Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Για άλλη μία χρονιά το 2021 καταγράφηκε σημαντική μείωση στην παραγωγή
Σήμα κινδύνου εκπέμπει ο Παγασητικός Κόλπος. Η ποσότητα αλιευμάτων μέσης και παράκτιας αλιείας το 2021 ήταν μόλις 58,8 τόνοι. Συνέβαλε κατά 0,1% στην πανελλαδική παραγωγή, η οποία κατέγραψε μείωση σε σχέση με το 2020 κατά 16,8%, παρά το γεγονός ότι το 2021 είχαν καταργηθεί οι αυστηροί περιορισμοί της πανδημίας. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για την αλιεία με μηχανοκίνητα σκάφη το 2021.
Κληθείς να σχολιάσει τα αποτελέσματα της έρευνας ο πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρης Βαφείδης λέει: «Εμείς παρατηρούμε δραματική μείωση σε εκφορτώσεις αλιευμάτων από το 2002. Παρακολουθούμε τον Κόλπο εδώ και 15 χρόνια με μία διακοπή στην περίοδο του κορονοϊού. Αν και απαγορεύεται η χρήση της μηχανότρατας, παίρνουμε ειδική άδεια και κάνουμε πειραματική αλιεία για δύο μέρες τον χρόνο με τη συνδρομή της Περιφέρειας Θεσσαλίας».
Ο καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας επισημαίνει ότι «τα κύρια αλιεύματα σήμερα είναι ο μπακαλιάρος, το μπαρμπούνι, η κουτσομούρα, διάφορα είδη σκορπίδια, η παλαμίδα, ο κέφαλος, η τσιπούρα, το σκαθάρι και από τα ασπόνδυλα το χταπόδι, η σουπιά και φυσικά η περίφημη καραβίδα. Εχουμε καταγράψει το 2021 32 εμπορικά είδη, από τα οποία 28 ψάρια, τρία κεφαλόποδα και ένα καρκινοειδές (καραβίδα)», σημειώνει.
Το Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος διαπίστωσε από την πολυετή έρευνα ότι υπάρχει μεγαλύτερη αφθονία ψαριών στην ανατολική πλευρά του Παγασητικού, αλλά με μικρή βιομάζα.
«Φαίνεται ότι έχουμε σταδιακά αύξηση της διαταραχής στις βενθοπελαγικές βιοκοινωνίες του Παγασητικού από δυτικά προς τα ανατολικά», σημειώνει ο ίδιος.
Ο κ. Βαφείδης αποδίδει τη διαταραχή στην υπεραλίευση, στην ερασιτεχνική αλιεία και στην παράνομη αλιεία, καθώς επίσης στην αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας σε όλες τις ακτές του Παγασητικού Κόλπου και την επιβάρυνση του οικοσυστήματος με οικιστικά, βιομηχανικά και γεωργικά λύματα.
«Σε αυτά όλα, εάν προστεθεί και η κλιματική αλλαγή, αντιλαμβάνεται κανείς τι συμβαίνει…», σημειώνει ο ίδιος.
Ετσι εξηγείται η περίπτωση με το πλαγκτόν
Ο Παγασητικός Κόλπος, παρά το γεγονός ότι είναι ολιγοτροφικό σύστημα, επειδή είναι ημίκλειστο, παρουσιάζει περιστασιακά φαινόμενα, όπως αύξηση στο πλαγκτόν.
«Αυτό οφείλεται σε υψηλές ποσότητες θρεπτικών αλάτων και κυρίως νιτρικών, που προέρχονται από πλημμυρικά φαινόμενα, όπως είναι οι έντονες βροχοπτώσεις, είτε από τη λεκάνη απορροής της Κάρλας, είτε από τις εκπλύσεις εδαφών της πεδιάδας Αλμυρού. Οταν υπάρχουν και θερμοαλατικές στρωματώσεις (αλλαγή της θερμοκρασίας από ένα βάθος και μετά), ασθενεί η κυκλοφορία ρευμάτων στον Κόλπο και δημιουργούνται ανθήσεις γλοιωδών αφρών», εξηγεί ο ίδιος.
Η κατάσταση το 2000
Επισημαίνεται ότι στις αρχές του 2000 καταγράφηκε ότι αναπαράγονται στον Παγασητικό Κόλπο περί τα 90 είδη ψαριών.
Ηδη από το ’66 απαγορεύεται περιστασιακά η αλιεία με μηχανότρατα στον Παγασητικό και η απαγόρευση καθιερώνεται στην πορεία. Σήμερα η αλιεία επιτρέπεται για τους παράκτιους ψαράδες σε όλη τη διάρκεια του έτους, εκτός από το χρονικό διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου. Επίσης, επιτρέπεται αλιεία με δίχτυα το χρονικό διάστημα Μαΐου-Ιούλιου με παγίδες.
Πλέον εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται στη μικρή παράκτια αλιεία 300 σκάφη. Το 85% είναι μικρότερα των εννέα μέτρων. Δραστηριοποιούνται επίσης σκάφη μέσης αλιείας (γρι-γρι), 13 στο σύνολο, με μέσο ολικό μήκος 20 μέτρων.
Οι προτάσεις για τη διαχείριση του προβλήματος
Σειρά προτάσεων έχει καταθέσει το Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Αναφερόμενος σε μερικές από αυτές, ο κ. Βαφείδης λέει ότι επιβάλλεται να μειωθεί η αλιευτική δραστηριότητα σε έξι μήνες, από την 1η Μαΐου μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.
«Το δεύτερο που προτείνουμε είναι να γίνουν οριοθέτηση και κυκλική εκμετάλλευση των αλιευτικών πεδίων, την υιοθέτηση ηλεκτρονικού ημερολογίου αλιείας ERS, ώστε να καταγράφονται καθημερινά οι ποσότητες που μπαίνουν και βγαίνουν. Aλλο μέτρο είναι η αποτροπή της παράνομης αλιείας και η απαγόρευση της ερασιτεχνικής αλιείας, η απαγόρευση αλιείας σε εξειδικευμένα είδη με στόχο την επανάκαμψη των πληθυσμών», προσθέτει.
Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ
Η συνολική ποσότητα των αλιευμάτων μέσης και παράκτιας αλιείας μειώθηκε κατά 16,8% και η αξία τους μειώθηκε κατά 1,6% το 2021 σε σύγκριση με το 2020. Συγκεκριμένα, η συνολική αλιευθείσα ποσότητα ανήλθε σε 58.365,1 τόνους και η αξία σε 234.417,1 ευρώ το 2021, έναντι 70.182,5 τόνων και 238.190,4 ευρώ το 2020.
Οι μεταβολές στην ποσότητα και την αξία των αλιευμάτων, κατά κατηγορία αλιείας, είναι οι εξής:
- Στη μέση αλιεία, η ποσότητα των αλιευμάτων παρουσίασε μείωση κατά 19,5%, ενώ η αξία τους παρουσίασε μη σημαντική αύξηση 0,04%, το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 η ποσότητα των αλιευμάτων ανήλθε σε 34.691,6 τόνους και η αξία σε 101.116,4 ευρώ, ενώ το 2020 η ποσότητα ήταν 43.085,8 τόνοι και η αξία 101.074,3 ευρώ.
- Στην παράκτια αλιεία, η ποσότητα και η αξία των αλιευμάτων παρουσίασαν μείωση κατά 12,6% και 2,8%, αντίστοιχα, το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 η ποσότητα των αλιευμάτων ανήλθε σε 23.673,5 τόνους και η αξία σε 133.300,7 ευρώ, ενώ το 2020 η ποσότητα ήταν 27.096,7 τόνοι και η αξία 137.116,1 ευρώ.
Το 2021, από τους 58.365,1 τόνους της συνολικής αλιευθείσας ποσότητας μέσης και παράκτιας αλιείας, το 78,5% αφορούσε σε ιχθύες, το 9,6% σε κεφαλόποδα, το 11,0% σε μαλακόστρακα και το 0,9% σε οστρακοειδή. Αντιστοίχως, τo 2020, από τους 70.182,5 τόνους, το 79,6% αφορούσε σε ιχθύες, το 9,9% σε κεφαλόποδα, το 9,2% σε μαλακόστρακα και το 1,3% σε οστρακοειδή.
Οι μεταβολές της ποσότητας των αλιευμάτων από τη μέση και την παράκτια αλιεία, κατά βασική ομάδα ταξινόμησης αλιευμάτων (ιχθύες, κεφαλόποδα, μαλακόστρακα και οστρακοειδή), είναι οι εξής:
- Στο σύνολο των ιχθύων παρατηρήθηκε μείωση 18,0% το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 αλιεύτηκαν 45.833,2 τόνοι ιχθύων, έναντι 55.884,9 τόνων το 2020.
- Στο σύνολο των κεφαλόποδων παρατηρήθηκε μείωση 19,6% το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 αλιεύτηκαν 5.586,5 τόνοι κεφαλόποδων, έναντι 6.950,5 τόνων το 2020.
- Στο σύνολο των μαλακόστρακων παρατηρήθηκε μείωση 0,8% το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 αλιεύτηκαν 6.394,4 τόνοι μαλακόστρακων, έναντι 6.448,3 τόνων το 2020.
- Στο σύνολο των οστρακοειδών παρατηρήθηκε μείωση 38,7% το 2021 σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, το 2021 αλιεύτηκαν 551,1 τόνοι οστρακοειδών, έναντι 898,8 τόνων το 2020.
