Ιερακοθηρία. Μια άγνωστη λέξη στους περισσότερους μολονότι οι πρώτες αναφορές σε αυτή την τέχνη χρονολογούνται από τον 13ο π.Χ. αιώνα και μάλιστα από Έλληνες. Πρόκειται για τη συνεργασία του ανθρώπου με τα αρπακτικά για τη διαδικασία της θήρας εξηγεί o πρόεδρος του συλλόγου Ιερακοτροφίας, Σταύρος Αθανασίου, ο οποίος κατέχει και μια ξεχωριστή πρωτιά.
Όπως εξηγεί είναι τόσες πολλές οι εφαρμογές και τόσα πολλά πράγματα που μπορεί να γίνουν από την συνεργασία ανθρώπου – αρπακτικών που η UNESCO, από το 2010, έχει εντάξει την ιερακοτροφία στη λίστα με τις τέχνες της άυλης Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Βιολογική προστασία
Η πιο συνηθισμένη εκπαίδευση γερακιών αφορά την λεγόμενη βιολογική προστασία, τον έλεγχο, δηλαδή, και την εκδίωξη πτηνών ή θηλαστικών που δημιουργούν πρόβλημα σε ανθρώπινες δραστηριότητες.
«Τα γεράκια είναι ο νο1 κυνηγός στη φυσή» σημειώνει αρχικά ο κ. Αθανασίου και εξηγεί: «τα χρησιμοποιούμε σε αεροδρόμια, σε βιομηχανικές περιοχές, σε καλλιέργειες, οπουδήποτε ο συνωστισμός πουλιών δημιουργεί πρόβλημα σε ανθρώπινες δραστηριότητες».
«Ο μοναδικός τρόπος να καταπολεμηθεί και να φύγουν φυσιολογικά είναι να χρησιμοποιήσουμε τα αρπακτικά πτηνά. Οπότε τι κάνουμε; Δημιουργούμε έναν κυνηγότοπο των γερακιών ώστε τα άλλα πτηνά που το ξέρουν να μην πηγαίνουν» προσθέτει ο κ. Αθανασίου.
Βιολογική προστασία με γεράκια χρησιμοποιείται από μαρίνες, ξενοδοχειακές μονάδες, εμπορικά κέντρα, σχολεία και για πλατείες και πάρκα.
Κατάρριψη drone
Εξελικτική εφαρμογή της πρακτικής αυτής, οι πρώτες αναφορές της οποίας υπάρχουν σε κείμενα του Ομήρου, είναι και η κατάρριψη drone. To πιο «διάσημο» γεράκι γι’ αυτό είναι η Ζήνα, η οποία μέχρι στιγμής έχει κάνει τρεις επιτυχείς καταρρίψεις σε πραγματικά περιστατικά.
«Καταρρίψεις drone με γεράκι έχω κάνει μόνο εγώ στον κόσμο. Ορισμένες ευρωπαϊκές αστυνομίες έχουν εκπαιδεύσει αετούς για τον λόγο αυτό. Αλλά αυτό (σ.σ. η κατάρριψη drone) είναι κάτι πολύ εξειδικευμένο» διευκρινίζει ο κ. Αθανασίου.
Τα γεράκια του κ. Αθανασίου έχουν λάβει μέρος και σε «αντιμετώπιση» παπαράτσι αλλά και σε καταπολέμηση τρομοκρατικών ενεργειών.
Ένα νέο επάγγελμα
Η ιερακοθηρία, όμως, «δεν είναι κάτι εύκολο» ξεκαθαρίζει ο κ. Αθανασίου. Από τον Μάιο του 2020 και τον νόμο 4685/2020 προβλέπεται ότι «επιτρέπεται η χρησιμοποίηση θηρευτικού ιέρακος για τη θήρα κατά τις κείμενες διατάξεις, με την παρουσία ή μη κυνηγετικού σκύλου. Οι θηρευτικοί ιέρακες κατά την άσκηση θηρευτικών δραστηριοτήτων φέρουν υποχρεωτικά πομπό».
Στην παράγραφο 5 του άρθρου 130 του παραπάνω νόμου αναφέρεται, επίσης, ότι «επιτρέπεται επίσης η χρησιμοποίηση εκπαιδευμένων ιεράκων για τη ρύθμιση πληθυσμών ειδών της πανίδας στο φυσικό και αστικό περιβάλλον, στο πλαίσιο αντιμετώπισης προβλημάτων στην πρωτογενή παραγωγή, στη δημόσια υγεία καθώς και για την απομάκρυνση πτηνών από αεροδρόμια και λοιπές εγκαταστάσεις».
Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη διαβουλεύσεις με το υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να μπουν αυστηροί κανόνες για να γίνει γερακάρης «κι εμείς θέλουμε να το κάνουμε έτσι ώστε γερακάρηδες να γίνουν άνθρωποι που μπορούν να διαχειριστούν γεράκια» λέει ο κ. Αθανασίου.
Όταν υπογραφεί η ΚΥΑ οι γερακάρηδες στην Ελλάδα θα παίρνουν πλέον κρατικό δίπλωμα και θα είναι κρατικά πιστοποιημένοι και έτσι δημιουργείται ένα νέο επάγγελμα για όσους θέλουν να δραστηριοποιηθούν στον χώρο της βιολογικής προστασίας.
Όπως λέει ο κ. Αθανασίου «υπάρχει ενδιαφέρουν (σ.σ. για την ιερακοθηρία) γιατί η επαφή με αρπακτικά είναι ένα πράγμα που υπάρχει στον Έλληνα εδώ και πολλούς αιώνες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν προσωποποιήσει ως αρπακτικά τους θεούς, ο Δίας ήταν αετός, η Αθηνά ήταν κουκουβάγια, ο Απόλλωνας γεράκι ενώ αναφορές βλέπουμε σε έγγραφα και κειμήλια».
«Μάθημα» και στα παιδιά
Ο Σταύρος Αθανασίου δεν αρκείται, όμως, μόνο στην επαγγελματική διάσταση της αγάπης του για τα γεράκια που ξεκίνησε σε ηλικία 14 ετών όταν βρήκε ένα τραυματισμένο γεράκι το οποίο και περιέθαλψε.
Τα τελευταία πέντε χρόνια διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με τη συνεργασία του Βοτανικού Κήπου Διομήδους που βρίσκεται στο Χαϊδάρι με σκοπό τα παιδιά που συμμετέχουν όχι μόνο να μάθουν για την σχέση των ανθρώπων με τα αρπακτικά αλλά να εκπαιδευτούν στην περίθαλψή τους αν αυτό χρειαστεί.
Ο αριθμός των παιδιών που έχουν δει σε δράση τον κ. Αθανασίου και τα γεράκια του στο πιστοποιημένο από τα υπουργείο Παιδείας και Περιβάλλοντος πρόγραμμα ξεπερνά τα 40.000.
Η αναγνώριση, δε, του κ. Αθανασίου στην επαναφορά στο προσκήνιο της ιερακοθηρίας έχει ξεπεράσει και τα όρια της Ελλάδας καθώς ο πρίγκιπας του Άμπου Ντάμπι και πρόεδρος της International Association for Falconry and Conservation of Birds of Prey (IAF) τον επέλεξε ως έναν από τους 12 μέντορες που επελέγησαν «για να διασπείρουμε την τέχνη σε όλο τον κόσμο».
