψαν και αυτές να λειτουργούν.
Στην ουσία, δηλαδή, πριμοδότησαν τους εργοστασιάρχες, οι οποίοι αφού πήραν τα λεφτά από την Ε.Ε., δεν έφτιαξαν τίποτα και συνέχισαν να μολύνουν το πόσιμο νερό. Επιπλέον, τίθενται πολλά ερωτήματα:
• Τα εργοστάσια που παράγουν κατά κύριο λόγο τρόφιμα και ποτά και χρησιμοποιούν σε μεγάλες ποσότητες νερό, μήπως αυτό προέρχεται από τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής;
• Χρησιμοποιούν το μολυσμένο νερό;
• Τι έλεγχοι γίνονται από το κράτος;
• Μήπως το μολυσμένο νερό που ρέει στον Ασωπό φτάνει τελικά σε κάθε σπίτι της χώρας;
«Μας αρέσει να πληρώνουμε»
Εν τω μεταξύ, άλλη μια καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εισέπραξε η Ελλάδα, αυτή τη φορά για τη μη ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Πρόκειται για την οδηγία που καθορίζει το πλαίσιο της περιβαλλοντικής ευθύνης και καθιστά αυτομάτως οικονομικά υπεύθυνους όσους προκαλούν είτε από πρόθεση είτε από αμέλεια, ζημίες, στο υδάτινο περιβάλλον, σε προστατευόμενα είδη και φυσικά ενδιαιτήματα και μόλυνση του εδάφους.
Καλώς ή κακώς η χώρα μας έχει να επιδείξει “πλούσιο” έργο και στις τρεις αυτές περιπτώσεις με χαρακτηριστικότερη όλων τη βρώμικη υπόθεση του Ασωπού.
Η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, ήταν υποχρεωμένη να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο τη συγκεκριμένη οδηγία έως τις 30 Απριλίου του 2007. Φτάσαμε όμως μέχρι σήμερα και η τύχη της ακόμη… αγνοείτε!
Βασική αρχή της οδηγίας είναι ότι όποιος ρυπαίνει το περιβάλλον πρέπει να πληρώσει για τις ζημίες που προκαλεί. Με άλλα λόγια, πρέπει είτε να εμποδίσει είτε να αποκαταστήσει τις βλάβες στο περιβάλλον. Η πρωτότυπη αλλά αναγκαία πλέον προσέγγιση, έχει τις ρίζες πολύ παλιά, καθώς διατυπώθηκε στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας το 1987.
Από τον περασμένο Σεπτέμβριο το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε ανακοινώσει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την ενσωμάτωση της οδηγίας στο ελληνικό δίκαιο, το οποίο όμως βρίσκεται ακόμη στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τον απαραίτητο έλεγχο νομιμότητας!
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολύ σύντομα η χώρα μας θα βρεθεί αντιμέτωπη και με δύο άλλες εξίσου σοβαρές υποθέσεις που εκκρεμούν στο ΔΕΚ και αυτές είναι το αναποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων (έχει υπογραφτεί σχετική ΚΥΑ) και το άλλο η διαχείριση των υπολειμμάτων ζωοτροφών από σφαγεία…!!!
