Της Μαρίας Σκαραφίγκα, Δασολόγου – Περιβαλλοντολόγου
Η τεχνολογική πρόοδος και η κοινωνική εξέλιξη προήγαγαν τη θήρα σε μια δραστηριότητα με μεγάλη ανέλιξη, τόσο ως προς τα μέσα και τη βιολογική γνώση των θηραμάτων όσο και της κοινωνικοοικονομικής της ανάπτυξης. Γι’ αυτό και η θηραματοπονία είναι η επιστήμη που ασχολείται με όλα τα συναφή προς τη θήρα προβλήματα, τεχνικά, βιολογικά και οικονομικά.
Ο ρόλος της Θηραματοπονίας στην προστασία της φύσης φαίνεται καθαρά από τις διάφορες εκφράσεις της Θηραματικής Πολιτικής και αυτό γιατί το δάσος και εν γένει ο ορεινός χώρος συνθέτουν κατά το μεγαλύτερο μέρος το εθνικό φυσικό περιβάλλον.
Οι αυξημένες ανάγκες της μεταπολεμικής περιόδου επέβαλαν από τη μια την εσπευσμένη βιομηχανική ανάπτυξη, η οποία ως επί το πλείστον δεν βασίστηκε σε μια ορθολογική χωροταξική κατανομή των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και από την άλλη την όλο και αυξανόμενη απόληψη πρώτων υλών. Έτσι, προκλήθηκε μια αλόγιστη σπατάλη των μη ανεξάντλητων φυσικών πόρων και αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος.
Η θήρα αποτελεί εξάλλου μια μορφή κάρπωσης των δασικών οικοσυστημάτων μεγάλης οικονομικής σημασίας και η οποία ασκούμενη, ρυθμιζόμενη κατά χώρο και τόπο, απολαμβάνει μόνο την ετήσια παραγωγή του θηρευτικού κεφαλαίου και ανανεώνει αυτό.
Παρακάτω θα αναλύσουμε το πώς εναρμονίζεται η άσκηση της θήρας με τη βασική επιδίωξη της προστασίας του περιβάλλοντος.
Το φυσικό περιβάλλον και αλλοιώσεις του
Κατά την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στη γη, η επίδρασή του στο φυσικό περιβάλλον περιοριζόταν στην ικανοποίηση των άμεσων αναγκών επιβίωσης και διατροφής του. Ο δυναμισμός των στοιχείων που συνθέτουν το φυσικό περιβάλλον πετύχαινε πάντοτε την εξισορρόπηση των επιδράσεων των ανθρώπων προς τα ζώα και τα φυτά. Η υπέρβαση της ανθρώπινης δραστηριότητας σε βάρος του φυσικού αυτού Νόμου, άρχισε να σημειώνεται όταν οι ανάγκες του ανθρώπου πέρασαν τα στενά όρια της απλής επιβίωσης και διατροφής και επεκτάθηκαν προς τη δημιουργία επιπέδων διαβίωσης ανώτερων των λοιπών έμβιων όντων.
Τις τελευταίες δεκαετίες η προσπάθεια του ανθρώπου για την επίτευξη μιας ιλιγγιώδους τεχνολογικής εξέλιξης, απομόνωσε την προσοχή του και την απομάκρυνε από την ταυτόχρονη παρατήρηση των επιδράσεων των ενεργειών στο φυσικό περιβάλλον.
Αλόγιστες εκχερσώσεις, εμπρησμοί δασών, υπερβόσκηση, μείωση των θηραματικών ειδών, οδήγησαν στην κρούση σήματος κινδύνου για τη λήψη μέτρων συντηρήσεως και προστασίας των κληρονομηθέντων φυσικών πόρων.
Η θηραματοπονία ως φορέας προστασίας των φυσικών πόρων
Στα σχέδια ανάπτυξης της θηραματοπονίας ως στόχος τίθεται η διασφάλιση στον έλληνα κυνηγό επαρκούς και καλού θηράματος.
Για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου στη χώρα μας ισχύουν αλλά και προτείνονται τα κάτωθι:
Α. Οι «Εθνικοί Δρυμοί» και τα «Αισθητικά Δάση» ιδρύθηκαν με σκοπό τη σύζευξη της προσπάθειας αισθητικής οργάνωσης και προστασίας του περιβάλλοντος με τη θηραματοπονία στο χώρο που αυτή εφαρμόζεται.
Εντός των παραπάνω περιοχών, βάσει νομοθεσίας, προβλέπεται η απομάκρυνση της θήρας με σκοπό τη βιολογική προστασία τους από τη μείωση των πληθυσμών των ειδών της άγριας πανίδας, καθώς και τη διασφάλιση και βελτίωση των φυσικών τοπίων.
Β. Στη χώρα μας οι δασικές υπηρεσίες, ως ένας από τους φορείς της θηραματικής πολιτικής, πάντα όμως με τη στενή και αγαστή συνεργασία με τις Κυνηγετικές Οργανώσεις, θα πρέπει να καταρτίζουν προγράμματα για την επίτευξη του αναφερόμενου σκοπού. Ο εμπλουτισμός των κυνηγοτόπων με θηράματα επιδιώκεται κυρίως μέσω του δικτύου των καταφυγίων θηραμάτων. Πρόκειται για εκτάσεις κατάλληλα κατανεμημένες στο χώρο, αποτελούμενες από τα είδη εκείνα της βλάστησης τα οποία προσαρμόζονται προς το βιότοπο των θηραμάτων ενδιαφέροντος.
Στα καταφύγια, τα θηράματα, είτε αυτόχθονα είτε εισαγόμενα από εκτροφεία, διαβιούν σε ηρεμία και πολλαπλασιάζονται. Όταν δε τα θηράματα υπερπληθυνθούν και η ικανότητα της περιοχής του Καταφυγίου να τα διαθρέψει γίνει ανεπαρκής, εξέρχονται προς τους γειτονικούς κυνηγοτόπους και αποτελούν για την κυνηγετική περίοδο τα αντικείμενα της θήρας.
Επίσης, στα πλαίσια της διασφάλισης της αφθονίας των θηραμάτων, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στο θέμα των απελευθερώσεων θηραματικών ειδών και εκτός των ορίων των καταφυγίων άγριας ζωής
Γ. Οι πληθυσμοί των αρπακτικών είναι ένα θέμα, το οποίο θα πρέπει να ελεγχθεί με προσοχή κατά την αναζήτηση μεθόδων διατήρησης και βελτίωσης των θηραματικών ειδών. Οι υπερπληθυσμοί των αρπακτικών και κυρίως της αλεπούς και του κουναβιού έχουν αποδεδειγμένα προκαλέσει ζημιές στους θηραματικούς πληθυσμούς. Ένα από τα μέτρα, λοιπόν, που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για την επίτευξη του σκοπού της διατήρησης και βελτίωσης του θηραματικού πλούτου είναι και αυτό του ελέγχου των πληθυσμών των αρπάγων (αλεπού και κουνάβι).
Δ. Στους Εθνικούς Δρυμούς ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών έχουν αναφερθεί υπερπληθυσμοί ορισμένων πτηνών και η πρόκληση ζημιών στις καλλιέργειες και τα δάση από αυτούς τους πληθυσμούς. Ο κατ’ έτος καθορισμός του χρόνου θήρας, του αριθμού των θηρευσίμων κατ’ έξοδο κυνηγού και ορισμένων περιορισμών, όπως της απαγόρευσης της αγοροπωλησίας όλων των θηραμάτων, είναι η ρυθμιστική δικλείδα για την εξισορρόπηση.
Ε. Τέλος, σωστή κυνηγετική παιδεία θα πρέπει να είναι το μέλημα όλων των διαχειριστών της φύσης, με σκοπό τη σωστή ενημέρωση των ασκούντων τη θηρευτική δραστηριότητα και τη σεβαστή αντιμετώπιση του φυσικού περιβάλλοντος.
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω καταλήγουμε στη διατύπωση της γνώμης ότι ο ευσυνείδητος κυνηγός, αξιόλογος συνεργάτης και εκτελεστής ενός προγράμματος ρεαλιστικού, βασισμένου επί σοβαρών γνώσεων της θηραματοπονίας, και με τη βοήθεια πάντοτε των Κυνηγετικών Οργανώσεων, οπωσδήποτε θα καταστεί ο ρυθμιστής της βιολογικής ισορροπίας της θηραματικής πανίδας της χώρας του.
Ο αξιόλογος κυνηγός, γνώστης του βιοτόπου των θηραμάτων και συνδεδεμένος λόγω της δραστηριότητάς του με την ύπαιθρο, θα είναι σε θέση, συνεργαζόμενος με τους προγραμματιστές της προστασίας της φύσης (έμπειρους θηραματολόγους), να τους κατευθύνει στην αναδιοργάνωση των κατεστραμμένων βιοτόπων ώστε να βελτιωθεί η χλωρίδα και η θηραματική πανίδα και γενικώς το φυσικό περιβάλλον.
Η συνεργασία και η αποφυγή ακροτήτων και δογματισμών πάντοτε θα ωφελήσει στην υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος.
Και έτσι, είναι δυνατή η εναρμόνιση της επιδίωξης της προστασίας της φύσης προς την άσκηση της θήρας.
