Της Ντίνας Μπελτέκου – Κανούρη, κτηνιάτρου
Δεν είναι λίγες οι φορές που η αμοιβαία αφοσίωση μεταξύ των κυνηγών και των σκύλων τους έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Όπως για όλα τα πράγματα στη ζωή, το σίγουρο είναι ότι κι εδώ οι εξαιρέσεις υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Στο χώρο όσων ασχολούνται με τα σκυλιά, όσων αυτοαποκαλούνται ή πραγματικά είναι ζωόφιλοι, η σχέση κυνηγού-κυνηγόσκυλου είναι πολυσυζητημένη. Εκφράζονται απόψεις με πάθος, συχνά αντικρουόμενες.
Στην ιστορία αυτή εμπλέκονται κτηνίατροι, εκτροφείς, pets shops, ζωοφιλικά σωματεία, μεμονωμένοι ζωόφιλοι, δημοσιογράφοι του χώρου, κυνηγετικοί σύλλογοι, απλοί κυνηγοί. Ανάλογα με τη θέση που έχει ο καθένας, διαμορφώνει και υποστηρίζει την άποψή του με έναν περίεργο, ιδιαίτερο φανατισμό. Πίσω όμως απ’ όλες τις αλήθειες και τα ψέματα που ακούγονται, το σίγουρο είναι ότι αυτή η σχέση στις μέρες μας είναι αρκετά παρεξηγημένη.
Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα
Αν ανατρέξουμε στην ιστορία θα δούμε ότι ο σκύλος εξημερώθηκε για πρώτη φορά και ανέπτυξε σχέση με τον άνθρωπο στην κοινή τους προσπάθεια για αναζήτηση θηράματος για τροφή. Ο κοινός τους στόχος ήταν αυτός που τους έκανε να αναπτύξουν μια συνεργατική, συντροφική σχέση. Ο ένας ήταν πολύτιμος για τον άλλο και η επίτευξη του σκοπού, που ήταν η ίδια τους η επιβίωση, εξαρτιόταν από την ποιότητα της σχέσης τους. Η αμοιβαία αφοσίωση κι ευγνωμοσύνη έχει περιγραφεί αμέτρητες φορές σε ιστορικά, μυθολογικά, επιστημονικά και λογοτεχνικά κείμενα. Χαρακτηριστικό γνωστό παράδειγμα ο Άργος, ο πιστός σκύλος του Οδυσσέα που τον περίμενε να επιστρέψει μετά από 20 χρόνια για να ξεψυχήσει.
Από το χθες στο σήμερα
Το κυνήγι στις μέρες μας δεν εξυπηρετεί πια την ανάγκη επιβίωσης μέσω της τροφής. Είναι απαραίτητο όμως για την ψυχική επιβίωση.
Η διαδικασία του κυνηγίου περιέχει ό,τι λείπει σήμερα από τον σύγχρονο άνθρωπο, όχι μόνο των αστικών κέντρων αλλά και της περιφέρειας.
Συντροφικότητα, συνεργασία, φυγή από την καθημερινότητα, επαφή με τη φύση, φυσική άσκηση, κοινός στόχος. Άνθρωπος και ζώα στην αναβίωση αρχέγονων φυσικών ενστίκτων και ρόλων που εκτονώνουν και ανατροφοδοτούν την ενέργεια. Επομένως, η σχέση κυνηγού-κυνηγόσκυλου είναι η κατ’ εξοχήν ισότιμη, συντροφική σχέση ανθρώπου και ζώου. Δεν είναι σχέση εκμετάλλευσης, όπως συχνά έχει κατηγορηθεί.
Τα κυνηγόσκυλα έχουν κυτταρική προδιαγραφή να κυνηγούν και μόνο τότε, όταν αναζητούν το θήραμα και το φέρνουν στον άνθρωπο, νιώθουν σε ισορροπία με τη φύση τους.
Το κυνήγι βέβαια έχει και δυσκολίες και κακουχίες και απρόοπτα, αλλά αυτά είναι η ζωή τους. Η φυσική ζωή τους. Για τους κυνηγούς από την άλλη μεριά, ο σκύλος τους συμβολίζει το σύντροφο στη φυγή τους, το σύμμαχο και βοηθό στην επίτευξη του σκοπού τους. Η σχέση αυτή είναι από τις πιο στενές που αναπτύσσεται μεταξύ ανθρώπου και ζώου, ακριβώς γιατί βασίζεται σε κοινά αρχέγονα ένστικτα.
Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι οι περισσότερες ιστορίες που αναφέρονται σε αφοσίωση σκύλων αφορούν κυνηγόσκυλα. Πράγμα που σημαίνει ότι η σχέση που είχαν με το αφεντικό τους ήταν τόσο στενή, ώστε έφτασαν στο σημείο να θυσιαστούν γι’ αυτό. Κάτι που ποτέ δεν γίνεται για ένα άκαρδο και σκληρό αφεντικό. Οι σχέσεις είναι πάντα αμφίδρομες, ακόμα κι αν αυτό δεν είναι φανερό με την πρώτη ματιά.
Η εξαίρεση…
Τα παραπάνω γράφτηκαν μετά από 20 χρόνια κτηνιατρικής εμπειρίας και παρατήρησης. Οφείλω να ομολογήσω ότι πολλές φορές στη διαδρομή αυτή, κυρίως στην αρχή της, εκνευρίστηκα με κυνηγούς.
-Όταν πιστεύουν ότι τα ξέρουν όλα στη διάγνωση και τη θεραπεία των ζώων τους, μόνο και μόνο επειδή έχουν χρόνια ζώα, αυτοί και οι φίλοι τους. Είναι ακριβώς αυτοί που “παραμυθιάζονται” από τους παντός είδους επιτήδειους με τον πιο εύκολο τρόπο, σε βάρος του ζώου ή της τσέπης τους.
-Θύμωσα όταν δεν αναζήτησαν έγκαιρα το γιατρό τους ή οποιονδήποτε άλλο γιατρό, με αποτέλεσμα να χαθεί ένα ζώο που θα μπορούσε να σωθεί.
-Εξοργίστηκα όταν τους είδα να μεταφέρουν ή να εκτρέφουν ζώα σε άθλιες συνθήκες.
-Απελπίστηκα όταν τους άκουσα να παινεύονται για το πόσα πολλά χρήματα αγόρασαν ένα κυνηγόσκυλο, του οποίου όμως τη θεραπεία τσιγκουνεύονται να αναλάβουν.
-Δεν συνεργάστηκα με κυνηγούς που μου ζήτησαν ευθανασία σε ζώο που είχε δυνατότητα να ζήσει.
…και ο κανόνας
-Λυπήθηκα όταν οι πιο προσεχτικοί, τυπικοί και τρυφεροί από αυτούς στάθηκαν πολλές φορές άτυχοι με τα ζώα τους.
-Συγκινήθηκα όταν είδα σκληροτράχηλους άντρες να δακρύζουν με συστολή για ένα ζώο τους που χάθηκε. Δάκρυα που έχουν αξία γιατί βγαίνουν δύσκολα.
-Ένιωσα όμως την ανάγκη πολλές φορές να τους υποστηρίξω όπως κάθε πραγματικό ζωόφιλο. Να τους απενοχοποιήσω όταν η κοινή γνώμη μοιάζει να είναι εναντίον τους.
Γιατί τους έχω δει να είναι προσεχτικοί, τυπικοί και ευαίσθητοι όπως όλες οι κατηγορίες ανθρώπων που έχουν ζώο. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, οι κυνηγοί έχουν μια φυσική έμφυτη ισορροπημένη σχέση με το ζώο τους. Τα σκυλιά τους τούς εμπιστεύονται που σημαίνει ότι νιώθουν ασφάλεια κοντά τους. Στην πορεία των χρόνων, βρίσκω τους κυνηγούς να είναι από τους καλύτερους συνεργάτες μου. Όταν βέβαια δεν έχουν στόχο τον πρωταθλητισμό στη συλλογή θηραμάτων. Όταν δεν κυνηγούν με ανέντιμα μέσα σε απαγορευμένες εποχές και προστατευμένες περιοχές.
Αλλά πιστεύω ότι οι παραπάνω είναι οι εξαιρέσεις, δεν επιτρέπεται να ονομάζονται κυνηγοί και επιβάλλεται να περιορίζονται και να ελέγχονται από την ίδια την κυνηγετική κοινότητα κατ’ αρχήν.
Στον κόσμο των συμβόλων και των μύθων
Στο παγκόσμιο λεξικό των συμβόλων, μεταξύ άλλων, ο σκύλος είναι σύμβολο αφοσίωσης, επαγρύπνησης, πιστότητας, συντροφικότητας, ευγένειας.
Στη μυθολογία ονομαστός ήταν ο Ωρίων, ένας κυνηγός άγριων θηρίων, γιος του Ποσειδώνα που του είχε δώσει το χάρισμα να περνά πάνω από τη θάλασσα. Όταν σκοτώθηκε από τη θεά Άρτεμις έγινε αστερισμός που βγαίνει στο βορινό ουρανό, μόλις αρχίζει να χειμωνιάζει. Ένα από τα αστέρια του Ωρίωνα είναι ο Σείριος. Ονομάζεται και Μεγάλος Κύνος και σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ο πιστός σκύλος του κυνηγού Ωρίωνα. Ονομάζεται και πανεπόπτης επαγρύπνησης, καθώς είναι το πιο φωτεινό αστέρι στον ουρανό, υποδηλώνοντας την πολύτιμη παρουσία του στη ζωή του αγαπημένου του αφεντικού.
