Του Μπάμπη Αιγινήτη
Θα πρέπει να ανατρέξουμε περίπου πεντακόσια χρόνια πριν στη Γαλλία για να βρούμε τις ρίζες του κυνηγίου με σκυλί φέρμας, καθώς επίσης και λίγο αργότερα στα εδάφη της Αγγλίας όπου έγινε επίσης δημοφιλές. Όμως εκείνη την εποχή και μέχρι το τέλος του περασμένου αιώνα, τα όπλα και οι γομώσεις δεν είχαν την ανάλογη εξέλιξη με τα σκυλιά και τις εξελίξεις στις ράτσες των δεικτών.
Τα εμπροσθογεμή μαύρης πυρίτιδας δίκαννα με τις μακριές κάννες ήταν τελείως ακατάλληλα για ένα πολύωρο, περπατητό κυνήγι σε περδικοβούνι ή σε πυκνό για μπεκάτσα. Οι επιτυχίες των τότε κυνηγών σε σχέση με τη πληθώρα των θηραμάτων ήταν μηδαμινές, χωρίς όμως να έχουν άλλη επιλογή. Σήμερα οι όροι έχουν αντιστραφεί. Υπάρχουν πολλές επιλογές σε όπλα και φυσίγγια – όπως θα σας παρουσιάσω – καθώς και μεγάλη εξέλιξη στα σκυλιά αλλά δεν υπάρχει η πληθώρα των θηραμάτων.
Σε αυτές τις δύο χώρες πρωτοεμφανίστηκαν στις αρχές του αιώνα μας τα πρώτα δίκαννα άκαπνου πυρίτιδος οπισθογεμή με κοκόρια ή τυφλά που προορίζονταν για το κυνήγι με σκύλο φέρμας.
Η καταγωγή
Η Αγγλία και η Γαλλία ανέκαθεν ήταν χώρες με οπλοκατασκευαστική φήμη σε δίκαννα υψηλής ποιότητος. Το πρώτο ξεκίνημα για ένα εξειδικευμένο όπλο του κυνηγίου, που περπατούσε πολύ κυνηγώντας με τον σκύλο φέρμας μπεκάτσα και πέρδικα.
Όταν στις αρχές του 1920, όταν ο Άγγλος οπλοκατασκευαστής CHURCHILL και οπαδός αυτού του τύπου του κυνηγίου παρουσίασε το XXV. Το δίκαννο XXV του Robert Churchill ή αλλιώς το 25άρι του Churchill όπως το ξέρουν οι ειδικοί οπλόφιλοι από το μήκος των 25 ιντσών που είχαν οι κάννες του, ήταν τρομερά πρωτοποριακό για τον εποχή του. Αυτό γιατί εκείνη την εποχή ένα μήκος κάννης 25 ιντσών (63,5 εκ.) ήταν αδιανόητο να έχει υψηλή απόδοση με τις αργά καιόμενες άκαπνες πυρίτιδες της εποχής και τα αντίστοιχά τους καψύλλια.
Όμως ήταν ένα πανάλαφρο πλαγιόκαννο με λεπτή πάπια που έφερνε το χέρι πάνω στις κάννες για άμεση κατάδειξη του ξεπεταγμένου πουλιού και σωστή σχέση κάννης – αριστερού χεριού. Ήταν κλασικό δισκάνδαλο με ίσιο αγγλικού τύπου κοντάκι, ειδική σφηνοειδή ρίγα σκόπευσης και εξαιρετικό ζύγισμα.
Σήμερα μόνο σε συλλογές ιδιωτικές μπορεί κάποιος να βρει ένα γνήσιο R. Churchill XXV, όμως ίδια αντίγραφα έχουν βγάλει και μέχρι σήμερα βγάζουν καλά εργοστάσια και σε προσιτή τιμή, όπως η ισπανική βιομηχανία AYA που διαθέτει ένα πιστό αντίγραφο ανάμεσα στα μοντέλα της, σαν το XXV του Churchill.
Τα χρόνια πέρασαν η εξέλιξη στις πυρίτιδες, τα καψύλλια και γενικά τα έτοιμα φυσίγγια, σε σχέση με τις οπλοκατασκευαστικές προόδους, δημιούργησαν μοντέλα όπλων ιδανικά για εκείνους τους εξειδικευμένους κυνηγούς με σκυλί φέρμας. Σήμερα υπάρχει πληθώρα και συνεπώς ευρύ φάσμα επιλογής για τον κυνηγό που θέλει ένα τέτοιο όπλο. Μόνο που πρέπει να διαλέξει σωστά και για να το κάνει θα πρέπει να προσέξει ορισμένες λεπτομέρειες.
Η σημασία του βάρους
Η ντουφεκιά σε ένα πουλί που ξεπετάγεται από μπροστά μας, μετά από φέρμα, προϋποθέτει μια ενστικτώδη βολή, μια βολή με σωστή επώμιση και άμεσο πάτημα της σκανδάλης. Αυτό όμως απαιτεί και ένα όπλο που να βοηθάει να γίνει σωστά η όλη διαδικασία. Επίσης θα πρέπει να βοηθάει τον κυνηγό, με το να μην τον κουράζει στη κοπιώδη, πολύωρη αναζήτηση της πέρδικας, της μπεκάτσας, ή του ορτυκιού. Συνεπώς το ιδανικό όπλο για κυνήγι με σκυλί φέρμας θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι ελαφρύ. Το βάρος του να κυμαίνεται από 2.600 έως το πολύ τρία κιλά, πάντα φυσικά μιλάμε για δωδεκάρια όπλα.
Oι κάννες
Το μήκος κάννης δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 66 εκ. με ιδανικό τα 61 εκ. Φυσικά η σύσφιγξη θα είναι ανοιχτή, αφού η πρώτη συνήθως ντουφεκιά γίνεται γύρω στα 10-12 μ. και μέχρι τα 20 μ. η δεύτερη. Ανοιχτό τσοκ εννοώ από τελείως κύλινδρο μέχρι βελτιωμένο κύλινδρο (****). Κάνοντας μια παρένθεση εδώ θέλω να τονίσω ότι ιδανικά για αυτό τον τύπο κυνηγίου είναι τα όπλα του SKEET με μήκος καννών 66 εκ. (δεν κατασκευάζονται με μικρότερο μήκος) και αντίστροφα τσοκ τύπου καμπάνας (BELL CHOKE όπως λέγονται) ή βέβαια το TULA CHOKE που είναι το κορυφαίο του είδους. Όμως αυτά τα όπλα του SKEET έχουν βάρος από 3,100 και πάνω που τα κάνει κουραστικά στο πολύωρο περπάτημα.
Η πάπια
Συνεχίζοντας θέλω να τονίσω ότι πρέπει το όπλο που θα επιλέξουμε να έχει λεπτή πάπια ώστε να φέρνει το χέρι σχεδόν σε άμεση επαφή με τις κάννες οπότε απορρίπτονται οι φαρδιές πάπιες, και οι τύπου Beavertail, που απομακρύνουν το χέρι που οδηγεί την κίνηση προς το στόχο, από τις κάννες.
Το κοντάκι
Το κοντάκι – αν το όπλο είναι δισκάνδαλο πρέπει υποχρεωτικά να είναι ίσιο δηλ. αγγλικού τύπου ενώ σε μονοσκάνδαλο με λαβή πιστολοειδή ή ημιπιστολοειδή, δηλ. γαλλικού τύπου. Τώρα οι διαστάσεις του κοντακίου, οι οποίες βέβαια είναι ανάλογες με τις σωματικές διαστάσεις του κυνηγίου, θα πρέπει να διευκολύνουν τη βολή σε στόχο που ξεπετάγεται με πορεία από κάτω προς τα πάνω. Σε αυτό βοηθάει ένα ψηλό κοντάκι αλλά όχι μακρύ. Για να γίνω πιο σαφής αναφέρω το ιδανικό κοντάκι για ένα άτομο μέσου ύψους 1,75 αλλά με κανονικές σωματικές διαστάσεις στήθους, χεριών, λαιμού και βέβαια βάρους. Το μήκος του πρέπει να είναι 355 χιλ., η μικρή κλίση 36 χιλ. και η μεγάλη 56 χιλ. Το PITCH δηλ. η κλίση του πέλματος, αν βάλουμε το όπλο όρθιο, ώστε να εφάπτεται η αρχή της σκοπευτικής γραμμής με μια κατακόρυφο (ένας πρόχειρος τρόπος μέτρησης) πρέπει να είναι 3 εκ. η απόσταση ακίδας στο στόμιο – με κατακόρυφο για μήκος κάννης 66 εκ. Η πλάγια μετατόπιση του κοντακίου για δεξιόχειρα κυνηγό CAST OFF να είναι στο πάνω μέρος του πέλματος 4 ιλ. Και στο κάτω 6 χιλ. Ένα τέτοιο κοντάκι σε ένα μέσων διαστάσεων άτομο, που όμως να έχει μάθει σωστά και τη τεχνική της επώμισης θα του δώσει καθολική επιτυχία σε ποσοστό σχεδόν εκατό τοις εκατό.
Το ζύγισμα
Άλλο ένα σημαντικό σημείο του όπλου που πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα, είναι το σωστό ζύγισμα που πρέπει να φέρνει το κέντρο βάρους ανάμεσα στα χέρια. Αυτό είναι απαραίτητο για τον αποτελεσματικό και εύκολο χειρισμό του. Ένα ελαφρά, σχεδόν ανεπαίσθητα οπισθοβαρές όπλο είναι αποδεκτό – αν δεν μπορεί να βρεθεί το ισοβαρές – όμως είναι τελείως ακατάλληλο ένα εμπροσθοβαρές όπλο γι’ αυτό το τύπο του κυνηγίου.
Πλαγιόκαννο ή αλληλεπίθετο
Μερικοί διάσημοι αρθρογράφοι όπως ο Nick Sisley και ο Kevin Steele συνιστούν για τα πουλιά που ξεπετάγονται από ένα σκυλί φέρμας, όπλο δίκαννο πλαγιόκαννο το οποίο δίνει κατά την επώμιση ένα ευρύτερο σκοπευτικό πεδίο απ’ ότι τα όπλα με επιφάνεια μιας κάνης στο πάνω μέρος όπως το αυτογεμή και τα αλληλεπίθετα. Συμφωνώ εν μέρει μαζί τους, όμως τονίζω ότι ο κυνηγός που χειρίζεται σωστά το όπλο του (θέση, στάση και επώμιση) το οποίο ταιριάζει στο σώμα του, θα του δώσει την επιτυχημένη βολή όποιο και αν είναι ανεξαρτήτως τύπου. Μην ξεχνάμε ότι το όπλο μας βοηθάει όταν εμείς έχουμε μάθει να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας. Όσο καλό και να είναι, όσο ακριβό και να είναι μόνο του δεν επιτυγχάνει, θέλει και άτομο σωστά καταρτισμένο.
Τα φυσίγγια
Επίσης, ένα σημείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι τα φυσίγγια που πρέπει να χρησιμοποιεί κάποιος κυνηγός που διαθέτει όπλο ειδικό για το κυνήγι που κάνει. Σε ένα όπλο που προορίζεται για κυνήγι που κάνει.
Σε ένα όπλο που προορίζεται για κυνήγι με σκυλί φέρμας και διαθέτει τα χαρακτηριστικά που ανέφερα παραπάνω πρέπει να χρησιμοποιούνται φυσίγγια με βάρος γόμωσης από 28 έως 32 γραμ. σκαγίων. Τα μεν φυσίγγια για μπεκάτσες – ορτύκια με βυσμάτωση, μάλλινης τάπας για δε τις πέρδικες με βυσμάτωση πλαστικού κυαθίου (συγκεντρωτήρα). Δεν συνιστά σε ανοικτό όπλο με μήκος, κάννης 61 εκ. τη χρήση φυσιγγίου διασποράς, γιατί τα ακρόσκαγα μιας υπερβολικά ανοικτής ντουφεκιάς εγκυμονούν κινδύνους για το σκυλί που είναι ανάμεσα, σε εμάς και το πουλί.
Τα φυσίγγια διασποράς είναι χρήσιμα σε όπλα με στενή σύσφιγξη και μακριά κάνη, όπου εκεί ο κυνηγός δεν έχει άλλη επιλογή για κοντινή ντουφεκιά. Δεν πρέπει λοιπόν, να ξεχνάμε ότι το φυσίγγι διασποράς είναι μια λύση ανάγκης που δεν έχει εφαρμογή σε ένα ειδικό όπλο για κυνήγι με σκυλί.
Επίσης, πρέπει να ξέρετε ότι η σωστή επιλογή του φυσιγγίου γι’ αυτό το εξειδικευμένο όπλο ανεξάρτητα, του αν είναι, πλαγιόκαννο ή αλληλεπίθετο, πρέπει να είναι, με όσο το δυνατό μαλακή ανάκρουση, από αυτά που μπορούμε να διαλέξουμε σε γομώσεις από 28 έως 32 γραμ.
Η ταχύτητα του φυσιγγίου
Οι ταχύτητες του φυσιγγίου να μην είναι ιδιαίτερα υψηλές κάπου ανάμεσα στο V1=360 έως 380 μέτρα το δευτερόλεπτο και τα σκάγια είναι ίσως στο μόνο φυσίγγι που πρέπει να είναι μαλακά. Θα σταθώ λίγο σε αυτό το σημείο και να τονίσω ότι σε ντουφεκιές που θέλουμε εύρος κατανομής, σε αποστάσεις κάτω των 20-25 μέτρων το μαλακό σκάγι χρησιμεύει, ενώ δεν χρησιμεύει καθόλου σε ντουφεκιές που χρειαζόμαστε ομοιόμορφες συγκεντρώσεις στα 35 μ.
Συνδυασμός σκύλου, όπλου βάση των συνθηκών
Σήμερα που η ανάπτυξη της Κυνοφιλίας, ειδικά στα σκυλιά φέρμας, έχει κάνει μεγάλα άλματα στη χώρα μας, όλο και περισσότεροι κυνηγοί εκτρέφουν σκυλιά και εξειδικεύουν το κυνήγι τους στη μπεκάτσα, τα ορτύκια και τη πέρδικα. Υπάρχουν λοιπόν, πολλοί τύποι όπλων και σχεδόν όλα τα εργοστάσια διαθέτουν ένα εξειδικευμένο για κυνήγι περπατητό με σκυλί. Είναι αυτά που τα ονομάζουν οι βιομηχανίες κατασκευής UPLOAD, MODELS υπονοώντας ότι προορίζονται για ορεινό κυνήγι με πολύωρο περπάτημα.
Αυτά τα μοντέλα διαθέτουν τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που ανέφερα παραπάνω, αν και είναι σχεδόν όλα μαζικής παραγωγής και χαμηλής έως μέσης χρηματικής κατηγορίας. Φυσικά υπάρχουν και τα ανώτερης κατηγορίας χειροποίητα όπλα που μπορεί να τα παραγγείλει ο κυνηγός με τα χαρακτηριστικά που θέλει ή που του χρειάζεται στο κυνήγι που αγαπάει να κάνει. Δεν θα παραλείψω να πω εδώ, ότι συνήθως ο κυνηγός που έχει πάθος με τα σκυλιά δεν έχει πάθος με τα ντουφέκια.
Όποτε ακολουθεί το παλιό αγγλικό ρητό που λέει «πέντε λίρες το σκυλί και μία το ντουφέκι».
Όμως όταν ένας κυνηγός είναι μερακλής, αυτό φαίνεται από τη συνολική εικόνα του εαυτού του που περνάει προς τα έξω και η έκφραση αυτής της εικόνας, είναι το καλό, το περιποιημένο και το καθαρόαιμο σκυλί, καθώς και το σωστό και το περιποιημένο όπλο.
Ένα και καλό
Σαν επίλογο θα ήθελα να αναφέρω και το εξής: Από το διαθέτει κάποιος τρία και τέσσερα όπλα γενικής χρήσεως ενώ τα ενδιαφέροντά του προορίζονται στο κυνήγι με σκύλο φέρμας. Είναι προτιμότερο να έχει ένα καλό και σωστό για το κυνήγι που τον συναρπάζει και ένα με μήκος κάννης 71 εκ. με τσοκάκια για γενική χρήση.
Πρέπει όπως κάποιος εξειδικεύεται με την επιλογή και εκπαίδευση του σκύλου του για κάτι συγκεκριμένο έτσι να φροντίζει να διαθέτει και το ανάλογο όπλο γι’ αυτό το συγκεκριμένο κυνήγι. Ακόμη και στις περιπτώσεις που κάποιος κυνηγός διαθέτει ένα μόνο καλό όπλο για το κυνήγι με σκυλί που κάνει και διαθέτει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που ανέφερα, μπορεί να το κάνει αποτελεσματικό και λειτουργικό για γενική χρήση – όχι βέβαια για υδρόβια – χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα φυσίγγια.
Σε μια λοιπόν περίπτωση ανάγκης που ο Μπεκατσάς θέλει να πάει για τρυγόνια ή για τσίχλες και δεν διαθέτει όπλο γενικής χρήσεως, μπορεί να το κάνει αν έχει επιλέξει τη σωστή γόμωση και το σωστό φυσίγγι. Όμως για να γίνει ένα όπλο με μήκος κάννης 61 εκ. και σύσφιγξη βελτιωμένου κυλίνδρου (****) αποτελεσματικό στα 35 μ. χωρίς να γίνει ανυπόφορο λόγω του μικρού βάρους και της αυξημένης ανάκρουσης ενός βαριού φυσιγγίου, χρειάζεται ο κυνηγός να ξέρει ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες που θα τις αναλύσω σε προσεχές άρθρο μου.
