Όσο μεγαλώνεις ο ελεύθερος χρόνος σου αυξάνεται. Δες πώς θα επενδύσεις σ’ αυτόν, ώστε να σου αποφέρει περισσότερα χρόνια ζωής.
Μπορεί στα 30 και στα 40 να σου φαίνεται ουτοπικό, όμως είναι σχεδόν αναπόφευκτο: Μεγαλώνοντας ο ελεύθερος χρόνος σου αυξάνεται. Φτάνεις στα 50 και τα παιδιά σου έχουν πλέον μεγαλώσει, δεν χρειάζεται να τα τρέχεις κάθε απόγευμα στο φροντιστήριο, στο ποδόσφαιρο και στα διάφορα χόμπι. Γίνεσαι 60 και η σύνταξη είναι πλέον κοντά. Αναρωτιέσαι τι θα κάνεις από εδώ και πέρα. Πώς θα επενδύσεις στον διαθέσιμο πλέον χρόνο σου ώστε να σου αποφέρει… καρπούς;
Στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής Nutrition 2023 κατατέθηκαν από τους επιστήμονες 8 συνήθειες που μπορούν να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής ακόμα και κατά 24 χρόνια. Τις περισσότερες από αυτές σίγουρα τις γνωρίζεις – και πιθανότατα τις εφαρμόζεις ήδη: καλή διατροφή, συστηματική άσκηση, ποιοτικός ύπνος, αποφυγή καπνίσματος. Υπάρχουν, όμως, σίγουρα πολλά περισσότερα που μπορείς να κάνεις για να βελτιώσεις τα επίπεδα υγείας και ευεξίας σου.
#1 Περπάτημα
Εδώ και χρόνια γνωρίζουμε ότι η αερόβια άσκηση υψηλής έντασης είναι ένα από τα μυστικά της μακροζωίας. Αποδεικνύεται από μελέτες, όμως, ότι ακόμα και το περπάτημα ενισχύει τη νευροπλαστικότητα και τον όγκο του εγκεφάλου. Μελέτη κατέληξε στο ότι άτομα ηλικίας 70 ετών που είναι σωματικά δραστήρια έχουν μικρότερο κίνδυνο θανάτου από όσους δεν κινούνται επαρκώς. Ενώ άλλη πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα 4.000 βήματα ημερησίως μπορεί να είναι ο μαγικός αριθμός για περισσότερη και καλύτερη ζωή.
#2 Έντονη σωματική δραστηριότητα
Κι αν είσαι από τους ιδιαίτερα δραστήριους μεσήλικες που ακούς «περπάτημα» και… χασμουριέσαι, γιατί δεν δοκιμάζεις κάποια νέα σωματική δραστηριότητα που μπορεί να σου εξάπτει το ενδιαφέρον; Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, έχει αυξηθεί στην Ελλάδα το κοινό του padel, ενός αθλήματος που επιλέγουν ακόμα και άτομα άνω των 50 ετών. Ένα νέο σπορ δεν θα σε βοηθήσει μόνο σωματικά, αλλά και νοητικά, αφού θα αυξήσει τη λευκή ουσία στον εγκέφαλό σου.
#3 Ξένες γλώσσες
Σύμφωνα με τον Art Kramer, PhD, ιδρυτή του Κέντρου Γνωστικής και Εγκεφαλικής Υγείας του Northeastern University, «όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι το να μαθαίνουμε νέα πράγματα στην πορεία της ζωής μας είναι νευροπροστατευτικό». Οι ξένες γλώσσες συγκεκριμένα έχουν ένα ιδιαίτερο όφελος. Μελέτη του 2019 σε άτομα ηλικίας 59-79 ετών, έδειξε πως όσοι συμμετείχαν σε προγράμματα εκμάθησης ξένων γλωσσών είχαν οφέλη στη γνωστική λειτουργία τους.
#4 Πλέξιμο ή φωτογραφία
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ομάδα επιστημόνων του University of Texas στο Dallas σε άτομα ηλικίας 60 έως 90 ετών, από τα οποία ζητήθηκε να συμμετέχουν σε διάφορες νέες δραστηριότητες για 16 ώρες την εβδομάδα σε βάθος 3 μηνών, επιβεβαίωσε τη σημασία των νέων χόμπι. Απέδειξε δε ότι το πλέξιμο και η φωτογραφία είναι από αυτά που πραγματικά μπορούν να ενισχύσουν τη μνήμη, αλλά και τις κινητικές δεξιότητες, συγκριτικά με λιγότερο απαιτητικές ενασχολήσεις, όπως π.χ. τα σταυρόλεξα.
#5 Εκπαίδευση
Η καθηγήτρια γηριατρικής στην Ιατρική Σχολή του Wake Forest University, Laura D. Baker, PhD, λέει πως «όταν συνταξιοδοτούμαστε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζαμε καθημερινά στην εργασία μας εξαφανίζονται. Είναι τρομερά σημαντικό για τον άνθρωπο να αντιμετωπίζει προκλήσεις καθημερινά, καθώς αυτές ενεργοποιούν ένα διαφορετικό μέρος του εγκεφάλου, την παρεγκεφαλίτιδα, η οποία μας βοηθά να αυτοματοποιούμε εργασίες και να απελευθερώνουμε ενέργεια για νέα πράγματα. Τι καλύτερο από το να καταναλώνουμε την ενέργεια αυτή σε νέες γνώσεις;» Η εκπαίδευση, λέει η ίδια, ενισχύει τη μνήμη, διεγείρει τον εγκέφαλο και όσο περισσότερο διαρκεί, τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη.
#6 Διδασκαλία
Πολλοί συνταξιούχοι έχουν ικανότητες και γνώσεις που άλλοι άνθρωποι θα ήθελαν να διδαχθούν. Ένας πολύ καλός τρόπος να ενισχύσεις την νοητική λειτουργία σου, αλλά να μείνεις και σωματικά ενεργός είναι να ξεκινήσεις ή να συνεχίσεις τη διδασκαλία, ακόμα και μετά τη σύνταξη. Θα σε εκπλήξει το πόσο ενδιαφέρον μπορεί να είναι να έρχεσαι σε επαφή με νεαρούς μαθητές στα 70 σου. Πού θα τους βρεις; Δοκίμασε τα Ανοιχτά Σχολεία Μεταναστών της χώρας. Πάντα υπάρχει ανάγκη για εκπαιδευτικούς.
#7 Ζογκλερικά
Όλο και περισσότερες έρευνες τονίζουν τα οφέλη των ζογκλερικών στο σώμα και τον εγκέφαλο. Μεγάλη μελέτη του 2022 κατέληξε στο πόσο ενισχύουν τη νευροπλαστικότητα. «Τα ζογκλερικά αποτελούν μια περίπλοκη μηχανική λειτουργία που απαιτεί πολύ καλή συνεργασία ματιών και χεριών. Πρέπει να ξέρεις πού βρίσκονται οι μπάλες, να τις περιμένεις να έρθουν, να κινείς τα χέρια σου. Επίσης, δεν απαιτούν τη βοήθεια κανενός – μπορείς να τα κάνεις ακόμα και από την καρέκλα που κάθεσαι», λέει ο Kramer.
#8 Χορός
Μια ακόμα εξαιρετική πρόταση σωματικής δραστηριότητας που παρατείνει το γήρας είναι ο χορός και αυτό το επιβεβαιώνουν μελέτες που συνέδεσαν τον χορό με θετικές αλλαγές στον ιππόκαμπο (μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη γήρανση). Επιπλέον, ο χορός ενισχύει την ισορροπία, την ελαστικότητα, αλλά και τη μνήμη, αφού οι χορευτές καλούνται να μαθαίνουν νέα βήματα και φιγούρες.
#9 Διαλογισμός ή yoga
Παρόλο που το στρες είναι ένα από τα αναπόφευκτα στοιχεία της ζωής μας, όταν το βιώνουμε σε υπερβολικό βαθμό μπορεί να επηρεάσει ακόμα και την υγεία μας – ακόμα και να μειώσει το προσδόκιμο ζωής μας. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας κινδυνεύουν ακόμα περισσότερο από το υπερβολικό στρες, καθώς η ορμόνη κορτιζόλη αυξάνεται μετά τα 40-45. Τα παραπάνω χόμπι μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του στρες, ωστόσο ακόμα πιο ωφέλιμες είναι οι τεχνικές ενσυνειδητότητας, όπως ο διαλογισμός, η yoga, ακόμα και η συγγραφή ημερολογίου.
#10 Video Games
Ομάδα ερευνητών παρακολούθησε εθελοντές ηλικίας 60 έως 80 ετών που κλήθηκαν να παίζουν είτε Angry Birds είτε Super Mario 3D World σε κονσόλα παιχνιδιών. Έπειτα από 4 εβδομάδες κατά τις οποίες έπαιζαν περί τις 2 ώρες κάθε μέρα, τα άτομα εμφάνισαν βελτίωση στη μνήμη τους, η οποία διήρκησε για άλλες 4 εβδομάδες αφού σταμάτησαν να παίζουν.
