Του Ευάγγελου Χατζηνίκου, Δασολόγου – Περιβαλλοντολόγου, M.Sc. Διαχείριση Άγριας Πανίδας
Την τιμητική τους έχουν λαγός και πέρδικα και πολλοί κυνηγοί αναζητούν τα θηράματα όχι στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά… μεσοπέλαγα. Και σίγουρα, για να σαλπάρουν με προορισμό τα απάνεμα λιμάνια, αψηφώντας το δυνατό ήλιο και τα απόκρημνα βράχια, σημαίνει ότι τα νησιωτικά κυνηγοτόπια κρύβουν μεγάλες συγκινήσεις…
Από την 15η Σεπτέμβρη, καθοριστική ημερομηνία, που σημαίνει και την πολυπόθητη έναρξη του κυνηγίου τόσο των ενδημικών μας θηραμάτων, πέρδικας, λαγού και αγριογούρουνου, όσο και άνοιγμα όλης της επικράτειας, παύει δηλαδή να ισχύει ο περιορισμός της θήρας εντός των ζωνών. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα προτιμήσουν φέτος, όπως και στο παρελθόν, να εξαντλήσουν τις πρώτες κυνηγετικές τους εξόδους στα νησιά της πατρίδας μας. Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν τόσους πολλούς κυνηγούς να αψηφούνε τον ανελέητο ήλιο, τα μυτερά, ξεπλυμένα από τη διάβρωση, νησιωτικά βράχια, τα ακανθώδη φρύγανα που κυριαρχούνε από πλευράς βλάστησης, την παντελή τις περισσότερες φορές έλλειψη νερού, τα αδιαμφισβήτητα αυξημένα έξοδα μετακίνησης και την πολύωρη εν πλω ταλαιπωρία μέχρι την άφιξή τους στον τόπο κυνηγίου;
Ο λόγος είναι ένας και μοναδικός: η σχετική αφθονία θηράματος συγκριτικά με αυτή της ηπειρωτικής χώρας. Η σχετική αυτή αφθονία θηραμάτων ή καλύτερα η μεγαλύτερη πυκνότητά τους είναι απόρροια πολλών αβιοτικών και βιοτικών παραγόντων, σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε μια προσπάθεια να απομονώσουμε τους κυριότερους.
Αυξημένη βιοποικιλότητα
Σημαντική παράμετρο αποτελεί το νησιωτικό οικοσύστημα, ο βιότοπος που εμφανίζει ιδιαίτερα αυξημένη βιοποικιλότητα, απόρροια τόσο της γεωγραφικής απομόνωσης (που βοήθησε εξελικτικά να εντοπίζονται πολλά διαφορετικά είδη και υποείδη στα νησιά) όσο και των ανθρωπογενών επεμβάσεων που τις περισσότερες φορές επιδρούν στο οικοσύστημα με ήπιο τρόπο.
Τα νησιά κατοικήθηκαν και ανέπτυξαν πολιτισμό πολύ νωρίτερα από πολλές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας, με αποτέλεσμα η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων να αρχίσει πρωιμότερα, για να καλύψει εν μέρει τις ανάγκες αυτάρκειας και εν μέρει την ανάγκη κατασκευής και συντήρησης ξύλινων πλοίων που η ύπαρξή τους ήταν καθοριστική για την επιβίωση και ασφάλεια των κατοίκων. Έτσι χωρίς να εξαιρούμε τις πυρκαγιές μεγάλης έκτασης, που τις ευνοεί το ξηροθερμικό περιβάλλον και τη συμβολή της ελεύθερης κτηνοτροφίας, διαμορφώθηκαν φυτοκοινωνίες με χαμηλή βλάστηση που ευνοεί τους πληθυσμούς τους λαγού και της πέρδικας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τις παραδοσιακές καλλιέργειες σε αναβαθμίδες που σε μεγάλο βαθμό διατηρούνται ακόμη και σήμερα.
Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι η έλλειψη της αλεπούς και σε πολλά νησιά του κουναβιού, οι οποίοι αποτελούν και τους κυριότερους εδαφόβιους άρπαγες με μεγάλη επίδραση στους θηραματικούς πληθυσμούς.
Επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τις ήπιες καιρικές συνθήκες, ιδιαίτερα κατά την αναπαραγωγική περίοδο, οι οποίες συντελούνε σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχία αυτή.
Πληθώρα θηραμάτων
Τα νησιά, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, λειτουργούν ως μεταναστευτικοί σταθμοί των αποδημητικών θηραματικών πτηνών. Έτσι δεν είναι καθόλου παράξενο κάποιοι περδικοκυνηγοί σε νησί να πέσουμε πάνω σε μεγάλο πέρασμα ορτυκιών.
Όμως, τα νησιά του Αιγαίου μαγνητίζουν πολλούς κυνηγούς και για έναν άλλο λόγο. Τα αγριοκούνελα τα οποία, ανάλογα με τις πληθυσμιακές τους εξάρσεις, ορισμένες χρονιές είναι υπεράριθμα.
Οι βραχώδεις απόκρημνες ακτές φιλοξενούν αποικίες αγριοπερίστερων. Τα αγριοπερίστερα είναι πλέον ελάχιστα στην ηπειρωτική χώρα. Έτσι σε όσους κυνηγούς μεταβούν στα νησιά δίνεται η μοναδική ευκαιρία να καρπωθούνε ορισμένα από αυτά.
Τέλος, το κυνήγι στα νησιά από «εισαγόμενους» κυνηγούς πραγματοποιείται μόνο τα πρώτα δύο ή τρία Σαββατοκύριακα της κυνηγετικής χρονιάς, με αποτέλεσμα όλη την άλλη περίοδο η πίεση να είναι κανονική και ισοκατανεμημένη.
Σεβασμός και εγκράτεια
Σημαντική ήταν η συμβολή της θηροφυλακής τα τελευταία πέντε χρόνια, διότι το έλλειμμα προστασίας σε πολλά νησιά που δεν είχε πατήσει έως τότε πόδι θηροφύλακας, είχε αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα φανερό στους πληθυσμούς της πέρδικας και κυρίως του λαγού.
Όμως, τα νησιωτικά οικοσυστήματα δίνουν τη δυνατότητα, λόγω της ιδιομορφίας τους, με απλά και περιορισμένα διαχειριστικά μέτρα να αποδίδουν θαυμαστά αποτελέσματα. Αυτό το γεγονός το εκμεταλλεύτηκαν με επιτυχία πολλοί, δραστήριοι κυνηγετικοί σύλλογοι και πραγματικά έκαναν μεγάλο φιλοθηραματικό έργο, δυσανάλογο τις περισσότερες φορές με τις οικονομικές τους δυνάμεις.
Εξαιτίας όλων αυτών των παραγόντων, τα νησιά φαντάζουν σε πολλούς κυνηγετικός παράδεισος. Όμως, αν θέλουμε να διατηρηθεί αλλά και να βελτιωθεί η υπάρχουσα κατάσταση, οι κυνηγοί θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Θα πρέπει να σεβόμαστε το θήραμα και την περιουσία των κατοίκων. Μόνο έτσι θα εκλείψουν οι γνωστές και καταστροφικές εκφράσεις τοπικισμού που καθρεπτίζουν αντίστοιχη κακή συμπεριφορά κυνηγών «επισκεπτών».
