Του Χρήστου Χατζιώτη
Δεν υπάρχει κυνηγός που να μην έχει παραπονεθεί, έστω και μία φορά, για την αποτελεσματικότητα των φυσιγγίων που χρησιμοποίησε κάποια δεδομένη στιγμή. Παρ’ ότι δεν μπορεί να υπάρξει εκ των προτέρων εξασφαλισμένη επιτυχία, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες που θα αυξήσουν κατά πολύ τις πιθανότητες υψηλών επιδόσεων.
Τα φυσίγγια μπορούν να δοκιμαστούν και να αξιολογηθούν ποιοτικά σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο είναι εκείνο που περιλαμβάνει απλές, πρακτικές δοκιμασίες, προσιτές σε κάθε κυνηγό. Δεν δίνει απόλυτα αξιόπιστα αποτελέσματα, ούτε προσφέρεται για διεξοδικές στατιστικές μελέτες, προσφέρεται όμως για μια σαφή πρώτη αξιολόγηση, που κατά κανόνα φέρει στοιχεία ακριβώς αντίστροφα από εκείνα των «τεστ εγκυμοσύνης». Μ’ άλλα λόγια, τα αρνητικά αποτελέσματα είναι πάντοτε αξιόπιστα, ενώ τα θετικά δίνουν μία πιθανή εικόνα με ενδεχόμενο σφάλματος. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μα, βέβαια, γιατί μπορούμε να εξετάσουμε στο χαρτί την κατανομή μιας τουφεκιάς, δεν έχουμε όμως τη δυνατότητα να διαπιστώσουμε και να αξιολογήσουμε το μήκος της ατράκτου των σκαγιών. Επίσης, μπορούμε να μετρήσουμε τη διάτρηση, δυσκολευόμαστε όμως να γνωρίζουμε την ιδανική κατάσταση με την οποία θα τη συγκρίνουμε.
Το δεύτερο επίπεδο ελέγχου και δοκιμών περιλαμβάνει βλητικές και εργαστηριακές δοκιμές σε βλητικούς σταθμούς, που μπορούν να δώσουν σαφή και ακριβή αποτελέσματα, να συμβάλουν στην κωδικοποίηση των στοιχείων και τη στατιστική έρευνα, μόνο που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά οι κυνηγοί.
Και τα δύο επίπεδα ελέγχου των φυσιγγίων, απαιτούν χρόνο και κόπο για να δώσουν εκμεταλλεύσιμα αποτελέσματα. Το πρώτο επίπεδο απαιτεί χρόνο από τον κυνηγό, το δεύτερο από τον κατασκευαστή. Και εδώ είναι που συχνά μπερδεύονται οι ρόλοι και καταφεύγουμε σε μεταφυσικές ερμηνείες, χρεώνοντας τη δική μας έλλειψη προσήλωσης στη δήθεν υποβαθμισμένη ποιότητα των υλικών γόμωσης. Κατασκευαστές δοκιμάζουν φυσίγγια σαν ερασιτέχνες (σε πρώτο μόνο επίπεδο), κυνηγοί αποφεύγουν τις δοκιμές και περιμένουν να εξάγουν συμπεράσματα στον κυνηγότοπο κ.λπ.
Τι μας διδάσκει η εμπειρία
Έχω κατ’ επανάληψη αναφερθεί στη δυσκολία παραγωγής φυσιγγίων που να μην παρουσιάζουν διαφορές χαρακτηριστικών, από παρτίδα σε παρτίδα. Η αιτία είναι γνωστή: από παρτίδα σε παρτίδα, όλες οι ευρωπαϊκές πυρίτιδες παρουσιάζουν μικρότερες ή μεγαλύτερες αποκλίσεις, με αποτέλεσμα ο κατασκευαστής φυσιγγίων (ερασιτέχνης ή επαγγελματίας) να είναι υποχρεωμένος, κάθε φορά που αγοράζει πυρίτιδα, να προβαίνει σε νέες δοκιμές.
Εδώ, όμως, το ζητούμενο είναι πώς θα ξεκινήσουμε την κυνηγετική περίοδο, εξασφαλίζοντας το μεγαλύτερο ποσοστό πιθανοτήτων να έχουμε επιλέξει το σωστό φυσίγγι. Θα αναφέρω δύο συγκεκριμένα πραγματικά παραδείγματα.
Περίπτωση Α
Καλός φίλος μου, εξαιρετικός σκοπευτής και κυνηγός, που ασχολείται συχνά με δοκιμές και ελέγχους φυσιγγίων, καταρτισμένος περί τη βλητική και λάτρης των καλών γομώσεων, δοκίμασε διεξοδικά τον περσινό Ιούλιο περισσότερους από δέκα τύπους φυσιγγίων. Φυσικά ως ιδιώτης δεν διέθετε βλητικό σταθμό. Έτσι οι δοκιμές του περιορίστηκαν στην αξιολόγηση των κατανομών, σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες, αντίστοιχες με τις αναμενόμενες τις πρώτες μέρες του κυνηγίου. Με έκπληξη διαπίστωσε ότι τα δύο φυσίγγια στα οποία κατέληξε (είχαν δώσει μακράν τις καλύτερες κατανομές) ήταν και τα βαρύτερα (σε βάρος σκαγιών) της δοκιμής. Πρόκειτο για ένα φυσίγγι ελληνικής κατασκευής, με βάρος γόμωσης 33 γραμμάρια και για ένα ιταλικό με βάρος γόμωσης 34 γραμμαρίων. Όταν λίγες μέρες αργότερα βρεθήκαμε παρέα να κυνηγάμε τρυγόνια στα Σκόπια, στις 2 Αυγούστου, τα αποτελέσματα που είχε με τα φυσίγγια αυτά ήταν πολύ κατώτερα των προσδοκιών του. Δοκίμασε τα φυσίγγια που κυνηγάει το χειμώνα στις τσίχλες (με γόμωση 32 γραμμαρίων) και τα αποτελέσματα ήταν σαφώς καλύτερα.
Περίπτωση Β
Άλλος φίλος, στο ίδιο κυνήγι της έναρξης, ήρθε με δύο διαφορετικούς τύπους φυσιγγίων, δικής του κατασκευής. Ιδιογομωτής χρόνια, είχε προσδιορίσει τις αναλογίες πυρίτιδας σκαγιών που του δίνανε τα επιθυμητά αποτελέσματα τις πολύ ζεστές μέρες. Το ένα από τα δύο φυσίγγια τον ικανοποίησε απόλυτα και κατέγραψε τις περισσότερες επιτυχίες. Το άλλο, αντίθετα, δεν αποδείχθηκε αντάξιο των προσδοκιών του. Συζητώντας τα αποτελέσματα, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι την επόμενη χρονιά μπορεί να συμβεί το αντίστροφο. Έτυχε απλά η συγκεκριμένη παρτίδα πυρίτιδας των αποτελεσματικών φυσιγγίων, να παρουσιάζει τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με παλιότερη παρτίδα που είχε δοκιμάσει.
Πώς μπορούμε να επιλέξουμε σωστά
Το βέβαιο είναι ότι ούτε ο πιο μελετηρός μαθητής δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τα αποτελέσματα πριν γράψει εξετάσεις. Στην προκειμένη περίπτωση το εξεταστήριο είναι ο κυνηγότοπος. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε πριν βρεθούμε εκεί είναι να τηρήσουμε κάποιους κανόνες που θα αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας. Συχνά, ο πολύ επιμελής μαθητής γράφει στις εξετάσεις χειρότερα από εκείνον που απλά χρησιμοποίησε στις επαναλήψεις του τα «περσινά θέματα». Μ’ αυτή την έννοια, οι ασφαλιστικές δικλείδες που μπορούμε να βάλουμε, είναι οι εξής:
Για τους ιδιογομωτές (ερασιτέχνες κατασκευαστές φυσιγγίων)
- Να αγοράζουν μεγάλες ποσότητες πυρίτιδας, ώστε όταν εντοπίσουν μια εξαιρετική συνταγή για τις δύσκολες περιστάσεις της έναρξης, να μπορούν να την επαναλάβουν και για την επόμενη χρονιά, ή επιστρέφοντας να κατασκευάζουν μεγάλο αριθμό φυσιγγίων που θα τα βρίσκουν έτοιμα κάθε έναρξη.
- Να διασφαλίζουν ιδανικές συνθήκες αποθήκευσης πυρίτιδας και φυσιγγίων, μακριά από υγρασία και απότομες θερμικές μεταβολές, προκειμένου να πετύχουν σταθερότητα στο χρόνο για τις πρώτες ύλες και τα προϊόντα τους.
- Να αξιολογούν οριστικά και αμετάκλητα ένα φυσίγγι, αφού δοκιμαστεί και στον κυνηγότοπο. Συχνά, η ποιότητα των κατανομών και η διάτρηση δεν αρκούν για να αποκαλύψουν τις πραγματικές ιδιότητες ενός φυσιγγίου.
- Όσο αποτελεσματικό και αν αποδειχθεί ένα φυσίγγι, δεν εξαιρείται από την υποχρέωση του κατασκευαστή του να δοκιμαστεί ως προς την ασφάλειά του, σε κάποιο βλητικό σταθμό.
Για τους καταναλωτές έτοιμων φυσιγγίων
- Να δοκιμάζουν τα φυσίγγια πριν βρεθούν στον κυνηγότοπο.
- Να θυμούνται ότι όσο μεγαλύτερη είναι μία εταιρεία φυσιγγίων, τόσο περισσότερες δυνατότητες ελέγχου και σταθερής ποιότητας έχει, χωρίς να αποκλείονται από τον κανόνα οι πραγματικά μερακλήδες κατασκευαστές.
- Να αξιολογούν τα αποτελέσματα στον κυνηγότοπο και να σπεύδουν να αποκτήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα από την ίδια παρτίδα φυσιγγίων, όταν εντοπίσουν κάποια πολύ ικανοποιητική γόμωση.
- Να γνωρίζουν ότι τις ζεστές μέρες και ακόμα περισσότερο τις μέρες με ζέστη και υγρασία είναι πολύ δυσκολότερο να δώσει καλά αποτελέσματα στην πράξη ένα φυσίγγι με μεγάλο βάρος γόμωσης σε σκάγια, από ότι ένα ελαφρύτερο.
Προσεγγίζοντας το στόχο…
Τηρώντας όλα τα παραπάνω δεν έχει και πάλι κανείς εξασφαλισμένη την επιτυχία, αλλά έχει αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητές της. Η προσωπική μου εμπειρία με έχει πείσει ότι η ζέστη πολύ δύσκολα «υπακούει σε κανόνες». Κάποια χρονιά, απογοητευμένος από τις επιδόσεις των φυσιγγίων, κυνηγώντας τρυγόνια με 43 βαθμούς υπό σκιάν στα λιόσπορα των Σκοπίων, ενθουσιάστηκα την τρίτη μέρα δοκιμάζοντας ένα φυσίγγι με βάρος γόμωσης 28 γραμμαρίων. Την επόμενη χρονιά, με ίδιες θερμοκρασίες αλλά έντονη υγρασία, φτερουγάτα πουλιά και αίματα συνέθεταν εκ νέου το δράμα μου. Δύο κουτιά χάρτινων φυσιγγίων, με μάλλινη τάπα και 34 γραμμάρια σκάγια, που βρέθηκαν τυχαία στις αποσκευές μου, χρησιμοποιήθηκαν πέρα και έξω από κάθε λογική και μου χάρισαν μιάμιση μέρα απολαυστικού κυνηγίου, με νεκρά πουλιά σε αποστάσεις από 10 ως 30, ίσως και 35 μέτρα. Άγνωσται αι βουλαί του θέρους…
