Κίνδυνος γενετικής μόλυνσης των πληθυσμών του
Οι φυσικοί πληθυσμοί των θηραμάτων διαθέτουν ένα ανεκτίμητης αξίας γενετικό υλικό το οποίο δημιουργήθηκε μέσα από φυσικές επιλογές αιώνων και τους επιτρέπει να επιβιώνουν, να προσαρμόζονται, αλλά και να αντιστέκονται στις αλλαγές των συνθηκών του περιβάλλοντος. Κάθε τεχνητή νόθευση αυτού του γενετικού υλικού επιφέρει γενετική μόλυνση στους πληθυσμούς των ειδών. Ας δούμε όμως τι σημαίνει αυτό πρακτικά στην περίπτωση του αγριόχοιρου.
Ο αγριόχοιρος της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης, δηλαδή το υποείδος Sus scrofa scrofa, διαθέτει 36 ζεύγη χρωμοσωμάτων.
Ο αγριόχοιρος της Κορσικής, της Β. Αφρικής, κάποια υποείδη της Ρωσίας και της Ασίας καθώς επίσης ο οικόσιτος χοίρος διαθέτουν 38 ζεύγη χρωμοσωμάτων.
Αυτά τα υποείδη του αγριόχοιρου καθώς και ο οικόσιτος χοίρος μπορούν να διασταυρωθούν με τον αγριόχοιρο της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης και να δώσουν γόνιμα υβρίδια. Ειδικότερα, ο αγριόχοιρος της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης, διασταυρούμενος με τον οικόσιτο χοίρο, δίνει υβρίδια που διαθέτουν 36, 37 ή 38 ζεύγη χρωμοσωμάτων. Τονίζεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι τα υβρίδια αυτά είναι γόνιμα γιατί σε πολλές περιπτώσεις διασταυρώσεων άλλων ειδών τα παραγόμενα υβρίδια είναι άγονα, όπως π.χ. το μουλάρι (διασταύρωση γαϊδάρου με άλογο).
Βέβαια, εκτός από τη μεγάλη διαφορά στο γενότυπο, λόγω διαφορετικού αριθμού χρωμοσωμάτων, τα υβρίδια παρουσιάζουν και φαινοτυπικές διαφορές και κυρίως αυτά της πρώτης γενιάς, διότι στις μετέπειτα γενεές οι διαφορές αυτές τείνουν να αμβλυνθούν, η νόθευση όμως του γενότυπου παραμένει.
Έτσι σ’ έναν πληθυσμό υβριδίων θα δούμε μεν τα τυπικά χαρακτηριστικά του καθαρόαιμου να υπερισχύουν, αλλά ανάμεσα στα ζώα αυτά κάποια θα έχουν περιστραμμένη ουρά, αφτιά με τάση να πέφτουν, λευκωπά άκρα, «ξεπλυμένο» χρώμα καφετί κ.λπ., φτωχό τρίχωμα, γουρουνόπουλα χωρίς επιμήκεις ρίγες, κάπρους που οι χαυλιόδοντές τους δεν εφάπτονται απόλυτα όταν κλείνει το στόμα κ.ά.
Υπαρκτό πρόβλημα
Ποιο είναι όμως πρακτικά το πρόβλημα της γενετικής μόλυνσης του πληθυσμού του αγριόχοιρου;
• Πρώτον, η αισθητική υποβάθμιση των ζώων. Φανταστείτε να τριγυρνούν στα δάση της πατρίδας μας γουρούνια παρδαλά, με μισοπεσμένα αφτιά, με περιστραμμένη ουρά, υπέρβαρα κ.λπ. Εγώ τουλάχιστον ως κυνηγός θα ένιωθα αηδία!
• Δεύτερον, έρευνες που έκαναν γάλλοι επιστήμονες και τα αποτελέσματά τους δημοσιεύθηκαν στη μηνιαία επιθεώρηση του Εθνικού Οργανισμού Θήρας της Γαλλίας (Office National de la Chasse), έδειξαν ότι τα υβρίδια του αγριόχοιρου με τον οικόσιτο χοίρο έχουν μειωμένο χώρο στο κρανίο για τον εγκέφαλο, πράγμα που σημαίνει λιγότερη ευφυΐα, άρα μειωμένη επιβιωσιμότητα έναντι φυσικών εχθρών και αντιξοοτήτων. Επίσης, έδειξαν ότι έχουν μειωμένη οσφρητική ικανότητα, άρα μειωμένη δυνατότητα λήψης τροφής. Μακροχρόνια, λοιπόν, και όταν ο υβριδισμός συνεχίζεται, ο φυσικός πληθυσμός οδηγείται σε εκφυλισμό με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.
• Τρίτον, μειωμένη αντοχή σε αρρώστιες τη στιγμή που μπαίνει μέσα το αίμα του οικόσιτου χοίρου.
Από τα παραπάνω φαίνεται λοιπόν το μέγεθος του εγκλήματος που συντελείται στην ελληνική ύπαιθρο από τον υβριδισμό του αγριόχοιρου και υπό την πλήρη αδιαφορία των αρμοδίων υπηρεσιών.
Με ποιον τρόπο όμως γίνεται ο υβριδισμός του αγριόχοιρου στη χώρα μας; Πώς δηλαδή έρχονται σε επιμειξία αγριόχοιρος και οικόσιτος χοίρος;
• Πρώτον, από τις διασταυρώσεις των οικόσιτων χοίρων ελευθέρας βοσκής ή των υβριδίων ελευθέρας βοσκής (ημιάγρια) με τους καθαρόαιμους αγριόχοιρους οι οποίοι ενδιαιτώνται στους φυσικούς βοσκοτόπους (βιοτόπους), όπου βρίσκονται και οι μονάδες «ημιάγριων» χοίρων.
• Δεύτερον, από την «εξαγρίωση» και εγκατάλειψη της μονάδας των υβριδίων ελευθέρας βοσκής (ημιαγρίων), κυρίως των αρσενικών και τη μετέπειτα διασταύρωσή τους με τους καθαρόαιμους αγριόχοιρους, και
• Τρίτον, από την απελευθέρωση υβριδίων από τις κυνηγετικές οργανώσεις.
Προς τι όλα αυτά;
Είναι απλό: Αφ’ ενός η εκτροφή «ημιάγριων» ελευθέρας βοσκής επιδοτείται από τις Δ/νσεις Γεωργίας και αφ’ ετέρου οι τεχνητώς εκτρεφόμενοι αγριόχοιροι είναι το πλείστον υβρίδια, διότι αυτά είναι παραγωγικότερα από τα καθαρόαιμα και διότι η ανεύρεση καθαρόαιμων γεννητόρων είναι δύσκολη εφ’ όσον η σύλληψη αγρίων ζώων από ιδιώτες απαγορεύεται. Επίσης, η τεχνητή εκτροφή του καθαρόαιμου αγριόχοιρου είναι δύσκολη και εν πολλοίς ασύμφορη, διότι το ζώο αυτό έχει ιδιότροπη βιολογία αναπαραγωγής.
Πρόσφατα εντάχθηκε και η εκτατική (ελεύθερη) εκτροφή οικόσιτων χοίρων στη «βιολογική κτηνοτροφία» και μάλιστα επιδοτείται από το ΕΠΑΑ 2000-2006. Στις υποχρεώσεις του κτηνοτρόφου, που επιθυμεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα, δεν περιλαμβάνεται η διατήρηση της μονάδας του σε περιφραγμένη έκταση, ενώ υποχρεούται να διαθέτει βοσκότοπο αρκετά μεγάλης έκτασης.
Όχι ως επιστήμονας, αλλά ως κυνηγός και ως απλός πολίτης αυτής της χώρας ερωτώ: αν θηρεύσω παράνομα έναν αγριόχοιρο στις 14 Σεπτεμβρίου (στις 15 Σεπτεμβρίου αρχίζει η κυνηγετική περίοδός του) και συλληφθώ; Απάντηση: θα οδηγηθώ στη δικαιοσύνη με την κατηγορία της λαθροθηρίας και οι ποινές που θα μου επιβληθούν είναι βαρύτατες σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Δασικό κώδικα.
Ενέργειες που πρέπει να γίνουν 
Πρώτον, οι κυνηγετικοί σύλλογοι να αποφεύγουν να απελευθερώνουν αγριόχοιρους από ιδιωτικά εκτροφεία και όταν αυτό συμβαίνει να ζητούν πιστοποιητικό καθαροαιμίας από τον εκτροφέα. Επίσης, στο εκτροφείο να ρίχνουν μία ματιά στη μορφολογία των γεννητόρων μήπως εντοπίσουν φαινοτυπικά σημάδια υβριδισμού. Οι κυνηγετικοί σύλλογοι που δεν τηρούν τα παραπάνω, να μην τυχαίνουν οικονομικής ενίσχυσης από τις Ομοσπονδίες και να μην εγκρίνεται η δαπάνη αυτή ως φιλοθηραματική από τα Δασαρχεία.
Δεύτερον, το Υπουργείο Γεωργίας να προβεί σε κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε:
* Η Δασική Υπηρεσία να προβαίνει, σε συνεργασία με το επιστημονικό προσωπικό των κυνηγετικών οργανώσεων, σε δειγματοληπτικό έλεγχο της καθαροαιμίας των αγορασθέντων αγριόχοιρων, που πρόκειται να απελευθερωθούν, από ιδιωτικά εκτροφεία. Για να γίνει αυτό αρκεί η λήψη 10 ml αίματος από κάθε ζώο και η συνεργασία με ένα εργαστήριο κυτταρογενετικής κάποιας Κτηνιατρικής Σχολής, για την ανάλυση του καρυότυπου.
* Να απαγορευθεί η εκτροφή υβριδίων αγριόχοιρου (ημιάγρια) και οικόσιτου χοίρου με ελεύθερη βοσκή. Ως αντιστάθμισμα θα πρέπει να παραχωρείται στους εκτροφείς για χρήση δασική έκταση-βοσκότοπος, εμβαδού ανάλογου της δυναμικότητας της μονάδας (0,5–3,3 Ha ανά ΜΖΚ, όπως ορίζεται στους κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής, ΚΥΑ 568/125347/20-1-2004), όπως σε ανάλογες περιπτώσεις παραχωρείται έκταση για εγκαταστάσεις ποιμνιοστασίων, πτηνοτροφίων κ.λπ., την οποία θα υποχρεώνονται να την περιφράξουν.
* Ως ύστατη λύση θα έπρεπε οι κυνηγετικές οργανώσεις να αναλάβουν κάποια πρωτοβουλία και αφού εξαντλήσουν τα περιθώρια συνεργασίας με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε η πολιτική ηγεσία αλλά και οι αρμόδιες υπηρεσίες να αντιληφθούν το μέγεθος και τη σοβαρότητα του θέματος και οι τελευταίες να συνεργαστούν μεταξύ τους (δασικές και γεωργικές υπηρεσίες) και να δώσουν λύση, να παραπέμψουν το θέμα στη δικαιοσύνη (Συμβούλιο της Επικρατείας και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο).
ΟΡΟΛΟΓΙΑ
Παρακάτω παρατίθενται κάποιοι όροι της γενετικής για την καλύτερη κατανόηση του άρθρου:
Γονίδιο είναι μία μονάδα κληρονομικότητας που ελέγχει κάποιο χαρακτηριστικό του οργανισμού.
Χρωμόσωμα είναι οι φορείς στους οποίους βρίσκονται κατά κανόνα τα γονίδια.
Τα χρωμοσώματα βρίσκονται στους πυρήνες των κυττάρων των οργανισμών και πολλοί απ’ αυτούς είναι διπλοειδείς, δηλαδή οι πυρήνες τους περιέχουν δύο σειρές χρωμοσωμάτων (ζεύγη).
Κυτταρογενετική είναι η επιστήμη που μελετά την κληρονομικότητα σε σχέση με τα κύτταρα.
Καρυότυπος είναι η συγκεκριμένη χρωμοσωμική συγκρότηση ενός ατόμου ή ομάδας συγγενών ατόμων, η οποία προσδιορίζεται από το μήκος των χρωμοσωμάτων, τη μορφολογία τους και τον αριθμό τους.
Φαινότυπος είναι η εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου.
Γενότυπος είναι η γενετική σύσταση ενός ατόμου.
