Του Μπάμπη Αιγινήτη
Πολλοί αναγνώστες στις επιστολές που μου στέλνουν στο περιοδικό αναρωτιούνται και προβληματίζονται στο γιατί να υπάρχουν αυτές οι οπές εκτόνωσης των αερίων (porting) στις κάννες σύγχρονων όπλων και κυρίως όσων προορίζονται για το Sporting. Έχω γράψει ότι από τα σκοπευτικά όπλα αυτό που διαθέτει τα περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά με ένα κυνηγετικό όπλο γενικού κυνηγίου είναι το όπλο του Sporting. Βλέπουμε λοιπόν ότι τα μισά όπλα – για να μην πούμε τα τρία τέταρτα – των όπλων του Sporting, δηλ. της κυνηγετικής σκοποβολής διαθέτουν κάννες με οπές εκτόνωσης αερίων πριν από τα τσοκ.
Ιστορικό
Για να αναφερθούμε όμως λεπτομερώς στο θέμα θα πρέπει να πάμε πολλά χρόνια πίσω στην περίοδο μετά το τέλος του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου ο Αμερικανός Συνταγματάρχης Cutts επινόησε τη πρώτη εφαρμογή πάνω στην κάννη του όπλου για εκτόνωση αερίων και η οποία πρωτοεμφανίστηκε στα υποπολυβόλα Τόμσον. Κατόπιν η πατέντα πουλήθηκε στην Αμερικάνικη εταιρία Lyman και η οποία κατασκεύασε το περίφημο Lyman Cutts Compensator, που μετά το θάλαμο εκτόνωσης βιδώνονταν τσοκάκια διαφορετικού μήκους και σύσφιγξης.
Στα σύγχρονα όμως λειόκαννα κυνηγετικά όπλα και κυρίως σε αλληλεπίθετα η πρώτη εταιρία που προχώρησε σε εφαρμογή ευρέως του συστήματος ήταν η MAG-NA-PORT του Λάρρυ Κέλλυ από το Μίτσιγκαν. Ο οποίος ξεκίνησε με μεγάλη επιτυχία να το εφαρμόζει σε περίστροφα και πιστόλια μεγάλου διαμετρήματος για κυνηγετική χρήση, αφού μείωσε την ανύψωση του στομίου κατά 40%, με ταυτόχρονη μείωση της ανάκρουσης και το επέκτεινε με την ονομασία Pro-Port στα λειόκαννα.
Ήταν η πρώτη εταιρία που εφάρμοσε την επαναστατική μέθοδο (αρχές του 1970) της Ηλεκτροδιάβρωσης (ΕDM) με αποκλειστική εφαρμογή σε ραβδωτά και λειόκαννα όπλα για το τρύπημα της κάννης. Αυτή η μέθοδος δεν δημιουργούσε «γρέζια» στο εσωτερικό της κάννης ώστε κατόπιν να χρειάζεται εσωτερικά λείανση στο σημείο που υπήρχαν οι οπές και δεν χρειαζόταν να βαφτεί κατόπιν η κάννη. Ακόμη όμως και αυτή η μέθοδος δεν άφηνε «καθαρές» τις οπές στα τοιχώματα τους περιφερειακά, μέχρι που την τελευταία πενταετία εμφανίστηκε η εταιρία «The Shotgun ShopLaser».
Με αυτή τη μέθοδο δεν χρειάζονται βαφή κατόπιν, οι κάννες, από τα σημεία που περνάει το Laser αφήνει «καθαρές» τις οπές και μπορεί να δοθεί οποιοδήποτε σχήμα οπής θέλουμε (ελλειψοειδές, τραπεζοειδές, διατομής κ.λπ.). Με συμβατικές μεθόδους κοπής του μετάλλου μόνο κυκλικές οπές μπορούσαν να δημιουργηθούν και με σχετική φροντίδα εσωτερικής λείανσης και βαφής κατόπιν.
Η χρησιμότητα στο κυνήγι
Να πάμε όμως στη χρησιμότητα κατά τη βολή του Porting των καννών που ουσιαστικά αυτό ενδιαφέρει τον σκοπευτή και τον κυνηγό. Ακούγονται πολλά αστεία και γραφικά από άσχετους εξυπνάκηδες και «πολυξερίδηδες» των καφενείων γύρω από τις οπές εκτόνωσης των καννών.
Ότι δηλ. μειώνεται η ισχύς του όπλου, ότι η γόμωση χάνει την ενέργειά της, ότι η «ντουφεκιά δεν έχει δύναμη», και άλλα παρόμοια.
Όταν πριν από αρκετά χρόνια άνοιγα οπές εκτόνωσης αερίων στις κάννες των όπλων μου, πειραματιζόμενος με τις κλίσεις των οπών για να διαπιστώσω τη χρησιμότητά τους, πολλοί με έβλεπαν και κούναγαν το κεφάλι τους, λέγοντας ότι ο Αιγινήτης τρελάθηκε και τρυπάει τα όπλα του.
Σήμερα, όλα τα μεγάλα εργοστάσια κατασκευής όπλων (Browning, Beretta, Franchi, Fabarm κ.λπ.) διαθέτουν ένα τουλάχιστον μοντέλο με οπές εκτόνωσης στις κάννες αναγνωρίζοντας έτσι την αναμφισβήτητη χρησιμότητα της συγκεκριμένης τεχνικής εφαρμογής.
Η κύρια χρησιμότητα του Porting των καννών είναι η μείωση της αναπήδησης της κάννης τη στιγμή της ντουφεκιάς. Όμως για να έχει όσον το δυνατό υψηλότερο ποσοστό μείωσης της ανύψωσης του στομίου της κάννης στο Porting, θα πρέπει η γωνία των οπών με τη κάθετο της κάννης να είναι 30-45 μοίρες. Τα αέρια της πυρίτιδος που ακολουθούν πίσω από την τάπα – ανεξαρτήτως αν είναι μάλλινη ή πλαστική (όπως ο συγκεντρωτήρας), όταν φθάσουν στο σημείο της κάννης όπου βρίσκονται οι οπές εκτόνωσης τότε εκτονώνονται με ορμή προς τα επάνω σπρώχνοντας την κάννη προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλ. προς τα κάτω.
Όπως αντιλαμβάνεστε σύμφωνα με τον νόμο της φυσικής η ορμή των αερίων υπό πίεση και η κατεύθυνση που διαφεύγουν δηλ. η γωνία, καθορίζει το βαθμό μείωσης της αναπήδησης.
Γι’ αυτό είναι πολύ χρήσιμο οι οπές να γίνονται πολύ κοντά στην εξαεριζόμενη ρίγα και με τη σωστή διάταξη. Αν γίνουν οριζόντια με τον άξονα της κάννης δεν προσφέρουν μείωση της αναπήδησης. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι μέχρι να φθάσει η γόμωση των σκαγίων στο σημείο που βρίσκονται οι οπές δηλ. πριν από το τσοκ έχει συντελεστεί πλήρως η καύση της πυρίτιδος – όσο προοδευτικής καύσης κι αν είναι – όποτε και δεν έχουμε μείωση της αποτελεσματικότητας του όπλου μας. Όσον αφορά την ουσιαστική μείωση της ανάκρουσης του όπλου αυτή είναι σαφώς μικρότερη από ότι η αναπήδηση. Θα μπορούσα αντικειμενικά να πω ότι η μείωση της ανάκρουσης δεν είναι αυτή καθ’ αυτή ή προς τα πίσω μείωση της κίνησης του όπλου. Είναι η μείωση της αίσθησης πίεσης προς το πρόσωπο του κυνηγού τη στιγμή της βολής και όχι προς τον ώμο του.
Σκεφτείτε λίγο την εικόνα του κυνηγού σε προφίλ τη στιγμή της βολής. Όταν μειώνεται η ανύψωση του όπλου, μειώνεται και η ώθηση προς το ζυγωματικό του προσώπου, συνεπώς ο κυνηγός νιώθει ότι η ανάκρουσης είναι μειωμένη.
Εκμηδενισμός του φαινομένου της «έκρηξης στομίου»
Άλλο ένα σημαντικό πλεονέκτημα των οπών εκτόνωσης πριν από το τσοκ σε μια κάννη είναι και το ότι σχεδόν εκμηδενίζουν το φαινόμενο της «έκρηξης στομίου». Έχω εξηγήσει το φαινόμενο αυτό σε παλαιότερο άρθρο μου και παρουσιάζεται λόγω της υψηλής διαφοράς πίεσης των αερίων της καύσης με τον ατμοσφαιρικό αέρα, όταν η τάπα βγαίνει από το στόμιο. Σύμφωνα με δοκιμές που είχε διεξάγει πρόσφατα η γνωστή εταιρία PHINO στη Φλώριδα κι ειδικεύεται στις τεχνικές εφαρμογές όπως τα Porting, το Οverboring, η επιμήκυνση των κώνων προσαρμογής και βέβαια τα εξαιρετικής ποιότητος τσοκάκια της, διαπιστώθηκε βελτίωση της κατανομής των σκαγίων μιας κάννης που διαθέτει το porting από μία άλλη χωρίς.
Στο ίδιο συμπέρασμα είχε καταλήξει σε σχετικό άρθρο του ο ειδικός βλητικός Stan Baker δοκιμάζοντας την αποτελεσματικότητα του porting. Ενώ διατηρούσε επιφυλάξεις πάνω σε αυτές τις διαφορές ο ειδικός αρθρογράφος του περιοδικού «Sportng Clays» και διάσημος βλητικός Tom Roster. και παρουσιάζουν έντονα το φαινόμενο της αναπήδησης του στομίου της κάννης καθώς και της αίσθησης στο πρόσωπο.
Εγώ θα συμπληρώσω και άλλο ένα χρήσιμο στοιχείο υπεροχής της κάννης που διαθέτει οπές εκτόνωσης πριν από το τσοκ με εκείνη που δεν διαθέτει. Αν για κάποια αιτία (πέσιμο κ.λπ.) μπει στο στόμιο της κάννης χώμα ή χιόνι χωρίς να το αντιληφθεί ο κυνηγός, τότε τη στιγμή της βολής η κάννη δε θα ανοίξει σαν «τριαντάφυλλο» μπροστά, γιατί τα αέρια θα έχουν φύγει από τις οπές εκτόνωσης και έτσι δεν θα πάθει ζημιά η κάννη.
Παραμένει το όπλο στη σκοπευτική μας γραμμή
Επίσης, θα τονίσω τη σκοπευτική χρησιμότητα του Porting στην κάννη του όπλου, όταν μετά την πρώτη βολή η μείωση της ανύψωσης του στομίου βοηθάει ώστε να παραμένει το όπλο στη σκοπευτική μας γραμμή κατά την κίνηση προς τη δεύτερη βολή.
Συνεπώς αν κάποιος διαθέτει αλληλεπίθετο και θέλει να του κάνει οπές εκτόνωσης αερίων μπορεί να κάνει μόνο στη κάτω κάννη αν για δικούς του λόγους δεν θέλει να κάνει και στις δύο. Αυτό βέβαια με την προϋπόθεση ότι η κάτω κάννη του θα ρίχνει πάντα πρώτη.
Το μόνο μειονέκτημα που αποδίδεται στο Porting των καννών είναι μια μικρή αύξηση του κρότου του πυροβολισμού και που μπορεί ναι μεν εργοστασιακά να παρουσιάζεται σημαντικό, για τον δε κυνηγότοπο θεωρείται αμελητέο. Στο σκοπευτήριο βέβαια όπου όλοι οι σκοπευτές φορούν ωτοασπίδες δεν υπάρχει καμία διαφορά στην αίσθηση του κρότου.
Σε τελική λοιπόν, ανάλυση οι οπές εκτόνωσης στην κάννη του όπλου μόνο χρήσιμες μπορούν να είναι και όχι επιζήμιες.
Αυτό είναι και ο λόγος που όλες οι εταιρίες βλητικών εφαρμογών και βελτιώσεων των όπλων μετά την αγορά, στα «πακέτα» που προσφέρουν για το όπλο που τους πάει κάποιος, το Porting είναι βασικό.
Στην Ελλάδα, πολύ καλό Porting καννών κάνουν το Οπλουργείο «Ήφαιστος» του Ν. Παπατσαρούχα και το οπλουργείο του Ανδρέα Κούρκουλου στο Ν. Ψυχικό.
