Το μέτρο προτάθηκε από τους ίδιους τους αλιείς της Αμοργού, στηριγμένο σε επιστημονική μελέτη του δρ. Στέφανου Καλογήρου, επίκουρου καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Επιπλέον, καθιερώνεται εποχική απαγόρευση της αλιείας κάθε Απρίλιο και Μάιο –τους πλέον κρίσιμους μήνες για την αναπαραγωγή των ψαριών– σε ακτίνα 1,5 ναυτικού μιλίου περιμετρικά του νησιού.
Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών μηνών, οι ψαράδες θα στρέφονται σε εναλλακτικές δράσεις, όπως ο καθαρισμός απομονωμένων ακτών, μη προσβάσιμων από την ξηρά.
Παράλληλα, αντικαθιστούν σταδιακά τα παραδοσιακά εργαλεία τους με φιλικότερα προς το θαλάσσιο περιβάλλον μέσα: μεγαλύτερα δίχτυα και αγκίστρια, ώστε να αποφεύγεται η σύλληψη νεαρών ψαριών.
Η αποτελεσματικότητα των μέτρων θα επανεξεταστεί μετά την παρέλευση της πενταετίας.
Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, το παράδειγμα της Αμοργού θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές, όπως επισημαίνει η γενική διευθύντρια Αλιείας, δρ Άλκηστις Παρπούρα.
Η ιδέα για την αλιευτική αναστολή γύρω από την Αμοργό ξεκίνησε το 2019, όταν διατυπώθηκε επίσημα η πρωτοβουλία «Αμοργόραμα».
Προέβλεπε την πλήρη παύση της αλιείας κάθε Απρίλιο και Μάιο, καθώς και τον χαρακτηρισμό συγκεκριμένων περιοχών ως ζώνες μόνιμης προστασίας. Έκτοτε, καμία αντίστοιχη πρόταση δεν έχει προκύψει από άλλο νησί.
«Συνάδελφοι από άλλα νησιά μας έχουν προσεγγίσει για να μάθουν πώς κινηθήκαμε, αλλά αντιμετωπίζουν πρόβλημα συσπείρωσης. Χωρίς συλλογική βούληση, τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει», σημειώνει στην «Κ» ο καπετάν Μιχάλης Βεκρής, ιδιοκτήτης του καϊκιού «Τίμιος Σταυρός» από την Αιγιάλη.
Η μεγαλύτερη επιτυχία της πρωτοβουλίας ήταν η ομόφωνη στήριξη από όλα τα μέλη του τοπικού συλλόγου, ακόμη και από τον ιδιοκτήτη της μοναδικής μηχανότρατας του νησιού.
Οι ψαράδες ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν την καταστροφική μείωση των αποθεμάτων.
«Για χρόνια πιστεύαμε ότι τα ψάρια δεν τελειώνουν. Όμως γύρω στο 2010 η εικόνα άλλαξε δραματικά», ανέφερε ο Μιχάλης Κρόσμαν, πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Αμοργού «Η Χοζοβιώτισσα», κατά την εκδήλωση «Περιοχές περιορισμού αλιείας Αμοργού: η επόμενη μέρα για το νησί μας», που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στα Κατάπολα.
«Πριν από είκοσι χρόνια, αν μου έλεγες να κλείσουμε περιοχές, θα σε έλεγα τρελό», συμπληρώνει ο καπετάν Βεκρής.
«Σήμερα δεν έχουμε άλλη επιλογή. Τα ψάρια έχουν μειωθεί κατά 90%».
Όπως λένε σκωπτικά οι ψαράδες, «είναι πιο πιθανό να βρεις το τέρας του Λοχ Νες, παρά ντόπιο ψάρι στις καλοκαιρινές ταβέρνες των Κυκλάδων».
«Το πιο ενθαρρυντικό είναι πως η προσπάθεια ξεκίνησε από τους ίδιους τους χρήστες της θάλασσας», υπογράμμισε στην ίδια εκδήλωση ο Βαγγέλης Παράβας, σύμβουλος του «Αμοργόραμα» και συνεργάτης του Cyclades Preservation Fund (CPF).
Το CPF, μαζί με τον Δήμο Αμοργού, το Blue Marine Foundation (BMF) και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν από τους βασικούς υποστηρικτές της πρωτοβουλίας.
«Παλαιότερα, όταν εργαζόμουν για την προστασία της μεσογειακής φώκιας, οι ψαράδες διαμαρτύρονταν για τις ζημιές στα δίχτυα τους. Σήμερα είναι μαζί μας. Αυτό είναι το κλειδί: να διαμορφώνουμε μαζί τα μέτρα προστασίας», τόνισε.
Όπως είπε, η υγιής θάλασσα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για τον τουρισμό του νησιού.
Η επιμονή του συλλόγου των Αμοργιανών ψαράδων έσπασε τα αρχικά εμπόδια και έφτασε μέχρι το υψηλότερο επίπεδο.
Το «Αμοργόραμα» μνημονεύτηκε στην ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού στη 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, στις 9 Ιουνίου στη Νίκαια της Γαλλίας.
Ήδη από τον Απρίλιο του 2024, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανακοίνωσε τη θεσμοθέτηση των προτεινόμενων περιοχών περιορισμού αλιείας.
Ακολούθησε διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, και τον Δεκέμβριο του 2024 το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Αλιείας του ΥΠΑΑΤ.
Τον Φεβρουάριο του 2025 το προσχέδιο κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και η δημοσίευσή του στο ΦΕΚ αναμένεται από μέρα σε μέρα.
