Του Θανάση Κυριτσάκα
Η επιλογή ιχνηλάτη με βάση την τύχη ή το ένστικτο δεν είναι ό,τι καλύτερο για έναν κυνηγό. Το Κ&Φ σας βοηθά να επιλέξετε με αντικειμενικά κριτήρια τη ράτσα που καλύπτει περισσότερο τις δικές σας ανάγκες, αρκεί να θυμάστε ότι όλες κάπου υπερτερούν και κάπου υστερούν.
Πριν αρκετά χρόνια, για τα δεδομένα της χώρας μας, θα ήταν δύσκολο να μιλάμε για επιλογή μιας ράτσας ιχνηλατών, γιατί απλούστατα δεν υπήρχαν πολλές και διαφορετικές ράτσες, έτσι ώστε ο κυνηγός να έχει τη δυνατότητα να προσανατολιστεί σε ιχνηλάτη του προσωπικού του γούστου, ανάλογα με το είδος του θηράματος που κυνηγάει και πολλούς άλλους σημαντικούς παράγοντες που θα αναφέρουμε παρακάτω.
Πώς ήταν η κυνολογική κατάσταση των ιχνηλατών πριν χρόνια;
Χιλιάδες ημίαιμα «γκέκικα», ελάχιστοι καθαρόαιμοι «Ελληνικοί Ιχνηλάτες» και ελάχιστα Σεγκούτσιο, Γιούρα και Μπηγκλ, που ήρθαν στην Ελλάδα από μερικούς, αλλά που δεν φρόντισαν να διατηρήσουν αυτές τις ράτσες αμιγείς.
Έτσι έχουμε το φαινόμενο της «Βαβέλ». Ξεφυτρώνουν τα «γκεκογιούρα», τα «γκεκοσεγκούτσι», τα «γκεκομπήγκλ» και χίλιες άλλες διασταυρώσεις με πουλόσκυλα, με τσοπανόσκυλα, με καθαρόαιμα, που δημιούργησαν το μεγαλύτερο κυνολογικό έγκλημα στην Ευρώπη.
Τι να διαλέξει ένας σοβαρός κυνηγός; Δεν υπάρχουν καθαρόαιμες ράτσες και αν υπάρχουν κάποια σκυλιά καθαρόαιμα, τα περισσότερα δεν έχουν επίσημα χαρτιά που να πιστοποιούν τη ράτσα τους, οπότε όλα είναι φαινότυπα.
Έτσι, ο καθένας έπαιρνε έναν σκύλο-λαχείο και αν ήταν τυχερός να του κάτσει καλός, έχει καλώς, διαφορετικά τον ξαπόστελνε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, αυξάνοντας τις αγέλες των αδέσποτων.
Σήμερα, τα κυνολογικά πράγματα σχετικώς με τους ιχνηλάτες είναι καλύτερα από πριν, αλλά χρειάζεται χρόνος και συνείδηση για να κάνουμε μια κυνολογική αναγέννηση.
Πληθώρα καθαρόαιμων φυλών
Οι περισσότεροι κυνηγοί έχουν καταλάβει ότι δεν γίνεται τίποτα με τα «γκέκικα», υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για απόκτηση καθαρόαιμης ράτσας και όσοι θέλουν, έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν, γιατί υπάρχουν μπόλικες καθαρόαιμες φυλές πλέον, έπειτα από προσωπική προσπάθεια του γράφοντος και φίλων κυνηγών, που εισάγαμε στην Ελλάδα καθαρόαιμες γαλλικές ράτσες, μεγάλης κυνηγετικής αξίας, προκειμένου να αναβαθμιστεί κυνολογικά η χώρα μας.
Επιγραμματικά αναφέρω τις επιπλέον ράτσες που υπάρχουν:
- Σκύλος του Αρτουά
- Πορσελέν
- Αριέγης
- Μικρός Γασκώνης Σαιντόνζης
- Μικρός Μπλε της Γασκώνης
- Γκριφόν Μπλε της Γασκώνης
- Αγγλογαλλικός Πετίτ Βενιερί
- Μπρούνο Γιούρα γαλλικής εκτροφής
- Χάριερ γαλλικής εκτροφής
- Πουατεβέν
- Αρτεσιανό Νορμανδικό Μπασέ
Όπως είναι φανερό έχουμε μια μεγάλη λίστα καθαρόαιμων ιχνηλατών πλέον, προσθέτοντας και τον Ελληνικό Ιχνηλάτη, το Σεγκούτσιο, το Γιούρα ελβετικής εκτροφής, το Λουκέρνης, το Σβυτς και το Μπηγκλ.
Τώρα μπορούμε να διαλέξουμε τον ιχνηλάτη που μας ικανοποιεί στο είδος κυνηγιού που κάνουμε, εύκολα και απλά. Δεν χρειάζεται να είμαστε ειδικοί γιατί όλες οι ράτσες έχουν βιογραφικό, όπου αναφέρονται όλα τα μορφολογικά και κυνηγετικά χαρακτηριστικά τους με κάθε λεπτομέρεια.
Μελετώντας όλες τις προδιαγραφές, θα καταλήξετε σίγουρα στον ιχνηλάτη που σας ταιριάζει πιο πολύ, ακόμα και στην παραμικρή λεπτομέρεια.
Τρεις βασικές κατηγορίες
Για να πάρετε μια ιδέα γενικού προσανατολισμού, θα σας φέρω ως παράδειγμα τη Γαλλία που έχει 30 καθαρόαιμες ράτσες ιχνηλατών.
Οι Γάλλοι έχουν κατατάξει τους ιχνηλάτες σε τρεις κατηγορίες ανάλογα το ύψος:
- Μεγάλοι Ιχνηλάτες (Grand Chiens Courants) με ύψος από 60-70 εκατοστά
Οι «Μεγάλοι Ιχνηλάτες» χρησιμοποιούνται για κυνήγι μεγάλων ζώων (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) χωρίς όπλο, σε μεγάλες περιοχές, πεδινές ή λοφώδεις. Οι κυνηγοί τούς ακολουθούν συνήθως με άλογα, επειδή αυτά τα σκυλιά καταδιώκουν τα ζώα πολλές ώρες και σε μεγάλες αποστάσεις, μέχρι να τα κουράσουν, οπότε δίνεται η ευκαιρία στους κυνηγούς που ακολουθούν να τα σκοτώσουν με τη λόγχη ή το μαχαίρι. Είναι το παραδοσιακό «κυνήγι καταδίωξης» των Γάλλων που συνηθίζεται και σήμερα.
Μερικοί ιχνηλάτες αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται επίσης για το λαγό, και σε «κυνήγι καταδίωξης» και σε κυνήγι με τη χρήση όπλου.
Το κριτήριο επιλογής αυτών των σκύλων είναι το «κυνήγι καταδίωξης», η μεγάλη αντοχή στην πολύωρη καταδίωξη, η μεγάλη ταχύτητα, τα ανοιχτά και λοφώδη εδάφη και φυσικά η άριστη μύτη και η δυνατή φωνή.
- Μεσαίου ύψους Ιχνηλάτες, τα λεγόμενα «Μπρικέ» (Brique Chiens Courants) με ύψος από 48-60 εκατοστά
Τα «Μπρικέ» χρησιμοποιούνται κυρίως για κυνήγι με όπλο, στο λαγό, στο αγριογούρουνο και στο ζαρκάδι, σε όλες τις περιοχές, ορεινές και πεδινές.
Με τα γκριφόν κυνηγούν περισσότερο το αγριογούρουνο, λόγω του ατίθασου χαρακτήρα και του θάρρους που τα χαρακτηρίζει, με τα κοντότριχα το λαγό, το αγριογούρουνο με όσα έχουν θάρρος και το ζαρκάδι με όσα είναι πολύ γρήγορα και μεγάλης αντοχής στην καταδίωξη, όπως π.χ. το Μπηγκλ Χάριερ.
Το κριτήριο επιλογής στα «Μπρικέ» είναι κυρίως το είδος του τριχωτού θηράματος και πάντα βέβαια η άριστη μύτη και η δυνατή φωνή, στα οποία οι Γάλλοι δίνουν μεγάλη σημασία.
- Μικρού ύψους Ιχνηλάτες, τα λεγόμενα «Μπασέ» (Basset Chiens Courants) με ύψος από 35-45 εκατοστά
Τα «Μπασέ» χρησιμοποιούνται για το κουνέλι και το λαγό κυρίως σε ομαλές εκτάσεις, αλλά όμως και σε ρουμάνια με πυκνή και δύσκολη βλάστηση, όπως βάτοι και αγριοτριανταφυλλιές, όπου μπορούν και τρυπώνουν με μεγάλη ευκολία.
Τα «Μπασέ», λόγω κατασκευής, είναι αργά σκυλιά σε ταχύτητα και μπορεί ο κυνηγός να κυνηγάει κοντά τους σε όλες τις φάσεις του κυνηγιού.
Φυσικά και αυτά τα σκυλιά έχουν τα ίδια κυνηγετικά προσόντα όπως οι πρόγονοί τους, τα Μεγάλα και Μπρικέ από τα οποία προέρχονται.
Συμπεράσματα
Όλες οι ράτσες που υπάρχουν στη χώρα μας κυνηγούν το λαγό ή το αγριογούρουνο, ανάλογα με τα προσόντα τής κάθε φυλής και τον τρόπο εργασίας που τη χαρακτηρίζει. Όλα αυτά τα στοιχεία μπορείτε να τα μάθετε μελετώντας το βιογραφικό της.
Μη με ρωτήσετε ποια ράτσα είναι καλύτερη από όλες τις άλλες. Για μένα δεν υπάρχει ράτσα καλύτερη από όλες τις άλλες, γιατί «αν υπήρχε δεν θα υπήρχαν οι άλλες».
Κάθε ράτσα έχει τα υπέρ και τα κατά, εσείς θα κρίνετε ποια σας ταιριάζει περισσότερο, διαβάζοντας και μαθαίνοντας.
Ας πάρουμε ένα χτυπητό παράδειγμα. Τα «Μπασέ», γενικώς, δεν εκτιμώνται στη χώρα μας λόγω ύψους. Υπάρχει η λαθεμένη αντίληψη ότι επειδή δεν τρέχουν πολύ γρήγορα, δεν είναι και αποτελεσματικά στο λαγό.
Όμως, τα «Μπασέ», στην πραγματικότητα έχουν τα ίδια κυνηγετικά προσόντα με τα «Μεγάλα» και τα «Μπρικέ», έχουν άριστη μύτη και μεγάλο πάθος, δεν έχουν γρηγοράδα, αλλά καταδιώκουν το λαγό αργά και σταθερά πολλές ώρες, πλεονεκτούν έναντι των άλλων στα πυκνά μέρη γιατί τρυπώνουν εύκολα και είναι τα ιδανικότερα σκυλιά για τον κυνηγό που θέλει ο σκύλος να κυνηγάει κοντά του και θα έπρεπε στην Ελλάδα να είναι σε μεγάλο αριθμό γιατί πολλοί λαγάδες προτιμούν να κυνηγούν μαζί με το σκύλο τους.
Αντίθετα, τα «Μπασέ» είναι πολύ λίγα σε μας. Αυτό σημαίνει πως ο Έλληνας λαγοκυνηγός δεν είναι διαβασμένος κυνολογικά και κυνηγετικά και αντικειμενικά δεν ξέρει να επιλέγει τον ιχνηλάτη που του ταιριάζει, παρά μόνο βολεύεται με ό,τι τυχαίο του προκύψει χωρίς προδιαγραφές, με αποτέλεσμα να μην έχει ποτέ ιχνηλάτη στα μέτρα του.
Υπάρχουν πολλές ράτσες τύπου «Μπασέ». Το Αρτεσιανό Νορμανδικό, το Μπασέ Μπλε της Γασκώνης, το Μπασέ της Βρετάνης, το Μπασέ της Βανδέας, το Μπασέ Χάουντ, το Μπηγκλ, τα Ελβετικά Μπασέ της Λουκέρνης, της Βέρνης, Σβυτς και Μπασέ Μπρούνο Γιούρα.
Πληροφοριακά σας ενημερώνω ότι οι ιχνηλάτες που υπάρχουν ήδη στη χώρα μας και οι οποίοι είναι τύπου «Μπρικέ», οι περισσότεροι πολύ εύκολα κυνηγάνε και το αγριογούρουνο, όπως ο Σκύλος του Αρτουά, το Πορσελέν, ο Μικρός Γασκώνης Σαιντόνζης, ο Μικρός Μπλε της Γασκώνης, το Γκριφόν Μπλε της Γασκώνης, ο Αγγλογαλλικός Πετίτ Βενιερί, το Πουατεβέν.
Το Πουατεβέν ανήκει στην κατηγορία των «Μεγάλων Ιχνηλατών», αλλά κυνηγάει άριστα το λαγό εκτός απ’ το αγριογούρουνο γιατί έχει πολύ δυνατή μύτη, που δεν επηρεάζεται από την παγωνιά και την πάχνη, όπως αναφέρεται στο βιογραφικό του. Επίσης, το λαγό κυνηγάνε με πάθος και το Μεγάλο Μπλε της Γασκώνης, το Μεγάλο Γασκώνης Σαιντόνζης, το Μπίλλυ και το Μεγάλο Αγγλογαλλικό.
Οι παραπάνω «Μεγάλοι Ιχνηλάτες» είναι αρχαίες ράτσες, πρώτης κλάσης, με άριστα κυνηγετικά προσόντα, από τους οποίους προέρχονται τα «Μπρικέ». Προσωπικά, αν ήταν να διαλέξω μεταξύ των δύο, θα διάλεγα τα «Μεγάλα», γιατί είναι η ανώτερη κλάση ιχνηλατών και με εντυπωσιάζουν κυνηγετικά και μορφολογικά.
Κριτήρια
Μία τελευταία συμβουλή. Πριν διαλέξετε τη ράτσα, διαβάστε και πληροφορηθείτε γι’ αυτή. Τα κριτήριά σας πρέπει να είναι τα παρακάτω σε γενικές γραμμές:
- Το είδος του ζώου, δηλαδή λαγός ή αγριογούρουνο.
- Βάσει του παραπάνω στοιχείου, ξεχωρίζουμε τις ράτσες για το λαγό και τις ράτσες για το αγριογούρουνο, ασχέτως ύψους.
- Μετά, αν μας ενδιαφέρει ο λαγός π.χ., μελετάμε τα βιογραφικά στοιχεία κάθε ράτσας και βλέπουμε τις διαφορές στον τρόπο εργασίας και την οσφρητική ικανότητα.
- Υπάρχουν ιχνηλάτες που κληρονομικά έχουν λεπτή και δυνατή όσφρηση και άλλοι πιο μέτρια.
- Οι ιχνηλάτες με λεπτή και δυνατή όσφρηση κυνηγάνε το λαγό όλες τις ώρες της μέρας.
- Ορισμένες ράτσες χρησιμοποιούν ταυτόχρονα με το έδαφος και τον αέρα, οπότε βρίσκουν πιο εύκολα και γρήγορα τους φρέσκους ντορούς που οδηγούν στο γιατάκι.
- Επίσης, ορισμένες ράτσες δεν γαβγίζουν στους κρύους ντορούς, ενώ άλλες το κάνουν φυσιολογικά και άλλες υπερβολικά.
- Ορισμένες τρέχουν γρήγορα, άλλες πιο μέτρια ή αργά.
- Τα σκυλιά που είναι τετράγωνα (ίδιο ύψος και μήκος σώματος) ευνοούνται στις ανηφόρες των βουνών, έχουν μεγαλύτερη αναρριχητική ικανότητα από αυτά που έχουν σώμα παραλληλόγραμμο.
- Αυτά που έχουν σώμα παραλληλόγραμμο, τρέχουν πιο γρήγορα από τα τετράγωνα σε εδάφη ομαλά γενικώς.
- Αν καταλήξουμε σε «Μεγάλο Ιχνηλάτη», πρέπει να έχουμε και μεγάλο χώρο διαμονής.
- Τα μακρύτριχα ζεσταίνονται περισσότερο τους ζεστούς μήνες της χώρας μας.
- Ορισμένες ράτσες έχουν ήπια συμπεριφορά γενικώς και άλλες είναι λίγο ατίθασες.
Αυτά είναι ορισμένα αντικειμενικά κριτήρια και μπορείτε να προσθέσετε και τα ιδιαίτερα προσωπικά σας γούστα, όπως π.χ. η εξωτερική ομορφιά του σκύλου.
Τέλος, να έχετε υπόψη σας έναν βασικό κανόνα.
Να διαλέξετε μία και μοναδική ράτσα για να δημιουργήσετε μια σωστή και ομοιογενή ομάδα ιχνηλατών, η οποία θα κυνηγάει με τον ίδιο τρόπο εργασίας και την οποία θα ανανεώνετε στο μέλλον με τις γέννες που θα έχετε.
Είναι μεγάλο λάθος να έχετε σκυλιά από διαφορετικές ράτσες, γιατί δεν ταιριάζουν ούτε στον τρόπο κυνηγιού ούτε και στο βάδισμα ακόμα.
Όλοι οι κυνηγοί της Ευρώπης κυνηγάνε με μία ράτσα, κάτι ξέρουν περισσότερο από μας…
