Ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δ.Π Ευάγγελος Γκουντούφας υπέγραφε και έδωσε στη δημοσιότητα την άδεια έρευνας στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος LIFE ATIAS για την αντιμετώπιση των απειλών από τα χωροκατακτητικά – ξενικά είδη στη Βόρεια Ελλάδα, η οποία θα διεξαχθεί από τον κο Δημήτριο Μπακαλούδη, Αναπληρωτή Καθηγητή ΑΠΘ, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) σε συνεργασία με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης (ΑΔΜΘ), την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας (ΑΔΗΔΜ), την Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας και Θράκης (ΚΟΜΑΘ), την Ελληνική Ομοσπονδία Γούνας (ΕΟΓ) και την Γούναρης Ν. Κόντος Κ. Ο.Ε, /ΤΕΧΝΟΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Ο.Ε.
Η άδεια ισχύει έως τις 30/9/2022 και είναι ανεξάρτητη από άδειες, πιστοποιητικά, που τυχόν απαιτούνται από άλλες καθ’ ύλη αρμόδιες κεντρικές ή περιφερειακές υπηρεσίες, στρατιωτικές αρχές και τυχόν επιπρόσθετους όρους και προϋποθέσεις θέσουν αυτές στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους.
Σκοπός / Αντικείμενο της έρευνας.
Το πρόγραμμα LIFE ATIAS (LIFE18 NAT/GR/000430) έχει ως σκοπό να αντιμετωπίσει τις απειλές από τα χωροκατακτητικά – ξενικά είδη, μέσω ανάπτυξης συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, ταχείας εξάλειψης και διαχείρισης θηλαστικών στη Βόρεια Ελλάδα. Ιδιαίτερα τα αντικείμενα του προγράμματος είναι:
– Μείωση των πληθυσμών του Αμερικανικού μινκ ((Neovison vison) στις περιοχές Καστοριά, Φλώρινα, Γρεβενά, Κοζάνη, Ημαθία και Πέλλα και εξάλειψη των πληθυσμών του στις περιοχές ΖΕΠ GR1320003 και GR1340001 (Action C1).
– Ανάλυση οικολογικών & βιολογικών παραμέτρων του Αμερικανικού μινκ (Action C2).
– Παρακολούθηση των δράσεων εξάλειψης του έργου και των επιπτώσεων στους πληθυσμούς των προστατευόμενων ειδών – οικοσυστημικές υπηρεσίες (Action D1 & D2).
Λόγος / Στόχος της έρευνας.
Έλεγχος των πληθυσμών του Αμερικανικού μινκ και αποτροπή περαιτέρω εξάπλωσης του σε νέες περιοχές εντός και εκτός του δικτύου Natura.
– Κατανόηση του μεγέθους του πληθυσμού, της δυναμικής διασποράς, της τροφικής οικολογίας και των επιπτώσεων του Αμερικανικού μινκ στη βιοποικιλότητα της περιοχής
– Βελτίωση των πληθυσμών και της κατάστασης διατήρησης των ειδών χαρακτηρισμού του Δικτύου Natura 2000 της Βόρειας Ελλάδας.
Σύντομη περιγραφή μεθοδολογίας
Για τη σύλληψη ατόμων μινκ θα ακολουθηθεί διαφορετική προσέγγιση στις υγροτοπικές (λίμνες και ποτάμια) από ότι στις χερσαίες περιοχές, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, της διεθνούς πρακτικής και της γνώμης των ειδικών (Πανεπιστήμιο Οξφόρδης Μεγάλης Βρετανίας, IUCN, και από LIFE στην Ισπανία) που επισκέφθηκαν την περιοχή προσκεκλημένοι από τον Συντονιστή του έργου.
Α) Υγροτοπικές περιοχές.
Στις υγροτοπικές περιοχές όπου υλοποιείται το έργο, εγκαταστάθηκαν 150 πλωτές εξέδρες που φέρουν ειδικό δοχείο με πηλό για την αποτύπωση ιχνών από μινκ.
Θα ακολουθείται η τεχνική της (i) παρακολούθησης ιχνών, (ii) τοποθέτησης παγίδων, (iii) παρακολούθησης ιχνών.
- Αρχικά στις πλωτές εξέδρες θα ελέγχεται το ειδικό δοχείο με τον πηλό για παρουσία ίχνους μινκ καθημερινά για διάστημα 7-10 ημερών.
- Σε περίπτωση καταγραφής ίχνους, θα τοποθετούνται μεταλλικές παγίδες ζωντανής σύλληψης με δόλωμα οσμή από αδένες μινκ, στην εξέδρα με το ίχνος και στις δύο γειτονικές, και θα ελέγχονται καθημερινά για διάστημα 7-10 ημερών.
- Μετά τη λήξη της παγίδευσης, θα τοποθετούνται τα δοχεία με τον πηλό και θα ελέγχονται καθημερινά για διάστημα 7-10 ημερών. Αυτή η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται 3 φορές το φθινόπωρο (δηλ. μετά τη λήξη της αναπαραγωγής και όταν τα μικρά εγκαταλείπουν τις γενέθλιες θέσεις τους, από το δεύτερο δεκαπενθήμερο Αυγούστου μέχρι τέλος Οκτωβρίου) και 4 φορές την άνοιξη (πριν την έναρξη της αναπαραγωγής, από μέσα Φεβρουαρίου έως τέλος Απριλίου).
Β) Χερσαίες περιοχές.
Σε χερσαίες περιοχές, όπου έχει παρατηρηθεί άτομο μινκ, θα τοποθετούνται πέντε (5) παγίδες ζωντανής σύλληψης, σε σχήμα σταυρού με κέντρο το σημείο παρουσίας και οι υπόλοιπες 4 σε απόσταση 100 m περίπου από το κέντρο. Οι παγίδες θα δολώνονται με οσμή από αδένες του μινκ και θα ελέγχονται καθημερινά για διάστημα 7-10 ημερών. Η περίοδος παγίδευσης μπορεί να ξεκινά από το τέλος Αυγούστου μέχρι τέλος του επόμενου Απριλίου.
Ο έλεγχος των παγίδων θα γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες και αργά το απόγευμα για να μειώνεται ο χρόνος διακράτησης και να αποφεύγεται το στρες. Είδη μη-στόχος θα απελευθερώνονται άμεσα στο φυσικό περιβάλλον στο σημείο σύλληψης.
Τα μινκ που θα συλλαμβάνονται θα θανατώνονται με αεροβόλο όπλο (μικρού διαμετρήματος). Τα άτομα που θα συλλαμβάνονται στις δύο περιοχές ΖΕΠ (Πρεσπών και Καστοριάς) θα μεταφέρονται με την παγίδα εκτός των ορίων των δύο περιοχών και θα θανατώνονται.
Αριθμός / μέρη απαιτούμενων δειγμάτων προς συλλογή
Όλα τα συλλαμβανόμενα μινκ θα διατηρούνται σε καταψύκτες στην περιοχή υλοποίησης του έργου και στη συνέχεια θα μεταφέρονται στο ΑΠΘ (Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος) και στο ΔΠΘ (Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων) για περεταίρω αναλύσεις (βιομετρικές αναλύσεις, αναλύσεις στομαχικού περιεχομένου, κατάσταση υγείας, αναπαραγωγικές παράμετροι κλπ).
Περιοχή έρευνας
Η έρευνα θα διεξαχθεί στις περιοχές του δικτύου Natura 2000: ΖΕΠ Λίμνη Ορεστιάς (Καστοριάς) (GR1320003) και ΖΕΠ Εθνικός Δρυμός Πρεσπών (GR1340001), καθώς και στις Π.Ε. Καστοριάς, Φλώρινας, Γρεβενών, Κοζάνης, Πιερίας, Ημαθίας, Πέλλας, Κιλκίς και Θεσσαλονίκης.
Άτομα που θα αποτελούν την ερευνητική ομάδα στο πεδίο.
Από το ΑΠΘ είναι:
– Δημήτριος Μπακαλούδης, Αναπληρωτής Καθηγητής και Συντονιστής του έργου
– Χρήστος Βλάχος, Καθηγητής
– Δρ Νικόλαος Παραλυκίδης, ΕΔΙΠ
– Δρ Βασίλειος Κοντσιώτης, Συνεργάτης
– Δρ Χαράλαμπος Θωμά, Συνεργάτης
– Δρ Κωνσταντίνα Μακρίδου, Συνεργάτης
– Δρ Ευάγγελος Κοτσώνας, Συνεργάτης
Από το ΔΠΘ:
– Μαλαματή Παπακώστα, Επίκουρος Καθηγήτρια
Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης
– Χαλινίδου Ιωάννα, Δασολόγος
– Μάρας Γεώργιος, Δασολόγος
– Ελευθεριάδου Συμέλα, Δασολόγος
– Παπαδόπουλος Ζαχαρίας, Δασολόγος
– Νοχουσίδης Παναγιώτης, Δασοπόνος
– Παππάς Κωνσταντίνος, Δασοπόνος
– Γκεκόπουλος Αθανάσιος, Δασοφύλακας
– Γραμματικόπουλος Ιωάννης, Δασοφύλακας
– Κατσούρας Νικόλαος, Δασοφύλακας
– Μακούφης Χρήστος, Δασοφύλακας
Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας και Θράκης (ΚΟΜΑΘ)
– Βασιλειάδης Ιερόθεος
– Βάσσου Γεώργιος
– Γκάσιος Αλέξανδρος
– Δασκαλίνας Παναγιώτης
– Δούγιος Χρήστος
– Ζαλούμης Γεώργιος
– Θεοδωρακόπουλος Σταύρος
– Ισαάκ Ιωάννης
– Κύρου Ευάγγελος
– Κωστάρας Νικόλαος
– Λάλλος Σωτήριος
– Μπισύρης Αθανάσιος
– Παναγιωτίδης Ιορδάνης
– Παπαδόπουλος Νικόλαος
– Σαββίδης Αντώνιος
– Ταχυδρομίδης Άγγελος
– Τριανταφυλλίδης Γεώργιος
– Χρυσόπουλος Δημήτριος
Πριν από την επίσκεψη στις περιοχές ενδιαφέροντος αν και καθώς ήδη συμμετέχουν υπάλληλοι των δασικών υπηρεσιών, ο συντονιστής του έργου οφείλει να έλθει σε επικοινωνία με τις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες, τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών και τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Μακεδονίας, προκειμένου να καθορισθούν από κοινού οι τοποθεσίες παγίδων, οι ημερομηνίες τοποθέτησης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να περιοριστούν στις πλέον απαραίτητες ενέργειες κατά τις εργασίες της έρευνας με τρόπο που δεν θα προκαλέσει προβλήματα στα είδη ή σε άλλα βιοτικά στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος ακολουθώντας τις υποδείξεις των δασικών υπαλλήλων και των οικείων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.
Μετά την ολοκλήρωση του έργου ο ενδιαφερόμενος οφείλει να στείλει στην υπηρεσία μας περιληπτική αναφορά των αποτελεσμάτων της έρευνας, καθώς και στην Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας και στους οικείους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών.
Οι Δασικές Υπηρεσίες και οι υπάλληλοι της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, που συμμετέχουν στην έρευνα, όπως και οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών στους οποίους κοινοποιείται η παρούσα, παρακαλούνται να παρακολουθήσουν και εποπτεύσουν τη διαδικασία και να επιβάλλουν, εφόσον ειδικοί λόγοι το απαιτήσουν, τυχόν συμπληρωματικούς όρους, για την αποφυγή ενδεχόμενης αρνητικής επίπτωσης στα ιδιαίτερα οικολογικά χαρακτηριστικά των περιοχών.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα κατά περίπτωση ισχύοντα «Μέτρα και ρυθμίσεις στο πλαίσιο της ανάγκης περιορισμού της διασποράς του κορωνοϊού», καθώς και τυχόν επιπρόσθετα ειδικότερα περιοριστικά μέτρα προστασίας ισχύουν για τις Περιφερειακές Ενότητες που αποτελούν περιοχές έρευνας του έργου.
