Οι παλιοί κυνηγοί κρατούσαν με το ένα χέρι το θερμόμετρο και με το άλλο έψαχναν να βρουν το προσημειωμένο για την αντίστοιχη θερμοκρασία φυσίγγι. Δυστυχώς, αυτή η θεωρία επικρατεί ακόμη και σήμερα, και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα. Κι αν σου ριζωθεί κάτι, δεν βγαίνει με τίποτα…
Πώς ξεκίνησε αυτή η ιστορία με τις καιρικές συνθήκες και τα φυσίγγια; Σε κάποια παλιά κυνηγετικά περιοδικά, εγχώρια και ξένα, που αναφέρονται στην εποχή κατά την οποία το 95% των φυσιγγίων γεμίζονταν από τους ίδιους τους κυνηγούς, παρατηρούμε ότι και οι διάφοροι ειδικής στη βλητική συνιστούσαν διαφορετικές γομώσεις για κάθε εποχή: Λιγότερη πυρίτιδα για τα φυσίγγια της καλοκαιρίας και περισσότερη το χειμώνα. Οι συνιστώμενες αυξομειώσεις έφταναν για τις νιτροκυτταρινούχες από 0,10 έως 0,15 του γραμμαρίου, ενώ για τις διπλής βάσης από 0,5 έως 0,10 του γραμμαρίου. Ειδικές λοιπόν γομώσεις για τα ανοιξιάτικα τρυγόνια –τότε επιτρέπονταν– άλλες για το άνοιγμα, άλλες για τον κάμπο, το βάλτο και το βουνό. Έτσι, το πελάγωμα των κυνηγών έφτανε στο κατακόρυφο!
Είχαν τόση επίδραση οι συμβουλές εκείνων των βλητικών, που οι κυνηγοί είχαν πάθει ψύχωση με τις ειδικές αυτές γομώσεις, σε σημείο που μερικοί κουβαλούσαν μαζί τους και το θερμόμετρο. Με το ένα χέρι κρατούσαν το θερμόμετρο και με το άλλο έψαχναν να βρουν το προσημειωμένο για την αντίστοιχη θερμοκρασία φυσίγγι.
Δυστυχώς, αυτή η θεωρία επικρατεί σε μας μέχρι σήμερα, και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα, παρότι κανένα σοβαρό εργοστάσιο σε ολόκληρο τον κόσμο δεν κάνει διακρίσεις των φυσιγγίων του για καλοκαίρι και χειμώνα. Ίσως, γιατί οι ξένοι κυνηγοί είναι τεχνικώς πιο ενημερωμένοι από εμάς και δεν πιστεύουν σε παραμύθια! Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.
Καιρικές συνθήκες και θερμοκρασία
Το φυσίγγι, ως γνωστό, αποτελείται από τον κάλυκα με το καψύλλιο, την πυρίτιδα, τη βυσμάτωση και τα σκάγια. Ο κάλυκας είναι το «δοχείο» που περιέχει τα υλικά της γόμωσης. Το καψύλλιο με την επίκρουση αναφλέγει την πυρίτιδα και τα αναπτυσσόμενα αέρια προωθούν τα σκάγια εκτός της κάννης. Η πυρίτιδα, λοιπόν, είναι το προωθητικό μέσο. Αυξομειώνοντας την πυρίτιδα, τα σκάγια εκτοξεύονται με μικρότερη ή μεγαλύτερη ταχύτητα. Αυτή είναι η θεωρία. Στην πράξη, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται.
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μια x πυρίτιδα, που η ενδεικνυόμενη γόμωσή της είναι 1,70 για «φορτίο» 32 γρ. σκάγια, και μας δίνει πιέσεις 650 bar και αρχική ταχύτητα 395 μ./δευτ. Θέλοντας να αυξήσουμε την ταχύτητα –πάντα με την ίδια πυρίτιδα– στα 415 μ./δευτ., κρατώντας σταθερή τη γόμωση των σκαγιών στα 32 γρ., οι πιέσεις, από 650 bar, θα φτάσουν τα 850 έως 900 bar, αυξάνοντας τη γόμωση της πυρίτιδας κατά 0,10.
Δηλαδή, με μόνη αύξηση κατά 0,10 του γραμμαρίου της πυρίτιδας, οι πιέσεις αυξήθηκαν κατά 200 έως 250 bar, ενώ οι ταχύτητες μόνο 15 έως 20 μέτρα το δευτερόλεπτο.
Ρίχνοντας λοιπόν τα δύο φυσίγγια στο στόχο, θα διαπιστώσουμε τα εξής:
Το πρώτο, με αρχική ταχύτητα Vo 395 μ./δευτ., μας δίνει σωστό καταμερισμό σκαγιών και συγκέντρωση 75% σε διάμετρο 75 εκ. σε απόσταση 35 μέτρων με κάννη φουλ τσοκ (*).
Το δεύτερο, το οποίο ενισχύσαμε και κάναμε χειμερινό, ακανόνιστο καταμερισμό και συγκεντρώσεις 55% έως 60%.
Ακόμη και σε 5°C θερμοκρασία, το πολύ να πιάσει 65% συγκέντρωση. Μετρώντας τις ταχύτητες των δύο φυσιγγίων στα 35 μέτρα (V 35) με νούμερο σκαγιών 7, το πρώτο μάς δίνει 200 μ./δευτ., ενώ το δεύτερο μόνο 203 μ./δευτ. Δηλαδή, το πρώτο έχασε 195 μέτρα, ενώ το δεύτερο 217 μέτρα. Αμελητέα λοιπόν η σχέση της ταχύτητας, ενώ πολύ δυσμενή τα αποτελέσματα στο δεύτερο φυσίγγι.
Τώρα, τα ίδια φυσίγγια, τα δοκιμάζουμε σε διαφορετικές θερμοκρασίες περιβάλλοντος:
Στους 20°C: Α. Πιέσεις 650 bar, ταχύτητα Vo 395 μ./δευτ. Β. Πιέσεις 820 bar, ταχύτητα Vo 420 μ./δευτ.
Στους 10°C: Α. Πιέσεις 625 bar, ταχύτητα Vo 390 μ./δευτ. Β. Πιέσεις 800 bar, ταχύτητα Vo 410 μ./δευτ.
Στους 0°C: Α. Πιέσεις 600 bar, ταχύτητα Vo 380 μ./δευτ. Β. Πιέσεις 750 bar, ταχύτητα Vo 400 μ./δευτ.
Όπως παρατηρούμε, οι διαφορές στην ταχύτητα είναι μικρές. Δεδομένου ότι το χειμώνα πυροβολούμε τα θηράματα σε μικρότερες αποστάσεις απ’ ό,τι το φθινόπωρο, αυτές οι διαφορές εκμηδενίζονται.
Εάν λοιπόν θέλουμε να κυνηγάμε πάντα με «ενεργά» φυσίγγια, εφαρμόζουμε την εξής τακτική: Με το κρύο και την κακοκαιρία, εάν κυνηγάμε, π.χ., τσίχλες, αντί για 10 νούμερο χρησιμοποιούμε 9. Η διαφορά διαμέτρου θα εξισορροπήσει τη χαμένη ταχύτητα, και έτσι θα αυξήσουμε τη δραστικότητά τους. ΄Η ακόμη, αυξάνοντας κατά τι την προσκόπευσή μας με κρύο καιρό, κερδίζουμε την απειροελάχιστη αυτή διαφορά στην ταχύτητα. Δηλαδή με ένα καλό, ευθύβολο και ισορροπημένο φυσίγγι μπορούμε να κυνηγάμε χειμώνα-καλοκαίρι, χωρίς κανένα πρόβλημα.
Αυτά τα παραδείγματα αρκούν για να συμπεράνουμε όχι μόνο ότι είναι άσκοπο να καταφεύγουμε σε χειμερινά και καλοκαιρινά φυσίγγια, αλλά και ότι οι διάφορες εναλλαγές με διαφορετικών γομώσεων φυσίγγια μόνο προβλήματα μπορούν να μας δημιουργήσουν.
4 tips για να βρείτε στόχο
- Ζεστός καιρός: ψιλότερα σκάγια και μεγαλύτερα στενώματα (τσοκ).
- Κρύος καιρός: χοντρότερα σκάγια και ανάλογα των αποστάσεων (τσοκ).
- Με κρύο καιρό αυξάνουμε λίγο τις προσκοπεύσεις μας – αυτά ισχύουν για αποστάσεις 30-40 μέτρων. Γιατί στις μικρές, από 10 έως 20 μέτρα, χρειάζονται σωστά φυσίγγια διασποράς ή όπλο τελείως ανοικτό χειμώνα-καλοκαίρι.
- Μην αφήνετε τα φυσίγγια εκτεθειμένα στον ήλιο, διότι τότε τα πράγματα αλλάζουν. Ένα φυσίγγι που έμεινε για μία ώρα στον ήλιο, με θερμοκρασία 30-35°C, εάν το ρίξουμε αμέσως, θα ανεβάσει κατά 200 και πλέον bar τις πιέσεις. Αποτέλεσμα, να γίνει επικίνδυνο, εάν είναι ήδη βεβαρημένο με πολλά bar από το γομωτή του.
