Οι δεινοί λαγοκυνηγοί το ξέρουν καλά: σημείο-κλειδί για ένα πετυχημένο λαγοκυνήγι αποτελεί το λαγόσκυλο. Ο τρόπος ιχνηλασίας, οι οσφρητικές εντυπώσεις, η εμπειρία και γενικά η μέθοδος που ακολουθεί, σε συνδυασμό με ποικίλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το ξεσήκωμα και την κάρπωση του θηράματος. Ας δούμε πώς…
Του Θανάση Κυριτσάκα
Με το σούρουπο, όταν καταλαγιάσουν οι «θόρυβοι» του περιβάλλοντος και δεν υπάρχει σχεδόν καμιά ενόχληση, ο λαγός αφήνει το γιατάκι του και τρέχει γρήγορα για τροφή, μέχρι το πρωί όπου επιστρέφει σε μια από τις κρυψώνες του για να ξεκουραστεί.
Πολλοί λαγοί διαλέγουν την άκρη ενός θαμνότοπου ή δάσους για να κρυφτούν, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Σε πιο ήπιες εποχές γιατακιάζουν στα ανοιχτά μέρη όπου βρίσκουν μπόλικη τροφή, δίπλα σε μια πέτρα, μέσα στο ψηλό χορτάρι, ακόμα και κάτω από ένα αγκαθάκι. Οι περιοχές βόσκησης μπορεί να είναι κοντά στο γιατάκι και το ζώο να αρχίσει να τρέφεται σχεδόν αμέσως από τη στιγμή που θα το εγκαταλείψει. Συνήθως, όμως, οι περιοχές αυτές δεν συμπίπτουν και ο λαγός, για να βρει κατάλληλη τροφή, χρειάζεται να διανύσει αποστάσεις που συχνά ξεπερνούν το χιλιόμετρο.
Αν και θεωρείται μοναχικό ζώο, προτιμά να βόσκει με άλλα άτομα. Κι αυτό γιατί είναι ευκολότερο να εντοπιστεί κάποιος κίνδυνος από πολλά ζευγάρια μάτια κι αφτιά, παρά από ένα. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι όταν τρέφονται σε μια περιοχή περισσότεροι από ένας λαγοί, σπαταλούν λιγότερο χρόνο στο να προσέχουν για επερχόμενους κινδύνους κι έτσι τρέφονται για περισσότερη ώρα, αξιοποιώντας καλύτερα τη διαθέσιμη τροφή.
Τεχνικές προστασίας του λαγού
Η περιοχή στην οποία κινείται ένας λαγός μπορεί να φτάσει στα 1000 στρέμματα και παραπάνω. Η προτίμησή του σε ανοίγματα του δάσους, σε θαμνότοπους και φυσικούς φράχτες εξαρτάται από την κλίση του εδάφους, την ποιότητα και ποσότητα της πυκνής φυσικής βλάστησης, τη δυνατότητα που δίνεται στο ζώο να διαφύγει από τους διώκτες του και τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί αποτελεσματικά τα διαθέσιμα τροφής με τον ελάχιστο δυνατό κίνδυνο.
Οι τεχνικές που έχει αναπτύξει ο λαγός για να αποφεύγει τους εχθρούς του, είναι πραγματικά αξιοζήλευτες και προμελετημένες με μια «λογική» πολύ έξυπνη. Αποφεύγει τους εχθρούς του μπερδεύοντας τα ίχνη του. Ποτέ δεν φτάνει στο μέρος που πρόκειται να “γιατακιάσει” χωρίς να κάνει πισωγυρίσματα για να παραπλανήσει τους διώκτες του, είτε αρπακτικά είτε ιχνηλάτες.
Παρατηρήσεις έδειξαν ότι τις περισσότερες φορές κατευθύνεται σε συγκεκριμένους διαδρόμους ή μονοπάτια όπου μπορεί να αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα και που τα γνωρίζει πολύ καλά, ώστε να έχει μεγάλη πιθανότητα να διαφύγει. Ποτέ, απ’ ότι φαίνεται, δεν αφήνει τη διαφυγή του στην τύχη, αναζητώντας εκείνη την ώρα διεξόδους.
Η επιλογή της κρυψώνας γίνεται με πρωταρχικό σκοπό τον εύκολο εντοπισμό του εχθρού είτε οπτικά είτε ακουστικά και την ασφαλή διαφυγή σε ενδεχόμενο κίνδυνο.
Ντορός και λαγόσκυλο
Η μυρωδιά που αφήνει ο λαγός στο έδαφος, για το σκύλο είναι μια «οσφρητική εντύπωση», η οποία είναι διαφορετική σε κάθε είδος εδάφους που περπάτησε ο λαγός το βράδυ. Οι «οσφρητικές εντυπώσεις», εκτός απ’ το έδαφος, επηρεάζονται θετικά ή αρνητικά και απ’ τις καιρικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες της περιοχής και φυσικά απ’ το πέρασμα της ώρας. Δηλαδή, άλλη «μυρωδιά» έχουμε το πρωί, άλλη το μεσημέρι και άλλη το απόγευμα. Πολλές «οσφρητικές εντυπώσεις» μπορούν να γίνουν σε μια βραδιά βοσκής, όπως σε καθαρό ή βρόμικο λιβάδι, σε ανακατεμένο χορτάρι, σε χώμα λασπωμένο ή στεγνό, σε πετρώδες έδαφος, σε βράχο. Ακόμα, το δαγκωμένο χορτάρι, το σπασμένο κλαδάκι, τα κόπρανα, οι τρίχες και οποιαδήποτε άλλη εντύπωση που δείχνει ότι πέρασε ο λαγός. Οι εντυπώσεις αυτές καταγράφονται στο μυαλό του σκύλου με μια πρωτόγονη μορφή σκέψης και δημιουργούν μια βάση δεδομένων οσφρητικών εντυπώσεων σε μεγάλη ποσότητα και ποικιλία όσο ο σκύλος μεγαλώνει.
Οσφρητικές εντυπώσεις του λαγόσκυλου
Έτσι λέμε πως ένας σκύλος είναι έμπειρος στο λαγό όταν έχει καταγράψει όλη την ποικιλία των «οσφρητικών εντυπώσεων» που αφήνει ο λαγός στο πέρασμά του και είναι αυτές η αιτία που βρίσκει το λαγό γρήγορα και αλάνθαστα κι όχι η μυρωδιά μόνο. 
Είναι φανερό, λοιπόν, πως ένας ιχνηλάτης για να καταγράψει στο μυαλό του όλη την ποικιλία των οσφρητικών εντυπώσεων, χρειάζεται πολύ χρόνο μέχρι να τις συναντήσει κάτω από τις διαφορετικές εδαφικές, καιρικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες και εξαρτάται απ’ τη συχνότητα των κυνηγετικών και εκπαιδευτικών εξόδων, όταν φυσικά μιλάμε για νέο σε ηλικία σκύλο.
Προσωπικά θεωρώ ότι ο αρχάριος ιχνηλάτης θα γίνει πολύ καλός σε ηλικία 3-4 ετών εφ’ όσον, βέβαια, του δοθεί η δυνατότητα να κυνηγήσει με όλες τις συνθήκες που είπαμε παραπάνω.
Πρέπει δηλαδή να κυνηγήσει σε διαφορετικά εδάφη, διαφορετικές ώρες, όπως πρωί, μεσημέρι, απόγευμα και να συναντήσει διαφορετικές κλιματικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες κάθε φορά, αποκτώντας έτσι την εμπειρία των «οσφρητικών εντυπώσεων».
Υπάρχουν βέβαια και μεγάλης ηλικίας ιχνηλάτες, οι οποίοι κυνηγούν μόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή όλη τους τη ζωή και είναι άριστοι στο λαγό. Όταν όμως αυτοί οι σκύλοι αλλάξουν περιοχή, με διαφορετικές εδαφικές, καιρικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες που δεν έχουν συναντήσει, τότε έχουν πρόβλημα ιχνηλασίας γενικώς.
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι, ιδιαίτερα για το λαγό, χρειαζόμαστε έναν ιχνηλάτη με μεγάλες ικανότητες οσφρητικές, σωματικές, ψυχικές και πνευματικές, για να μπορεί στις αρνητικές συνθήκες να εντοπίσει και την ελάχιστη μυρωδιά, όσο το δυνατόν εύκολα και σίγουρα, πράγμα που δεν θα καταφέρει ποτέ ένας σκύλος με μέτρια προσόντα.
Κερδίστε χρόνο- Ένα απλό παράδειγμα
Μελέτη και γνώση της βιολογίας του λαγού και ιδιαίτερα των τροφικών προτιμήσεων σε σχέση με το περιβάλλον που ζει και τις συνήθειες της βραδινής βοσκής. Μπορούμε έτσι να απαλλάξουμε τους ιχνηλάτες μας από την άσκοπη προσπάθεια ιχνηλασίας.
Ένα χτυπητό και απλό παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι η περιοχή που θα κυνηγήσουμε είναι μια πλαγιά με έλατα, φτέρες, θάμνους, πυξάρια κ.λπ., που γειτονεύει με αλπική ζώνη στην οποία οι λαγοί βόσκουν το βράδυ στα λιβάδια της και γυρίζουν τις πρωινές ώρες μέσα στο πυκνό για να γιατακιάσουν.
Γνωρίζοντας ο κυνηγός αυτή τη συνήθεια των λαγών, θα πρέπει να οδηγήσει τους ιχνηλάτες στα σύνορα του δάσους και της αλπικής ζώνης, όπου ο ντορός του λαγού, που έχει φωλιάσει πριν λίγη ώρα, θα είναι πολύ φρέσκος και έντονος, με άμεσο αποτέλεσμα να έχουμε εύκολη ιχνηλασία και γρήγορο ξεπέταγμα.
Θα ήταν αδόκιμο και χάσιμο χρόνου να οδηγήσουμε τα σκυλιά μέσα στην αλπική ζώνη όπου για δέκα και πλέον ώρες ο λαγός και ενδεχομένως και άλλοι λαγοί έχουν «αλωνίσει» κυριολεκτικά την περιοχή με τα χνάρια τους, δημιουργώντας δαιδάλους και λαβύρινθους ντορού.
Με την ίδια έννοια μπορούμε σε όλες τις περιοχές να εντοπίσουμε εύκολα τα σημεία βοσκής και αναλόγως να διαλέξουμε το σημείο εκκίνησης του κυνηγιού, με αποτέλεσμα να κερδίζουμε χρόνο και να μη κουράζουμε άσκοπα τα σκυλιά μας.
