Ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2017 η αποτύπωση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης και των αναγκών όλων όσων ασχολούνται στην Ελλάδα με την προστασία και τη διαχείριση των δασών που εντάσσονται στο Δίκτυο Natura 2000, ήτοι: Δασική Υπηρεσία, άλλες σχετικές υπηρεσίες, Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, μη κυβερνητικές οργανώσεις, παραγωγικοί συνεταιρισμοί και επαγγελματικοί φορείς, ιδιοκτήτες δασών, δήμοι, επισκέπτες δασών κ.ά. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα αξιοποιηθούν στην εξειδίκευση του σχεδιασμού των κύριων προϊόντων του έργου ForestLife, δηλαδή της Διαδικτυακής Πύλης Συνεργασίας για τα Δάση, των σεμιναρίων επιμόρφωσης και των δράσεων επικοινωνίας για τα δάση που εντάσσονται στο Δίκτυο Natura 2000.
Η έρευνα διεξήχθη το 2016 από το ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ με τη στήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του Υ.ΠΕ.Ν. Περιλάμβανε τη συλλογή δεδομένων με τη χρήση ποσοτικών εργαλείων (διαδικτυακό ερωτηματολόγιο) και ποιοτικών εργαλείων, όπως η ημιδομημένη συνέντευξη και η ομάδα εστίασης. Το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο διακινήθηκε από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2016. Συνολικά, συμπληρώθηκαν 268 ερωτηματολόγια, η πλειονότητα των οποίων (152 ερωτηματολόγια ή το 56,6%) προήλθε από το προσωπικό των δασικών υπηρεσιών όλων των βαθμίδων. Τα υπόλοιπα συμπληρώθηκαν από ερευνητές και μελετητές (65 ερωτηματολόγια ή το 24,25%), από το προσωπικό των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών (24 ερωτηματολόγια ή το 8,96%) και τις υπόλοιπες ομάδες στόχους της έρευνας. Η ποιοτική έρευνα διεξήχθη από τον Μάρτιο έως και τον Σεπτέμβριο του 2016. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 43 συνεντεύξεις και 14 ομάδες εστίασης, σε 29 πόλεις της χώρας, από τον Έβρο έως την Κρήτη, στις οποίες συμμετείχαν 125 άτομα.
Η ανταπόκριση στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και στη διαδικασία των συνεντεύξεων/ομάδων εστίασης ήταν ιδιαιτέρως ικανοποιητική και η ποιότητα των απαντήσεων των συμμετεχόντων χαρακτηρίζεται υψηλή, εξασφαλίζοντας αξιόπιστα δεδομένα για τον σχεδιασμό των υπόλοιπων δράσεων του έργου. Η αποτύπωση των αναγκών και δεξιοτήτων κινήθηκε στους ακόλουθους άξονες:
- Την αναγνώριση του υφιστάμενου επιπέδου γνώσεων και πείρας για τη διαχείριση των δασών που βρίσκονται εντός των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, σε σχέση με το επιθυμητό επίπεδο, όπως αυτό στοιχειοθετείται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και τις σχετικές ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές.
- Τη διερεύνηση του είδους και του επιπέδου των δεξιοτήτων όσον αφορά στην ενημέρωση, επικοινωνία και αλληλεπίδραση όσων εμπλέκονται στην προστασία και τη διαχείριση των δασών που βρίσκονται εντός των περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
- Τον εντοπισμό των κατάλληλων μέσων και την ανάπτυξη των ανάλογων δεξιοτήτων χρήσης τους, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις κάλυψης των όποιων ελλείψεων σε γνώσεις και πείρα όσον αφορά στη διαχείριση των δασών που βρίσκονται εντός των περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
Στα αποτελέσματα της έρευνας καταγράφεται ότι η ενημέρωση, η επικοινωνία και αλληλεπίδραση όλων όσων ασχολούνται με την προστασία και διατήρηση των δασών βασίζεται κυρίως στην προσωπική πρωτοβουλία και υλοποιείται μέσω προσωπικής επαφής του ενδιαφερόμενου με την πηγή της πληροφορίας. Η χρήση συλλογικών μέσων και υπηρεσιών του διαδικτύου, όπως οι κοινότητες συζητήσεων και οι δομές εξειδικευμένων αναζητήσεων στο διαδίκτυο, γίνεται σε περιορισμένο βαθμό. Αντίθετα, δημοφιλής τρόπος ενημέρωσης και επικοινωνίας αποδεικνύεται η συμμετοχή σε γεγονότα, όπως συνέδρια, ημερίδες κ.λπ.
Η ανάπτυξη της Διαδικτυακής Πύλης Συνεργασίας για τα Δάση και η μόνιμη εγκατάστασή της στη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του Υ.Π.ΕΝ. αντιμετωπίζεται από θετικά έως πολύ θετικά με την προϋπόθεση ότι η Πύλη θα εστιάζει στην παροχή έγκυρης και έγκαιρης βασικής πληροφορίας ώστε να αποτελεί αξιόπιστο εργαλείο. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στη γρήγορη και αξιόπιστη πρόσβαση σε γεωχωρικά δεδομένα. Η έρευνα ανάδειξε την ανάγκη των δασικών υπηρεσιών να λαμβάνουν επίσημα γνώση όλων των αποφάσεων και πρωτοβουλιών της διοίκησης που αφορούν στην εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και γενικότερα στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ανάδειξε ακόμη την ανάγκη του προσωπικού και των φορέων που εμπλέκονται στην προστασία και τη διαχείριση των δασών στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 για εις βάθος ενημέρωσή τους σε σχέση με τις δυνατότητες και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ένταξη ενός δάσους στο Δίκτυο. Μεγάλο εμφανίζεται και το ενδιαφέρον για τα σεμινάρια κατάρτισης που θα οργανωθούν στο πλαίσιο του έργου.
Σε ό,τι αφορά τα μέσα και τις υπηρεσίες διάδρασης, μεγάλης σημασίας κρίνεται η δυνατότητα προσωπικής επικοινωνίας με σύγχρονα μέσα και προηγμένες υπηρεσίες διαδικτύου για την ανταλλαγή καλών πρακτικών, αλλά και την ανάδειξη ποικίλων ζητημάτων και τρόπων αντιμετώπισής τους.
Συνολικά, η έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν οι ικανότητες και η διάθεση να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες και να αξιοποιηθούν οι προοπτικές που φέρνει η ένταξη δασικών οικοσυστημάτων στο Δίκτυο Natura 2000. Χρειάζεται, ωστόσο, ουσιαστική βελτίωση των υπηρεσιών συλλογής και ανταλλαγής πληροφοριών και γνώσης, αλλά και αύξηση του επιστημονικού προσωπικού που μπορεί να τις αξιοποιήσει.
Τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας σύντομα θα αναρτηθούν στον ιστότοπο του έργου: www.forestlife.gr
