Γράφει ο Μιχάλης Ταμπάκης
Ο σημερινός αστός ο οποίος βίαια εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη ζωή της υπαίθρου για να αναζητήσει τρόπο επιβιώσεως στα αστικά κέντρα, νοσταλγεί τον παλαιό φυσικό τρόπο ζωής και το κυνήγι είναι ένας μοναδικός τρόπος για να επιστρέφει, όταν μπορεί, στην αγκαλιά της μητέρας φύσης.
Για τον πρωτόγονο άνθρωπο αποτελούσε το κυνήγι το βασικό μέσο επιβιώσεως. Ανακαλύπτοντας τρόπους να παράγει, να αποθηκεύει και να διατηρεί τροφές αποδεσμεύτηκε σημαντικά από αυτό. Οι πρόγονοί μας το είχαν βαθμιαία αναγάγει σε άθλημα και μέσον παιδείας των νέων.
ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΚΑΙ ΟΡΘΟ ΝΑ ΑΣΚΕΙΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ;
Είναι απαραίτητο πριν από οτιδήποτε άλλο να καταστεί σαφής η σημασία της λέξεως κυνήγι στο παρελθόν και σήμερα.
Πριν από πολλές – πολλές χιλιάδες χρόνια οι αλλαγές των κλιματολογικών συνθηκών επηρέασαν δυσμενώς την καρποφορία των δέντρων εξαναγκάζοντας τους μακρινούς δεντρόβιους προγόνους μας να κατεβούν στην γη προς αναζήτηση τροφής. Έτσι, από δεντρόβιοι φρουτοφάγοι έγιναν συλλέκτες. Αναζητούσαν δηλαδή ό,τι υπήρχε πάνω στη γη για να τραφούν. Όπως βλαστούς, ρίζες, βολβούς, μανιτάρια, σκουλήκια, έντομα και νύμφες εντόμων. Όταν και αυτά άρχιζαν να σπανίζουν, αναγκάστηκαν να σκοτώνουν μικρά ζώα, ερπετά και πουλιά για να τραφούν.
Έτσι, ο προϊστορικός πιθηκάνθρωπος από φυτοφάγος έγινε πίθηκος φονιάς. Τώρα για να επιβιώσει έπρεπε να κυνηγά και να φονεύει άλλα ζώα. Διαπίστωσε συγχρόνως ότι η κατανάλωση σάρκας είχε πολλά πλεονεκτήματα συγκρινόμενη με τις φυτικές τροφές με τις οποίες τρεφόταν έως τότε. Ήταν περιεκτικότερη σε ενέργεια και πιο εύπεπτη από την κυτταρίνη που περιείχαν οι φυτικές τροφές. Δεν χρειαζόταν πλέον να γεμίζει υπερβολικά το στομάχι του με φυτά και καρπούς, που τον καθιστούσε δυσκίνητο. Ούτε ήταν ανάγκη να τρώει συχνά όπως πριν.
Αναζητώντας όμως θηράματα και μεταχειριζόμενος τεχνάσματα για να τα καταβάλει ενώ συγχρόνως έπρεπε να προσέχει ώστε να μην γίνει ο ίδιος θύμα άλλων σαρκοφάγων ανέπτυξε τη νοημοσύνη του και εξελίχθηκε βαθμιαία σε άριστο κυνηγό.
Άτομα λιγότερο νοήμονα ή νοθρά, ανίκανα να προσαρμοστούν στο νέο τρόπο ζωής λιμοκτόνησαν ή έγιναν τροφή άλλων σαρκοφάγων συμβάλλοντας ακούσια στη φυσική επιλογή που βοήθησε το ανθρώπινο είδος να ξεχωρίσει από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο και να κυριαρχήσει σ’ αυτό. Είναι αναμφισβήτητη η διανοητική υπεροχή των σαρκοφάγων έναντι των φυτοφάγων ζώων και η λαϊκή θυμοσοφία την υπογραμμίζει χαρακτηρίζοντας «γάτα» ή «αλεπού» τους νοήμονες, ενώ για τους αγαθούς ή ανόητους επιφυλάσσει τους χαρακτηρισμούς «πρόβατο» ή «βόδι».
Το κυνήγι είναι τρόπος ζωής
Η εξάσκηση του κυνηγίου επομένως δια μέσου των αιώνων δεν είναι «σπορ» ή «χόμπι» ή – Θου Κύριε φυλακήν το στόματί μου – «τρέλα», αλλά τρόπος ζωής και διαχείρισης φυσικών πόρων και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του φυσικού κύκλου της ζωής: τα φύλλα των δέντρων πέφτουν στο έδαφος για να σαπίσουν και να γίνουν λίπασμα των νέων φυτών που θα φυτρώσουν για να τραφούν τα φυτοφάγα, ενώ με αυτά θα τραφούν σαρκοφάγα ζώα. Τα αποδημητικά πουλιά και ζώα που έχουν την ικανότητα να καλύπτουν τεράστιες αποστάσεις αναζητώντας χώρο διαχείμασης και τροφής τρέφουν τα ίδια με τις σάρκες τους άλλα είδη ζώων ανικάνων να αποδημήσουν που διαφορετικά θα ήταν καταδικασμένα να εξαφανιστούν.
Εύκολη λύση η απαγόρευση
Όσα προαναφέρονται είναι βέβαια λογικά και αυτονόητα αλλά όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες ζωής είναι αναγκαίο να εξασκεί το κυνήγι ο άνθρωπος;
Είναι ορθό να συμβάλλει μέσω του κυνηγίου στη περαιτέρω μείωση της ήδη φθίνουσας πανίδας;
Είμαι πεπεισμένος ότι η ορθολογιστική άσκηση του κυνηγίου δεν επηρεάζει αρνητικά τον πληθυσμό των θηραμάτων. Η εύκολη λύση της απαγορεύσεως του κυνηγίου για να σωθούν τα θηράματα έχει αποδειχθεί λανθασμένη και καταστροφική διότι χωρίς να έχει θετικό αποτέλεσμα παρεμποδίζει την αναζήτηση της πραγματικής αιτίας. Κραυγαλέο παράδειγμα αποτελεί η απαγόρευση επί τριακονταετία σχεδόν της θήρας της πεδινής πέρδικας που δεν σταμάτησε τη μείωση του είδους που σπανίζει πλέον αποδεικνύοντας περίτρανα ότι άλλη είναι η αιτία και όχι η άσκηση του κυνηγίου.
Σε χώρες με δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες όπως οι Σκανδιναβικές, χώρες της Βορείου και Κεντρικής Ευρώπης καθώς και στις γειτονικές Βαλκανικές χώρες αν και κυνηγούν την πεδινή πέρδικα παραχωρώντας μάλιστα άδεια κυνηγίου και σε αλλοδαπούς κυνηγούς, ενώ συγχρόνως ασκούν εμπορία θηρευμένων περδίκων δεν έχουν πρόβλημα μείωσης του πληθυσμού των.
Είναι δυνατόν μόνον στην Ελλάδα η άσκηση του κυνηγίου της πεδινής πέρδικας να μειώνει τον πληθυσμό της;
Άλλη είναι η αιτία
Οπωσδήποτε η αιτία είναι άλλη και όχι η άσκηση του κυνηγίου. Σαφέστατα ό,τι συμβαίνει με την πέρδικα το ίδιο συμβαίνει και με τα υπόλοιπα θηράματα. Ο θηραματικός εμπλουτισμός σε ορεινή πέρδικα, εξάλλου, με την οικονομική συνεισφορά των κυνηγών απέδωσε και ήδη αυτή δηλώνει την παρουσία της στον Υμηττό, στους λόφους της Βουλιαγμένης και στο Σχιστό, τοποθεσίες όπου προ εικοσαετίας ήταν ανύπαρκτη. Η απελευθέρωση αγριοχοίρων στην Πελοπόννησο καρποφόρησε και πηγαίνουν εκεί για να κυνηγήσουν κυνηγοί από παραδοσιακές για τον αγριόχοιρο περιοχές όπως το Καρπενήσι. Είναι Ηλίου φαεινότερο ότι το ορθώς ασκούμενο κυνήγι δεν μειώνει τον αριθμό των θηραμάτων. Δεν θα μακρηγορήσω περισσότερο αναφερόμενος σε πράγματα γνωστά ή αυτονόητα όμως η αντικυνηγετική εκστρατεία των τελευταίων ετών η οποία προφανώς έχει άλλα κίνητρα και όχι την διαφύλαξη της πανίδας κάνει απαραίτητη την εισαγωγή αυτή για να καταστεί σαφές ότι πράγματι δεν συντρέχει κανένας απολύτως λόγος για την μη άσκηση του κυνηγίου.
Η εξοικείωση με το κυνηγετικό όπλο
Η άσκηση όμως του κυνηγίου προϋποθέτει τη χρήση πυροβόλου όπλου και την εξοικείωση με αυτό. Αλλά η αύξηση της εγκληματικότητας η δήθεν φιλειρηνική προπαγάνδα οι γνωστοί «αντιρρησίες συνειδήσεως» έχουν δημιουργήσει μιαν ατμόσφαιρα που μπορεί να προβληματίσει κάθε σκεπτόμενο κηδεμόνα: είναι ορθό να οδηγηθεί ένα παιδί σε μια τόσο τρυφερή ηλικία σε παρόμοια δραστηριότητα;
Μην προβληματίζεστε αδίκως. Έχει ήδη τόσο εξοικειωθεί με τη βαρβαρότητα παρακολουθώντας τις διάφορες τηλεοπτικές σειρές και τα δελτία ειδήσεων που η απασχόληση με το κυνήγι δεν εγκυμονεί κανένα ψυχολογικό κίνδυνο. Άλλοι είναι οι πραγματικοί κίνδυνοι από τους οποίους πρέπει να προστατευθεί το παιδί. Η επαφή εξάλλου με τα όπλα για τους άρρενες τουλάχιστον πολίτες είναι αναπόφευκτη.
Παρ’ όλες τις διεθνείς συμβάσεις και τους Οργανισμούς Ειρήνης ο μόνος αποτρεπτικός παράγοντας που εγγυάται την ειρηνική και ασφαλή διαβίωση σε μια χώρα είναι η πολεμική ετοιμότης. Όλοι οφείλουν όταν κληθούν να υπηρετήσουν στα όπλα. Κατά την στρατιωτική μου θητεία ως έφεδρος αξιωματικός είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω την υπεροχή των οπλιτών που ήσαν κυνηγοί έναντι των άλλων. Όχι μόνον στον χειρισμό των όπλων αλλά κατά τις ασκήσεις, τις πορείες, τις κακουχίες εν γένει.
Η εξοικείωση με το φυσικό περιβάλλον εξασφάλιζε εμφανή πλεονεκτήματα έναντι των άλλων. Οι σημερινές συνθήκες διαβιώσεως κυρίως στον πληθυσμό των πόλεων αφήνουν αχρησιμοποίητο μεγάλο πλεόνασμα ενεργητικότητας και δεν υπάρχει καλύτερος ή φυσικότερος τρόπος από το κυνήγι για να χρησιμοποιηθεί το πλεόνασμα αυτό. Παρατηρώντας τους συνανθρώπους είναι εύκολο να διαπιστωθεί ποιες ομάδες ή κατηγορίες ανθρώπων συμπεριφέρονται φυσιολογικά, δεν είναι νευρωτικοί ή οξύθυμοι και ποιες όχι.
Όσοι βαθμιαία οδηγήθηκαν μακριά από τον φυσικό τρόπο ζωής, εκδηλώνουν με αρνητικό τρόπο την στέρησή τους αυτή. Χούλιγκαν που στρέφονται κατά της κοινωνίας γιατί τους έκανε ό,τι είναι, «φίλαθλοι» που επειδή κατά τη γνώμη τους «αδικήθηκε» η ομάδα τους από τον διαιτητή, αλληλοδέρνονται, καταστρέφουν αθλητικές εγκαταστάσεις που χρηματοδοτήθηκαν από όλους τους φορολογούμενους πολίτες για να μπορούν αυτοί να θαυμάζουν την «ομάδα» τους, λεηλατούν καταστήματα, βάζουν φωτιά σε συγκοινωνιακά μέσα που οι ίδιοι θα χρησιμοποιούσαν την επομένη, καταστρέφουν αυτοκίνητα αγνώστων συνανθρώπων τους που ίσως ανήκουν στην ίδια «ομάδα» με αυτούς.
Αναμφισβήτητα δεν θα θέλετε να αφήσετε οποιονδήποτε να χειραγωγήσει το παιδί σας όπως νομίζει αυτός. Είναι απείρως προτιμότερο να το οδηγήσετε ο ίδιος στην ανεγνωρισμένως πλέον ειρηνική και νομοταγή οικογένεια ανθρώπων τους κυνηγούς οι οποίοι για να γίνουν κυνηγοί δεν επιτρέπεται να έχουν διαπράξει συναφές αδίκημα στο παρελθόν, ενώ για να συνεχίσουν να είναι οφείλουν να μη διαπράξουν παρόμοιο στο παρόν και το μέλλον.
ΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΟ ΟΠΛΟ
Η χρησιμοποίηση της πυρίτιδος σαν μέσο εκτοξεύσεως βλημάτων αντικαθιστώντας τα τόξα ή βαλιστρίδες που ήταν τότε εν χρήσει προκάλεσε κοινωνική αναταραχή. Τα πλεονεκτήματα υπεροχής που είχαν εξασφαλίσει οι ευγενείς έναντι των απλών πολιτών με τις προκλήσεις σε μονομαχία, υπεροχή οπλισμού, απρόσβλητες σιδερένιες πανοπλίες, μέσα με τα οποία καταδυνάστευαν τον πληθυσμό εξαφανίστηκαν. Ακόμη και ένας καχεκτικός πληβείος μπορούσε με ένα εμπροστογεμές πιστόλι εύκολα κρυμμένο κάτω από τα ρούχα του να εξουδετερώσει τον φοβερότερο σιδηρόφρακτο ιππότη πριν αυτός πλησιάσει αρκετά ώστε να τον απειλήσει με το μακρύ ακόντιό του, το βαρύ σπαθί ή τον κεφαλοθραύστη.
Η αντίδραση του κοινωνικού κατεστημένου ήταν άμεση: η πυρίτις ονομάστηκε «έργο του διαβόλου», ενώ ο κλήρος αφόριζε όποιον χρησιμοποιούσε πυροβόλο όπλο. Όμως αν και αυτά δεν ήταν επαρκή για να ανακόψουν την εξάπλωση των πυροβόλων όπλων, εντούτοις χρειάστηκε να παρέλθουν δεκαετίες πριν το νέο είδος όπλων επικρατήσει και γίνει πλήρως αποδεκτό. Κατάλοιπα της αρχικής φοβίας και επιφυλακτικότητας υπάρχουν ακόμη και σήμερα αν και είναι γνωστό ότι οι πολεμικές συγκρούσεις των αρχαίων μας προγόνων με δόρυ, σπαθί και τόξο ήταν στατιστικά περισσότερο φονικές από τις σύγχρονες μάχες με τα εξελιγμένα πυροβόλα όπλα.
Εξάλλου παρόλο ότι θρηνούμε ετησίως περί του 2.500 νεκρούς σε τροχαία ατυχήματα, παρόλες τις εκατόμβες των αεροπορικών ατυχημάτων και τα μηδενικά ατυχήματα με πυροβόλα όπλα, πολλοί γονείς παρέχουν ευκολότερα στα παιδιά τους μια μοτοσικλέτα, ενώ είναι άκρως επιφυλακτικοί στην αγορά ενός όπλου. Αναμφισβήτητα η επαφή με τα όπλα συνεπάγεται πολλούς κινδύνους τόσο για τον κάτοχο όσο και για τους άλλους και προϋποθέτει πλήρη γνώση του τρόπου λειτουργίας και των ιδιοτήτων του όπλου από όπου απορρέουν οι απαράβατοι κανόνες ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται για την ασφαλή κατοχή, μεταφορά και χρησιμοποίησή του. Αυτούς τους κανόνες ασφαλούς κατοχής των όπλων και πυρομαχικών που πρέπει να τηρούνται θα εξετάσουμε διεξοδικά εν συνεχεία.
Η ΜΥΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ
Η αρρωστημένη αντικυνηγετική, δήθεν οικολογική προπαγάνδα που ασκείται έντονα ακόμη και στα σχολεία, έχει δημιουργήσει στα παιδιά την εντύπωση ότι το κυνήγι είναι η αιτία όσων κακών συμβαίνουν στην πανίδα και προκαλούν την εξαφάνισή της, ενώ πραγματική αιτία είναι η μείωση του βιοτόπου και ο περιορισμός προσβάσεως σε τροφή. Για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων και άλλων προϊστορικών μεγαθηρίων δεν είναι βέβαια υπαίτιοι οι κυνηγοί, αλλά η αλλαγή των συνθηκών διαβίωσης.
Η τεράστια μείωση του αριθμού των αιγοπροβάτων ελευθέρας βοσκήσεως π.χ. έχει επηρεάσει τον πληθυσμό των λύκων και των ορνέων. Εφόσον δεν υπάρχουν πρόβατα στα βουνά για να αρπάξουν οι λύκοι και νεκρά ζώα για να τραφούν οι γύπες που θα βρουν αυτά τροφή;
Η ανάλυση του θέματος θα πείσει τα παιδιά ότι δεν είναι κακό να ασκείται το κυνήγι, ενώ συγχρόνως θα τους παρέχει επιχειρήματα για να αντιμετωπίσουν όποιον προσπαθήσει να τα αποπροσανατολίσει. Ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου μου είπε πρόσφατα:
– Δεν λυπόσαστε τα καημένα τα μικρά πουλάκια που θα πεθάνουν από την πείνα στη φωλιά όταν εσείς σκοτώσετε τη μητέρα τους που τα ταΐζει;
Όταν του εξήγησα ότι όχι μόνο απαγορεύεται το κυνήγι κατά την περίοδο αναπαραγωγής, αλλά ακόμη και το να πάει βόλτα στην ύπαιθρο με το σκύλο για να μη τα ενοχλήσει έδειξε έκπληκτο. Άλλα του είχαν πει στο σχολείο.
Πολλοί φίλοι μου κυνηγοί που θα επιθυμούσαν να ασχοληθούν τα παιδιά τους με το κυνήγι παραπονούνται ότι εκείνα δεν ενδιαφέρονται γι αυτό. Πιστεύω ότι δεν άρχισαν εγκαίρως την εξοικείωση των παιδιών τους με την κυνηγετική ζωή ώστε να αγαπήσουν το κυνήγι. Η συμμετοχή των παιδιών σε μικρές κυνηγετικές εκδρομές, είναι πιθανό να συμβάλλει στην εκδήλωση του κυνηγετικού ενστίκτου, αν υπάρχει και δεν έχει εκδηλωθεί ακόμη.
Ίσως και η αγορά ενός μικρού αεροβόλου να ενδείκνυται για το σκοπό αυτό. Ο τύπος που οπλίζει πιέζοντας την κάνη προς τα κάτω είναι ο πλέον ασφαλής. Φαίνεται πότε είναι οπλισμένο το όπλο και εάν υπάρχει βολίδα στην κάνη. Ένα αεροβόλο μικρής ισχύος είναι πλεονεκτικό για το πρώτο στάδιο. Οπλίζεται ακούραστα και ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος ανεπιθύμητου εξοστρακισμού της βολίδος αν κτυπήσει σε λείο σκληρό αντικείμενο λόγω της μικρής ταχύτητος που αυτή διαθέτει.
Η ορθή χρήση των όπλων προϋποθέτει ωριμότητα, υπευθυνότητα και σύνεση. Αυτές τις σημαντικές αρετές συγχρόνως με τα λοιπά θετικά που συνεπάγεται το κυνήγι επιθυμούμε να προάγουμε στα νέα παιδιά τα οποία είναι αυστηροί κριτές και δεν επιτρέπουν τη δυνατότητα αποκλίσεων του εκπαιδευτή από αυτά που διδάσκει. Εάν στο παιδί μας αρέσει το κυνήγι, έχει μεγάλη σημασία να μάθει εξαρχής τους νόμους και τις διατάξεις που καθορίζουν την κατοχή και χρήση των όπλων και να συνηθίσει να τους σέβεται και να τους σέβεται.
Ο εκπαιδευτής πρέπει να υπογραμμίσει: «οι νόμοι της Πατρίδος μας απαγορεύουν σε άτομα κάτω των 18 ετών να κατέχουν πυροβόλα όπλα και να τα χρησιμοποιούν γι αυτό επιτρέπεται να έχεις μόνο ένα αεροβόλο όπλο. Η χρήση των αεροβόλων δεν επιτρέπεται στο κυνήγι καθότι δεν είναι ισχυρά και θα προκαλούσαν τραυματισμούς στα θηράματα αν χρησιμοποιούντο.
Είναι απάνθρωπο να τραυματίζουμε τα θηράματα κάνοντάς τα υποφέρουν όπως είναι παράλογο να εξασκούμαστε στην σκοποβολή πυροβολώντας θηράματα με το αεροβόλο. Για τον λόγο αυτό η πολιτεία απαγορεύει τη χρησιμοποίηση των αεροβόλων στο κυνήγι. Τα αεροβόλα προορίζονται μόνο για σκοποβολή και πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά γι αυτόν τον σκοπό. Η σκοποβολή απαιτεί αυτοκυριαρχία, αυτοσυγκέντρωση και αυτοέλεγχο.
Η επανάληψη των ανωτέρω είναι σκόπιμη έως ότου ο εκπαιδευτής πειστεί ότι το παιδί τα έχει πλήρως αποδεχτεί και τα εφαρμόζει. Εάν για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με τα όπλα είναι απαραίτητο να δοθεί λίγος χρόνος εξοικείωσης με το νέο απόκτημα χωρίς όμως να διακινδυνεύεται η πρόκληση ατυχήματος. Για το σκοπό αυτό συνιστώ έναν αλάνθαστο, ασφαλή τρόπο.
Αφαιρείται από το αεροβόλο ο μοχλός οπλίσεως ξεβιδώνοντας τη βίδα στο κάτω μέρος της κάνης που τον συνδέει με αυτήν. Είναι εύκολο αυτό χωρίς ιδιαίτερες οπλουργικές γνώσεις. Το αεροβόλο έτσι δεν μπορεί να οπλιστεί ούτε να εκτοξεύσει βολίδα. Καλό είναι ο εκπαιδευτής να εξασκηθεί στη διαδικασία αυτή για να καθιστά ανενεργό το όπλο όποτε το επιθυμεί αποκλείοντας την πρόκληση ατυχήματος. Το όπλο μπορεί τώρα να δοθεί στο παιδί για να το περιεργαστεί εξηγώντας του τον τρόπο λειτουργίας και χειρισμού. Θα πρέπει να επισημανθεί στο παιδί ότι απαιτείται μια εβδομάδα εξασκήσεως πριν αρχίσει τις πραγματικές βολές και του γνωρίζουμε τους κανόνες που διέπουν την ασφαλή κατοχή και χρήση του.
- Το αεροβόλο είναι προσωπικό του αντικείμενο και ευθύνεται το ίδιο για ό,τι συμβαίνει με αυτό.
- Δεν επιτρέπεται να το παίρνει εν απουσία του εκπαιδευτή του ούτε να επιτρέπει να το πάρουν άλλοι.
- Το αεροβόλο είναι αποκλειστικώς όπλο σκοποβολής.
- Δεν σκοπεύουμε ποτέ με αυτό κάτι που δεν θέλουμε να χτυπήσουμε.
- Το αεροβόλο οπλίζεται στον τόπο βολής πριν από την βολή.
- Το αεροβόλο δεν διατηρείται οπλισμένο αν αναβληθεί η βολή, αλλά αφοπλίζεται διότι υπάρχει κίνδυνος ανεπιθύμητης εκπυρσοκροτήσεως και διότι το ελατήριό του εξασθενεί και καταστρέφεται.
- Το αεροβόλο κρατείται ή μεταφέρεται με την κάνη στραμμένη σε ασφαλές σημείο κατά προτίμηση κατακόρυφα προς τα επάνω. Ο ασφαλέστερος τρόπος μεταφοράς του αεροβόλου προς και από τον τόπο βολής – σκοπευτήριο, είναι κρατώντας το κατακόρυφα με το χέρι, πέντε εκατοστά κάτω από το στόμιο της κάνης.
Εξηγείτε στο παιδί ότι οι κανόνες αυτοί δεν έχουν σκοπό την άσκοπη ταλαιπωρία του, αλλά την ασφαλή κατοχή και χρήση του όπλου του. Είναι καλό να ζητηθεί από το παιδί να καθαρογράψει το ίδιο τους κανόνες αυτούς και να τους αναρτήσει εμφανώς στο σημείο φύλαξης του αεροβόλου.
