Η κατάβαση στον Επτάστομο αποτελεί καθιερωμένη συνάντηση για τους σπηλαιολόγους του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο. και πρωτόγνωρη εμπειρία, παρ’ ότι επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με θρησκευτική ευλάβεια. Το ρεπορτάζ που ακολουθεί, εξηγεί γιατί είναι αδύνατο να αντισταθείς στο μαγικό κάλεσμά του…
Χρόνια πριν, όταν πρωτοβρέθηκα ν’ αντικρίζω τις ψηλές βουνοκορφές του Παρνασσού και τα όμορφα έγκυλά του, δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι η μαγεία αυτή θα με έφερνε ξανά και ξανά στα ίδια μονοπάτια. Κάθε Μάιο για τους σπηλαιολόγους του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο.1 η κατάβαση στον ΕΠΤΑΣΤΟΜΟ είναι ένα θρησκευτικό προσκύνημα, μια ανάγκη για νέα αρχή και μια ευκαιρία για γιορτή μαζί με τους συντρόφους.
Οι προετοιμασίες ξεκινούν μία εβδομάδα πριν. Εκδίδονται οι απαραίτητες άδειες για την αποστολή και ενημερώνονται οι κρατικοί φορείς. Αφού συγκεντρωθούν οι συμμετοχές, οργανώνεται η αποστολή. Προετοιμάζονται τα υλικά, χωρίζονται οι ομάδες, βγαίνει το πρόγραμμα, καθορίζονται οι ρόλοι του καθενός.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος η τρίμηνη εκπαίδευση των νέων σπηλαιολόγων θα τελειώσει με την αποστολή αυτή. Για τους υπόλοιπους είναι μια ευκαιρία για ξεκίνημα μετά την απραξία του χειμώνα και μια καλή προπόνηση. Για όλους είναι μια γιορτή που θα μας φέρει πιο κοντά και θα μας ενώσει. Παραδοσιακά πλέον, στο ραντεβού αυτό έρχονται και παλαιότερα μέλη –όχι και τόσο ενεργά πια– και το δέσιμο είναι ακόμη μεγαλύτερο.
Στην αγκαλιά της φύσης
Η αναχώρηση αρχίζει από την Παρασκευή το πρωί. Η άφιξη στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του δασαρχείου μέσα στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού, όπου και η κατασκήνωση, γίνεται λίγο νωρίτερα από την κύρια ομάδα. Η κατασκήνωση προετοιμάζεται να μας υποδεχτεί2. Το μεσημέρι της Παρασκευής η πρώτη έμπειρη ομάδα θα επισκεφτεί τον Επτάστομο και θα «αρματώσει» το βάραθρο. Αυτή η εργασία απαιτεί μεγάλη προσοχή και επαγγελματισμό γιατί όλα τα μέλη της αποστολής θα περάσουν από εκεί. Τα λάθη δεν συγχωρούνται σε αυτό το αρμάτωμα και όλα θα πρέπει να είναι τέλεια. Η άφιξη των υπολοίπων συνεχίζεται από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ.
Το βράδυ της πρώτης μέρας η κατασκήνωση γεμίζει. Εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευτές, παλιά και νεότερα μέλη, είναι όλοι εκεί. Το βουνό μάς κλείνει στην κρύα αγκαλιά του και οι σκοτούρες της μεγαλούπολης είναι πλέον πολύ μακριά για όλους. Η πρώτη βραδιά απαιτεί καλή ξεκούραση μιας και η επόμενη μέρα θα είναι απαιτητική για όλους.
Το πρωινό για όσους ξυπνήσουν νωρίς είναι μαγικό. Τα κοτσύφια φροντίζουν να σε ξυπνήσουν και ένας ζεστός καφές, όσο καθημερινή πράξη και να είναι, εδώ αποκτά άλλη αξία. Είναι η καταλληλότερη στιγμή για μια μικρή βόλτα εκεί κοντά, μέχρι να ετοιμαστούν και οι υπόλοιποι. Τότε είναι που το συνειδητοποιείς. Ο χώρος έχει γεμίσει σκηνές, πάνω από 30, και τα αυτοκίνητα στο δρόμο έχουν σχηματίσει μια μακριά γραμμή. Δεν είσαι ο μόνος που θέλησες να ξαναγυρίσεις εκεί απ΄ όπου ξεκίνησες.
Η ώρα περνάει γρήγορα και πρέπει να γίνουν πολλά. Ο Επτάστομος μας περιμένει. Σε λίγο είναι όλοι έτοιμοι και ξεκινούν κατά ομάδες. Στην άδεια κατασκήνωση θα μείνουν λίγοι. Εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευτές φεύγουν πρώτοι. Λίγα χιλιόμετρα χωματόδρομου μας χωρίζουν από το στόχο μας. Τα υλικά ξεφορτώνονται από τα αυτοκίνητα και φορτωμένοι μπαίνουμε βαθιά στο δάσος. Το μικρό μονοπάτι ανάμεσα σε πανύψηλα δέντρα μας οδηγεί σε ένα μικρό ξέφωτο. Τα υλικά συγκεντρώνονται και μοιράζονται στους εκπαιδευόμενους. Οι εκπαιδευτές παίρνουν τις θέσεις τους. Δύο από αυτούς θα κατέβουν πρώτοι για να υποδέχονται όσους κατεβαίνουν, και για λόγους ασφαλείας. Οι υπόλοιποι θα πάρουν τις θέσεις τους δίπλα στις «αλλαγές» και στο ξέφωτο για τον τελικό έλεγχο.
Μία μικρή ομάδα θα αρματώσει αυτή τη χρονιά μια καινούργια διαδρομή. Είναι μια καλή ευκαιρία για εξάσκηση. Παράλληλα μερικοί θα ρίξουν ένα ακόμα σχοινί δίπλα από τα δύο των εκπαιδευόμενων. Από εκεί θα γίνει η φωτογράφιση και η βιντεοσκόπηση, αλλά και η προπόνηση για όσους από τους παλαιότερους θέλουν να κατέβουν.
Γλυπτά από πάγο
Ο Επτάστομος, δημιούργημα του νερού και αυτός3, είναι ένα βάραθρο-ρήγμα που σχηματίζει 7 στόμια-εισόδους προς τα βαθύτερα σημεία του. Στο εσωτερικό του υπάρχει πάγος όλο το χρόνο. Μοναδικής ομορφιάς παγοσταλακτίτες, μεγάλου μεγέθους, εναλλάσσονται με τη βλάστηση κατά την κατάβαση και δημιουργούν εξαιρετικής ομορφιάς εικόνες στον επισκέπτη – σπηλαιολόγο. Για την προσέγγιση σε αυτόν χρησιμοποιούμε μια διαδρομή σχετικά εύκολη4. Με 4 αλλαγές φτάνει κανείς να κρέμεται στο κενό από ύψος 50 μέτρων και οι άνθρωποι κάτω μοιάζουν μυρμήγκια. Από εκεί κατακόρυφα φτάνει κανείς στο παγωμένο εσωτερικό. Άλλη μια κατάβαση πάνω στο χιόνι που έχει μεγάλη κλίση, μας οδηγεί στο βαθύτερα προσβάσιμο σημείο. Η συνέχεια και φέτος είναι κλειστή από πάγους. Για άλλη μια χρονιά είμαστε άτυχοι και δεν θα προχωρήσουμε στο σιφόνι.
Οι εκπαιδευόμενοι αρχίζουν να καταφτάνουν με ανάμεικτα συναισθήματα, αλλά όλοι φανερά εντυπωσιασμένοι. Από το τρίτο σχοινί κατεβαίνουν και οι παλαιότεροι και σύντομα γινόμαστε μια παρέα. Λίγο αργότερα, οι εκπαιδευτές εναλλάσσουν θέσεις και πρέπει να ανεβούμε. Το κρύο κάτω, εξάλλου, έχει αρχίσει να γίνεται αισθητό και η ανάβαση σε ζεσταίνει. Σε λίγο στεκόμαστε στο ξέφωτο, μια ανάσα ξεκούρασης και παίρνουμε θέσεις στις αλλαγές για να ξεκουραστούν οι προηγούμενοι, που είναι κρεμασμένοι στο ίδιο σημείο για αρκετή ώρα.
Οι ώρες περνούν γρήγορα και με την ανάβαση του τελευταίου η εκπαίδευση ολοκληρώνεται. Επάνω μικρές παρέες συζητούν τις εντυπώσεις τους. Τα μέλη της ομάδας που θα αρμάτωνε τη νέα διαδρομή έχουν επιστρέψει αποκαμωμένα αλλά με χαμόγελα ευχαρίστησης. Οι πιο ξεκούραστοι αναλαμβάνουν το ξαρμάτωμα των σχοινιών αργά το απόγευμα. Τα υλικά συγκεντρώνονται, καταμετρούνται και η επιστροφή στην κατασκήνωση είναι γεγονός.
Όλοι ετοιμάζονται για τη γιορτή. Η νύχτα πέφτει γρήγορα, αλλά αυτή τη φορά κανείς δεν πάει για ύπνο. Η φωτιά ανάβει, το κρασί ζεσταίνει τις καρδιές και αρχίζουν οι εξομολογήσεις και οι ιστορίες. Παλιές φιλίες αναθερμαίνονται, νέες δημιουργούνται, χορός, και πλέον δεν σου μένει καμιά απορία πώς γίνεται να είμαστε τόσο δεμένοι ο ένας με τον άλλο. Η γιορτή θα τελειώσει αργά το βράδυ, η φωτιά θα σβηστεί προσεκτικά και το βουνό θα μας τυλίξει για άλλη μια φορά στο υγρό του πέπλο…
Και του χρόνου…
Το επόμενο πρωινό είναι δύσκολο να ξυπνήσει κανείς, και ένας καφές μάλλον δεν αρκεί. Η μέρα όμως δεν περιμένει. Οι ετοιμασίες για αναχώρηση από την κατασκήνωση ξεκινούν με βαριά καρδιά. Η τελευταία εργασία θα είναι η συγκέντρωση των απορριμμάτων και ο καθαρισμός του ευρύτερου χώρου. Δεν πρέπει να μείνει τίποτα πίσω. Δυστυχώς, θα πρέπει να μεταφέρουμε τα απορρίμματα αρκετά χιλιόμετρα στον κοντινότερο οικισμό. Λίγο πριν το μεσημέρι είναι όλα έτοιμα. Συγκεντρωνόμαστε για την αναμνηστική φωτογραφία και η κατασκήνωση αδειάζει. Επόμενος σταθμός, οι πηγές του Βοιωτικού Κηφισού στο Πολύδροσο.
Μερικά χιλιόμετρα και ξανά στο γνώριμο κεφαλόβρυσο. Εδώ θα γίνει καθαρισμός των υλικών και η τακτοποίησή τους. Το τοπίο είναι μαγευτικό αυτή την εποχή. Όταν ο καθαρισμός τελειώνει και για όσο διάστημα περιμένουμε να στεγνώσουν τα υλικά, αρπάζουμε την ευκαιρία. Μια μικρή επίσκεψη στον κοντινό αρχαιολογικό χώρο, για όσους παραμείνουν, αποτελεί must. Οι υπόλοιποι –εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι– θα κάνουν μια επίσκεψη στην κοντινή Μπαρουτοσπηλιά, με την εντυπωσιακών διαστάσεων είσοδο και τα μοναδικής ομορφιάς γκουρ.
Το απόγευμα μας βρίσκει όλους συγκεντρωμένους στο κεφαλόβρυσο, απρόθυμους για αναχώρηση. Σαν να ψάχνουμε μια δικαιολογία να μείνουμε λίγο ακόμα. Ξεκινώντας, χαμογελάω μέσα μου γιατί ξέρω: Την επόμενη χρονιά θα είναι πάλι όλοι εκεί…
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1: Ο ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ (ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο.) είναι ένας από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους συλλόγους που ασχολούνται αποκλειστικά με την εξερεύνηση και καταγραφή του θαυμαστού υπογείου κόσμου της πατρίδας μας.
2: Η Σπηλαιολογία είναι μια δραστηριότητα που συνδυάζει τη ζωή στη φύση, την άθληση, τη μάθηση, αλλά και την κοινωνική επαφή και τη συνεργασία.
3: Τα σπήλαια είναι γεωλογικά φαινόμενα μεγάλης σημασίας. Η διαμόρφωσή τους οφείλεται στην κίνηση του νερού το οποίο, διεισδύοντας στα πετρώματα, τα διαβρώνει και έτσι σχηματίζονται οριζόντια σπήλαια, βάραθρα (κατακόρυφα πηγάδια), υπόγειοι ποταμοί, πηγές, καταβόθρες κ.λπ. Σ’ αυτήν ακριβώς τη διαβρωτική κίνηση του νερού οφείλεται η δημιουργία του διακόσμου των σπηλαίων: του Σπηλαιοθέματος.
4: Η εξερεύνηση απαιτεί συχνά τεχνικές αναρρίχησης, καταρρίχησης με σχοινιά, κατάδυση, ορεινή πεζοπορία, καθώς και διαβίωση στο ύπαιθρο.
