Του Στέλιου Κούλογλου από την Κυριακάτικη Kontranews
Με βάση την πράσινη συμφωνία της ΕΕ, οι χώρες που χρησιμοποιούν λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος δεσμεύτηκαν σε συγκεκριμένους στόχους απολιγνιτοποίησης. Από τον λιγνίτη, να περάσουν σε παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Πράσινη Μετάβαση χρηματοδοτείται μερικώς από τα ευρωπαϊκά ταμεία.
Στη Γερμανία μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με εκπροσώπους των περιοχών εξόρυξης άνθρακα, συνδικάτα, εταιρείες ενέργειας και ΜΚΟ αποφασίστηκε ο τερματισμός της χρήσης λιγνίτη το 2038. Στην Πολωνία, το πήγαν το 2049. Στην Τσεχία, η επιτροπή άνθρακα της χώρας συνέστησε το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων έως το 2038, ενώ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Σοσιαλδημοκράτες υπουργοί του κυβερνητικού συνασπισμού πρότειναν το 2033. Απόφαση δεν ελήφθη γιατί όπως εξήγησε ο υπουργός Εμπορίου, «δεν είμαστε υπό πίεση χρόνου».
Στην Ελλάδα, ωστόσο, «κλείνουμε όλα τα ανθρακωρυχεία μας στη Βόρεια Ελλάδα, νωρίτερα από τη Γερμανία», δήλωνε με υπερηφάνεια ο κ. Μητσοτάκης τον Σεπτέμβριο, στη γερμανική εφημερίδα Βild, για την απόφαση του να κλείσει το 2023, σχεδόν το σύνολο των εργοστασίων της ΔΕΗ που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από λιγνίτη, πλην μιας υπερσύγχρονης μονάδας που θα κλείσει το 2028, αν και θα αρχίσει να λειτουργεί σε δυο χρόνια από τώρα.
Τι κάνει χώρες όπως η Γερμανία, με ισχυρό οικολογικό κίνημα και με το κόμμα των Πρασίνων ένα βήμα πριν μπει στη κυβέρνηση, να βάζουν στόχο 20ετίας αλλά στην Ελλάδα να τα κλείνουμε όλα σε 3 χρόνια;
Η Δυτική Μακεδονία (όπως και η περιοχή της Μεγαλόπολης στην Πελοπόννησο) εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εκμετάλλευση του λιγνίτη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται άμεσα ή έμμεσα στην ΔΕΗ. Ακόμα και σήμερα που η παραγωγή είναι αισθητά πεσμένη και οι νέες προσλήψεις έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, το μισό ΑΕΠ ολόκληρης της Περιφέρειας παράγεται από τις σχετικές δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει πως σε πόλεις όπως η Πτολεμαΐδα, το Αμύνταιο, η Φλώρινα και η Κοζάνη μπορεί να ξεπερνά και το 65%.
Ο ετήσιος κύκλος εργασιών στην περιοχή φτάνει ετησίως περίπου τα 1,7 δισ. Μετά τις πρόσφατες περικοπές, η Ελλάδα δεν θα πάρει ούτε 1 δισ., μέχρι το 2027, από το ταμείο για την Πράσινη Μετάβαση. Δηλαδή τα χρήματα που θα πάρει η χώρα σε 6-7 χρόνια, δεν καλύπτουν ούτε έναν χρόνο της οικονομικής ζημιάς που θα προκληθεί. Οι κυριότερες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας εξαρτώνται από την τηλεθέρμανση των εργοστασίων της ΔΕΗ. Χιλιάδες σπίτια που έχουν θέρμανση και ζεστό νερό εδώ και χρόνια, σε μια περιοχή με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα, θα πρέπει μετά (όσα λίγα, νοικοκυριά επιβιώσουν από την αντιλιγνιτική λαίλαπα) να καίνε πετρέλαιο ή καυσόξυλα.
Άλλες χώρες παραγωγής λιγνίτη εξασφάλισαν πολύ περισσότερα χρήματα, γιατί διαπραγματεύθηκαν -και συνεχίζουν να το κάνουν- με την Κομισιόν. Προβλέψιμος και εδώ, ο κ. Μητσοτάκης πήρε τα λιγότερα, αφού αντί να διαπραγματευτεί κλείνει τα εργοστάσια μόνος του και υπερηφανεύεται για αυτό!
«Και, βεβαίως, θα επωφεληθούν και γερμανικές εταιρείες», συνέχιζε ο Έλληνας πρωθυπουργός την συνέντευξή του στη Bild. «Η (γερμανική εταιρεία) RWE σύναψε συμφωνία με τη ΔΕΗ για την εγκατάσταση ενός πολύ μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου στη θέση όπου υπήρχε μια παλιά λιγνιτική μονάδα».
Το σχέδιο της ΝΔ δεν έχει φυσικά καμία σχέση με την οικολογία. Παρότι λιγότερο ρυπογόνο, το φυσικό αέριο που θα αντικαταστήσει τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι επίσης ορυκτό καύσιμο. Ο πρωθυπουργός φαίνεται ότι βιάστηκε να υλοποιήσει τις συμφωνίες που είχε κάνει προεκλογικά με τις εταιρείες φυσικού αερίου. Οι τελευταίες εισάγουν το φυσικό αέριο, αντίθετα με τον λιγνίτη που έδινε τουλάχιστον στη χώρα μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία.
Η θεωρία ότι μια μεγάλη περιοχή, θα αλλάξει σε δύο χρόνια το παραγωγικό πρότυπο 60 ετών και θα στραφεί σε άλλες δραστηριότητες, κινείται κόντρα σε κάθε οικονομική αλλά και κοινή λογική.
Mε εξαίρεση τους βουλευτές της ΝΔ στην περιοχή, όλοι οι παραγωγικοί φορείς, το ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας, οι Δήμοι, η νεοδημοκρατική Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας με ομόφωνη απόφαση, εργατικά κέντρα, σωματεία, προσωπικότητες, είναι αντίθετοι. Δυστυχώς η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έχει αμφισβητήσει ουσιαστικά το καταστροφικό κυβερνητικό σχέδιο.
Η τροποποίησή του είναι σήμερα, λόγω πανδημίας, ακόμη πιο επείγουσα. Η Δυτική Μακεδονία (πρώτη σε ανεργία σε όλη τη χώρα) και η Μεγαλόπολη θα έχουν να υποστούν ένα τριπλό σοκ: το σοκ της κρίσης και της χρεοκοπίας του 2009-2010, το σοκ των σοβαρών επιπτώσεων της πανδημίας και το τρίτο, το σοκ της απολιγνιτοποίησης.
Πρέπει να εφαρμοστεί ένα μοντέλο σταδιακής μετάβασης, στο οποίο μετά από κάθε βήμα θα εξετάζονται οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, θα λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα και θα βγαίνουν συμπεράσματα για τα επόμενα βήματα. Αλλο οικολογία και άλλο κοινωνική καταστροφή…
* Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ – Π. Σ.
