Του Φαίδωνα Δημόπουλου
8 Νοεμβρίου 2003 και ώρα 5.30΄το πρωί. Οδηγούσα μόνος μου με προσοχή στις δύσκολες στροφές προς Μεγαλόπολη. Ο φίλος και σύντροφος στο κυνήγι, Νίκος, δεν είχε μπορέσει να έλθει μαζί μου στην έναρξη της σεζόν στη Σαπιέντζα, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων στο εξωτερικό. Αν και την προηγούμενη μέρα είχα βγάλει κάτι λίγες μπεκάτσες, το σημερινό κυνήγι στόχευε σε τριχωτό θήραμα και μάλιστα όχι από τα συνηθισμένα: κρητικός αίγαγρος (κρι-κρι) και αγριοπρόβατο (μουφλόν). Καθώς η απόσταση προς τη Μεθώνη μειωνόταν, μια ευεξία άρχισε να με διακατέχει. «Σε καλό να μου βγει», σκέφτηκα. Τελικώς, πράγματι μου βγήκε σε καλό.
Στην Ε.Κ.Π. Σαπιέντζας πρωτοκυνήγησα, αν θυμάμαι καλά, το 1998. Την πρώτη αυτή φορά είχα πάει για πουλιά. Η πρώτη μου επαφή με το βιότοπο αυτό και τα μοναδικά θηράματα που συνάντησα εκεί, δηλαδή τα αγριοπρόβατα και τους κρητικούς αιγάγρους, υπήρξε καταλυτική. ΄Εκτοτε τον επισκέπτομαι κάθε χρόνο, προκειμένου να απολαύσω ένα κυνήγι που, δυστυχώς, είναι αδύνατο να κάνω οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα.
Η Σαπιέντζα είναι νησί εκτάσεως 8.500 στρεμμάτων και βρίσκεται απέναντι από τη Μεθώνη. Είναι νησί ορεινό και βραχώδες, με απότομο ανάγλυφο, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα του. Επιπλέον είναι καλυμμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου με ένα πυκνό δάσος μεσογειακής μακίας, δηλαδή μια ουσιαστικά αδιαπέραστη μάζα από κουμαριές, πουρνάρια, αριές, αγριελιές κ.ά., τα οποία αποκτούν πολλές φορές εντυπωσιακές διαστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχει δάσος κουμαριάς, όπου τα φυτά έχουν μέγεθος δέντρου (!) με κορμούς διαμέτρου 30 εκατοστών (και παραπάνω) και ύψος που ξεπερνάει πολλές φορές τα 10 μέτρα! Για το λόγο αυτό, η κίνηση πάνω στο νησί γίνεται από μονοπάτια που έχει ανοίξει το Δασαρχείο με αλυσοπρίονο. Ο κυνηγός δεν είναι σκόπιμο να τα εγκαταλείψει. Προσωπικά, την τελευταία φορά που αναγκάστηκα να βγω «εκτός δρόμου» (και δεν πρόκειται να το επαναλάβω), μου χρειάστηκε μιάμιση ώρα για να διασχίσω (πολλές φορές έρποντας) μια απόσταση όχι μεγαλύτερη από 300 μέτρα. Τέτοια προβλήματα φυσικά δεν αντιμετωπίζουν τα τριχωτά θηράματα, τα οποία ελίσσονται με αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα μέσα σ’ αυτή τη “ζούγκλα”.
Λίγα μέτρα από τη θάλασσα
Ο καιρός στη Μεθώνη ήταν ιδανικός. Μπουνάτσα και λιακάδα. Ανταλλάξαμε χαιρετισμούς με τους ανθρώπους του Δασαρχείου Καλαμάτας, οι οποίοι πλέον είναι φίλοι. Εκείνη την ημέρα, εκτός από εμένα, θα κυνηγούσαν και άλλες τρεις ομάδες, δύο για τριχωτά και μία για πουλιά. Αφού ο επικεφαλής από το Δασαρχείο, ο Δημήτρης ο Τριάντος, κυνηγός ο ίδιος και βαθύς γνώστης του νησιού, καθόρισε τις περιοχές που θα κυνηγούσε κάθε ομάδα, επιβιβαστήκαμε στο σκάφος και ξεκινήσαμε. Η προσέγγιση στο νησί και στα κοφτά βράχια της βόρειας πλευράς προκαλεί σχεδόν πάντα το ίδιο αποτέλεσμα στους επιβάτες του καϊκιού: όλοι προσπαθούν να ξεχωρίσουν κάποια φιγούρα ζώου μέσα στην πυκνή βλάστηση, άσχετα αν σκοπεύουν να κυνηγήσουν τριχωτά ή φτερωτά θηράματα. Αφού αποβιβάστηκε η πρώτη ομάδα, συνεχίσαμε για το επόμενο σημείο όπου θα αποβιβαζόμουν μαζί με τον συνοδό που μου είχε ορίσει το Δασαρχείο, τον Σταύρο. Η πορεία που θα ακολουθούσαμε ήταν προς το μέσον του νησιού, τον Λαιμό, που είναι και το στενότερο σημείο του.
Ξεκινήσαμε το περπάτημα με τον Σταύρο πάνω στο φαρδύ μονοπάτι. Κάποια ίχνη ζώων συναντήσαμε, όχι όμως και ζώα. Λίγο πιο πέρα χωρίσαμε. Ο Σταύρος θα πήγαινε από μία πλευρά, ενώ εγώ από άλλη και θα συναντιόμασταν αρκετά πιο κάτω, ώστε ο Σταύρος να «σπρώξει» τυχόν ζώα προς τη δική μου κατεύθυνση. Καθώς προχωρούσα μέσα στην πυκνή βλάστηση που έκλεινε πάνω από το κεφάλι μου, απολάμβανα την οργιάζουσα γύρω μου φύση. Οι αισθήσεις μου είχαν ενταθεί στο έπακρο: πολλές φορές άκουσα βιαστικά τρεξίματα μέσα στα κλαδιά, πολύ κοντά μου μάλιστα. ΄Ηξερα, βέβαια, ότι από κυνηγετικής πλευράς αυτό δεν είχε μεγάλη αξία: δεν έχει νόημα να τουφεκίσεις και μάλιστα με μονόβολο ένα ζώο που δύσκολα διακρίνεις καθώς τρέχει μέσα στο πυκνό, χωρίς να μπορείς να καταλάβεις καν αν είναι αρσενικό ή θηλυκό. Η αποτυχία είναι σχεδόν βέβαιη ή χειρότερα θα το τραυματίσεις και θα ψοφήσει κάπου μακριά από σένα.
Πλησίασα στο σημείο που είχαμε συμφωνήσει να συναντηθούμε με τον Σταύρο, το οποίο απείχε λίγα μέτρα από τη θάλασσα. Η βλάστηση στο σημείο αυτό ήταν σχετικά χαμηλή και η ορατότητα καλύτερη. Ο Σταύρος ούτε φαινόταν, ούτε ακουγόταν. Σκαρφάλωσα λίγο στο μονοπάτι σε ένα πιο υπερυψωμένο σημείο για να έχω καλύτερη ορατότητα. «Αφού έχω χρόνο, δεν προχωρώ και λίγο παρακάτω να δω τι γίνεται», σκέφτηκα. Λίγες δεκάδες μέτρα παραπέρα, άκουσα τον χαρακτηριστικό θόρυβο ζώων που τρέχουν. Μια ομάδα αιγάγρων ήταν μπροστά και αριστερά μου, γύρω από ένα μεγάλο σχοίνο. Μικρότερα ζώα και θηλυκά (τα τελευταία απαγορεύονται) πεταγόντουσαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Ευθεία μπροστά μου, στα 10-15 μέτρα, χωμένο μέσα στο σχοίνο, ήταν ένα καλό αρσενικό, αλλά φαινόταν μόνο ο λαιμός και το κεφάλι του. Παρασυρμένος από την κοντινή απόσταση και ξεχνώντας ότι έριχνα με μονόβολα, επώμισα και άρχισα βιαστικά να ρίχνω, χωρίς να σημαδέψω προσεκτικά. Μεγάλο λάθος! Καθώς το κρι-κρι απομακρυνόταν με άλματα, είδα την τελευταία σφαίρα μου να χτυπάει τη θάλασσα. Όμως, επειδή από κάτω είχε κοφτά βράχια, έτρεξα να προσπεράσω το μεγάλο σχοίνο μήπως προλάβω κάποιο ζώο από την άλλη μεριά του, ρίχνοντας ταυτόχρονα ένα φυσίγγι στο ανοιχτό κλείστρο.
Πράγματι, από την πίσω μεριά του σχοίνου πετάχτηκε ένα αρσενικό κρι-κρι, μετρίου μεγέθους, το οποίο σταμάτησε λίγα δευτερόλεπτα για να με κοιτάξει. Αυτή τη φορά δεν έκανα το ίδιο λάθος: σημάδεψα προσεκτικά και το ζώο έπεσε κεραυνοβολημένο. ΄Ηταν ένα μέτριο αρσενικό, με κέρατα μήκους 55 εκ.
Ο Σταύρος φάνηκε περίπου μισή ώρα αργότερα. Δεν είχε δει τίποτε εκτός από ένα καλό αρσενικό αγριοπρόβατο, αρκετά μακριά. Επειδή η απόσταση μέχρι το σημείο που θα παίρναμε το καΐκι ήταν μεγάλη, κατεβάσαμε το ζώο στα βράχια της ακτής ώστε να το πάρουμε αργότερα περνώντας με το σκάφος.
Συνεχίσαμε την πορεία μας με κατεύθυνση προς Λαιμό. Είδαμε άλλο ένα κρι-κρι, πολύ μακριά όμως και μέσα σε αδιάβατο πυκνό. Πιο κάτω, καθώς αγνάντευα πάνω στην πλαγιά, δύο καλά αρσενικά αγριοπρόβατα βγήκαν από τους θάμνους. Η απόσταση ήταν μεγάλη, γύρω στα 80 μέτρα, αλλά τα ζώα μάς είχαν δει και δεν υπήρχε περίπτωση να τα πλησιάσουμε. Έτσι έκανα δύο άστοχες βολές στο ένα από αυτά, το οποίο χώθηκε στο πυκνό.
Πιάνοντάς το από τα κέρατα
Κάτι τέτοιες περιπτώσεις, αρκετά συχνές στη Σαπιέντζα, είναι αυτές που αποδεικνύουν και στον πλέον άσχετο την αναγκαιότητα χρήσης ραβδωτού όπλου και διόπτρας στο κυνήγι αυτό. Το ραβδωτό όπλο είναι το αναγκαίο μέσο για μια αποτελεσματική και επιλεκτική κάρπωση για το συγκεκριμένο κυνήγι. Το πρόβλημα είναι οι αρμόδιες υπηρεσίες, καθ’ όσον όλα αυτά μάλλον λέγονται «εις ώτα μη ακουόντων»…
Ο δρόμος είχε γίνει πλέον ανηφορικός και η ζέστη, παρ’ ότι Νοέμβριος, δυνατή. Φτάσαμε στην κορυφή, απ’ όπου το κυρίως μονοπάτι γυρνούσε προς τα πίσω. Προχωρήσαμε λίγο προς την κατεύθυνση αυτή, αλλά δεν είδαμε τίποτε. Πήραμε τότε ένα άλλο μικρότερο μονοπάτι που θα μας κατέβαζε στο Λαιμό. Το μονοπάτι αυτό ήταν πιο απότομο και ελικοειδές, με διάσπαρτους θάμνους στη διαδρομή.
Όπως προχωρούσα, άκουσα ένα ελαφρύ θρόισμα μπροστά μου. Ταυτόχρονα σχεδόν, είδα ένα τμήμα από ένα σπαθάτο κέρατο να προεξέχει πάνω από ένα θάμνο, δέκα περίπου μέτρα μπροστά μου. Κατάλαβα αμέσως ότι ήταν ένας αίγαγρος και μάλιστα μεγάλος. Ο αέρας φυσούσε από το πλάι μας και έτσι ευτυχώς το ζώο δεν μας είχε μυρίσει, ούτε μας είχε δει, γιατί βρισκόταν ακριβώς πίσω από έναν μικρό θάμνο που έκρυβε το σώμα του. Ειδοποίησα τον Σταύρο, που ερχόταν πίσω μου, να μείνει ακίνητος και προχώρησα ελάχιστα ώστε να βλέπω καλύτερα. Το ζώο σήκωσε το κεφάλι του για λίγο και το είδα σχεδόν ολόκληρο. ΄Ηταν πράγματι υπέροχο, το τρόπαιο που αναζητούσα από την πρώτη φορά που γνώρισα το νησί. Κράτησα και την αναπνοή μου για να μην με ακούσει. Σε λίγο ξανακατέβασε το κεφάλι του και συνέχισε να βόσκει. ΄Εβλεπα πλέον μόνο ένα μέρος από τα κέρατα και ελάχιστο τρίχωμα από τη ράχη του. Υπολογίζοντας πού θα έπρεπε περίπου να είναι το μέσο του σώματος, σημάδεψα και έριξα. Το είδα να πέφτει στο πλάι και αμέσως να προσπαθεί να ξανασηκωθεί. «Ρίξτου ξανά!», μού φώναξε ο Σταύρος. Η απόσταση όμως ήταν μικρή. Σε δευτερόλεπτα βρέθηκα πάνω στο ζώο, αδράχνοντάς το από τα κέρατά του. Τότε αυτό προσπάθησε να με κουτουλήσει! Μια μαχαιριά στο λαιμό έδωσε το τέλος. ΄Ηταν πραγματικά ένα θαυμάσιο ζώο, με χοντρά και μακριά κέρατα, μήκους 93 εκατοστών, και υπέροχο τρίχωμα. Το καθαρίσαμε και αρχίσαμε την κάθοδο προς τον Λαιμό, όπου βρισκόταν το καΐκι.
Όταν ανταμώσαμε και τους υπόλοιπους, διαπιστώσαμε ότι ήταν πράγματι μια εξαιρετική μέρα για το νησί. Συνολικά θηρεύτηκαν, από όλους μαζί, τέσσερις αίγαγροι και δύο αρσενικά μουφλόν. ΄Ενας συνάδελφος κυνηγός από το Ναύπλιο είχε χτυπήσει και αυτός ένα εξαιρετικό κρι-κρι με ίδιο ακριβώς μήκος κεράτων με το δικό μου. Απ’ όσο γνωρίζω και έχω ακούσει, δεν έχει ξανασυμβεί να χτυπηθούν δύο τέτοια ζώα την ίδια ημέρα.
Σε λίγο ξεκίνησε το καΐκι για τη Μεθώνη. Αφού φτάσαμε, καθίσαμε σε ένα ταβερνάκι πάνω στο κύμα και παρέα όλοι μαζί, με τους υπαλλήλους του Δασαρχείου και τον καπετάνιο (αν τον παρακαλέσετε, θα σας πει και την ειδική συνταγή για το μαγείρεμα των εκλεκτών τριχωτών θηραμάτων), ήπιαμε ένα κρασί και με φόντο τη Σαπιέντζα αναπολήσαμε τις μοναδικές στιγμές που μας χάρισε το ξεχωριστό αυτό νησί…
ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Αν θέλετε να κυνηγήσετε στη Σαπιέντζα, καλό είναι να έχετε υπ’ όψιν σας τα εξής:
- Εξασκηθείτε στη σκοποβολή με μονόβολο σε στόχο από χαρτόνι. Μια κάννη slug είναι πολύ χρήσιμη, γιατί επιτρέπει ρύθμιση της βολής.
- Συνεννοηθείτε εγκαίρως με το Δασαρχείο Καλαμάτας. Καλό είναι να κυνηγήσετε ένα συνεχόμενο διήμερο, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας. Μην ξεχνάτε ότι η Σαπιέντζα είναι νησί και ότι τυχόν ακύρωση του κυνηγιού λόγω καιρού είναι ενδεχόμενη.
- Ζώα υπάρχουν, όμως παίζουν σημαντικό ρόλο οι καιρικές συνθήκες ως προς το αν θα τα δείτε και σε ποια απόσταση. Ιδανικός καιρός είναι η ηλιοφάνεια, χωρίς πολλή ζέστη. Τα θηράματα αυτά είναι πραγματικά άγρια ζώα και η προσέγγισή τους δύσκολη. Προσέξτε την κατεύθυνση του ανέμου, σας μυρίζουν!
- Μην ρίχνετε σε μεγάλες αποστάσεις. Απλώς τρομάζετε τα ζώα και χάνετε την πιθανότητα να τα ξαναδείτε, ίσως με ευνοϊκότερες συνθήκες.
- Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των υπευθύνων του Δασαρχείου. Αν κυνηγάτε για πρώτη φορά στο νησί (ή σε κάποιο τμήμα του), επισημάνετέ το στο Δασαρχείο όταν κλείσετε ημερομηνία κυνηγιού. Εμπιστευθείτε τον συνοδό σας (αν έχετε). Γνωρίζει τα μέρη καλύτερα από εσάς.
- ΄Εχετε μαζί σας νερό και σουγιά (για το ξεκοίλιασμα του ζώου, είναι απαραίτητος). Χρήσιμο είναι και ένα πτυσσόμενο πριονάκι. Τα άρβυλα πρέπει να είναι αξιόπιστα. Μην ντυθείτε πολύ ζεστά, εκτός αν θέλετε να κάτσετε καρτέρι. Καλό είναι πάντως να έχετε μαζί σας κάποιο στεγνό φανελάκι για την επιστροφή.
