Η Aγωνιστική Σκοποβολή παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες για τους αρχάριους, γιατί το άθλημα δεν συνδέεται άμεσα με άλλες κοινές φυσικές δραστηριότητες (π.χ. τρέξιμο, άλμα, ρίψεις, αναβάσεις, κ.λπ.). Αντιθέτως, προπονούμαστε για να μπορούμε να μένουμε ακίνητοι.
Πρόκειται για μία πολύ παράξενη ικανότητα γιατί κάποιες έντονες εντυπώσεις μας υποδεικνύουν εάν υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για να πετύχουμε το κέντρο του στόχου. Κατά την προπόνηση, σε μερικά αγωνίσματα πιστολιών και τουφεκίων, ο σκοπευτής αναζητά τη σταθερότητα και την ακρίβεια της σκανδάλης. Η απόκτηση αυτών των τεχνικών απαιτεί πολυσύνθετη πνευματική προετοιμασία, έτσι ώστε η μάθηση να γίνει σταδιακά, αβίαστα και σωστά οργανωμένα.
Η οργάνωση περιλαμβάνει την λεπτομερή περιγραφή των τεχνικών που θα χρησιμοποιηθούν. Θα πρέπει να καλυφθούν τέσσερα θέματα:
1. Σκοπευτική στάση (σταθερότητα, ισορροπία και σχέση σώματος–όπλου)
2. Διαδικασία αναπνοής (παρακινητική χαλάρωση, έντονες εντυπώσεις στο σώμα και στις αισθήσεις)
3. Διαδικασία σκόπευσης (σαφής προσδιορισμός των σκοπευτικών στο στόχο)
4. Διαδικασία βολής (αφομοίωση της διαδικασίας βολής ως προσωπικής ενέργειας)
Κάθε ένα από αυτά τα σημεία διεγείρει συγκεκριμένα αισθητήριο-κινητήρια κέντρα του εγκεφάλου. Αν παραβλέψει ένα από αυτά τα σημεία κατά τη διάρκεια της εκμάθησης, ο σκοπευτής μπορεί να φτάσει σε ένα αποδεκτό επίπεδο επιδόσεων, αλλά δεν θα έχει σταθερά αποτελέσματα στο μέλλον.
1. ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ
Αρχικά, ο σκοπευτής θα πρέπει να δημιουργήσει μια επαφή με το όπλο ώστε να εξοικειωθεί με τη λαβή, να μάθει πώς να κρατά το όπλο, να συνηθίσει τις διαστάσεις, την υφή ακόμα και το άρωμά του. Το όπλο θα είναι το πολυτιμότερο εργαλείο του καθώς θα ανοίξει τις πόρτες της Σκοποβολής.
Αφού εξοικειωθεί με το όπλο, μπορεί να δουλέψει τη σκοπευτική του στάση. Μπορεί να πάρει αρχικά μια καθιστή θέση και να έχει στήριγμα για το όπλο. Πρόκειται για μια άνετη, ασφαλή και πολύ σταθερή στάση που θα του εξασφαλίσει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα λειτουργικά συστήματα του όπλου, χωρίς κίνδυνο.
2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΠΝΟΗΣ
Τώρα ο σκοπευτής θα πρέπει να μάθει να κρατά σταθερά το όπλο με τη βοήθεια της αναπνοής του. Είναι πρωταρχικό να κατανοήσει τη σημασία της ανάπτυξης μιας βαθιάς και διαφραγματικής διαδικασίας αναπνοής κατά την οποία οι πνεύμονες γεμίζουν με την εισπνοή. Κοφτές ανάσες που ανασηκώνουν τους ώμους θα πρέπει να αποφεύγονται. Όσο πιο βαθιές και αργές είναι οι αναπνοές, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο. Μια βαθιά και ρυθμική αναπνοή έχει ηρεμιστική επίδραση που βελτιώνει τη συγκέντρωση και τα επίπεδα μυϊκής τάσης.
Αφού πάρει δύο ή τρεις βαθιές αναπνοές, ο σκοπευτής πρέπει να κρατήσει την αναπνοή του χωρίς καμία δυσκολία για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Αυτό το χρονικό διάστημα θα του επιτρέψει να ρίξει μεταξύ 8 και 10 δευτερολέπτων αφού πάρει τη σωστή στάση και σκοπεύσει χωρίς να είναι ασθμαίνων την κρίσιμη στιγμή της βολής. Τη στιγμή αυτή, ο σκοπευτής αρχίζει να έχει την αίσθηση του σώματός του και θα πρέπει να μάθει να λαμβάνει διάφορα σωματικά αισθήματα: τη θέση του σε σχέση με το στόχο, τα επίπεδα μυϊκής τάσης/χαλάρωσης, τη θέση του κεφαλιού του, τη γωνία των αρθρώσεών του, τη θέση του χεριού του στη λαβή, τη λεπτή αίσθηση του δακτύλου του πάνω στη σκανδάλη κ.λπ. Έχει πάει πίσω στο πρώτο σημείο, τη θέση, αλλά γνωρίζει πλέον καλύτερα το όπλο του, τη στάση του ενώπιον του στόχου και την αίσθηση των μυών του.
Πολλοί σκοπευτές ανησυχούν για τη λαβή: για τη σταθερότητα και σιγουριά που τους παρέχει, για το εάν τους επιτρέπει να έχουν σταθερό πάτημα της σκανδάλης (ένα από τα σημεία – κλειδιά των σκοπευτικών στάσεων). Αλλά ξεχνούν συχνά να εξασκούνται ειδικά στην πίεση του παράμεσου, του μέσου, του δείκτη και του αντίχειρα πάνω στη λαβή. Και αυτό που είναι το χειρότερο, δεν καταλαβαίνουν ότι τα περισσότερα λάθη στη σκοπευτική τεχνική στα αγωνίσματα με πιστόλι, γίνονται λόγω έλλειψης εξάσκησης της θέσης της άρθρωσης του καρπού και όχι της θέσης των δακτύλων. Ο καρπός είναι μία από τις πιο κινούμενες αρθρώσεις του σώματος, συνεπώς είναι δυσκολότερο να κρατηθεί σταθερός κατά τη διάρκεια της βολής. Είναι ένα πολύ κοινό λάθος και ταυτόχρονα πολύ δύσκολο να διορθωθεί χωρίς την απαραίτητη εξάσκηση.
3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΚΟΠΕΥΣΗΣ
Η σκόπευση θα πρέπει να διδάσκεται με τη βοήθεια γραφικών και σχεδίων διαφόρων ειδών σκοπευτικών. Μπορείτε να ψάξετε στο διαδίκτυο και να βρείτε ιστοσελίδες που σας δείχνουν πώς να σκοπεύετε. Αυτές οι ιστοσελίδες είναι πολύ χρήσιμα εργαλεία και είναι πολύ ελκυστικά στη νεολαία.
4. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΒΟΛΗΣ
Κατά τη βολή, οι τρεις προηγούμενες διαδικασίες (στάση, αναπνοή, σκόπευση) γίνονται μία και μοναδική ενέργεια, η εκτέλεση της βολής. Στην αγωνιστική σκοποβολή, κάποιος μπορεί να κάνει λάθη σε άλλες τεχνικές διαδικασίες και πάλι να πετύχει δέκα. Αλλά η σκοποβολή δεν επιτρέπει κανένα λάθος κατά την απελευθέρωση της βολής. Στην εκμάθηση απελευθέρωσης της βολής είναι πολύ σημαντικό να ευαισθητοποιηθεί το δάκτυλο της σκανδάλης όσο γίνεται περισσότερο, αρχικά, κάνοντας πολλή ξηρή βολή και έχοντας σκανδάλη με υποστήριξη έτσι ώστε ο σκοπευτής να μπορέσει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη για σιγανή και σταδιακή πίεση μέχρι την αποδέσμευση του πίρου. Εάν κάνει λάθη, ο προπονητής μπορεί να τοποθετήσει το χέρι του πάνω στο χέρι του σκοπευτή και να του δείξει πώς πρέπει να τραβάει τη σκανδάλη.
Ο εγκέφαλός μας συμμορφώνεται σε εξωτερικές πληροφορίες και προσαρμόζει τα κινητήρια πρότυπά του στην καλύτερη απάντηση, έτσι θα πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα όσον αφορά τα σωματικά αισθήματα και εντυπώσεις. Η διαδικασία εκμάθησης απαιτεί εξωτερικό ερεθισμό που να μπορεί να αναλυθεί από το νευρικό σύστημα για να αποτιμηθεί ο τύπος της απάντησης που απαιτείται και η σωστή εκτέλεσή της. Η απάντηση αυτή θα πρέπει να επιλύσει το πρόβλημα βασιζόμενη σε απλή παρεχόμενη πληροφορία και στην προσωπική εμπειρία του σκοπευτή. Ο εγκέφαλος αποδεσμεύεται από το πεδίο των συνειδητών αποφάσεων έτσι ώστε να δημιουργήσει αυτόματα κινητήρια πρότυπα που βασίζονται σε προηγούμενη προπόνηση και εμπειρία. Αυτά τα «εγκεφαλικά διαστήματα» μπορούν να καταληφθούν επιλύοντας δυσκολότερα προβλήματα, αφού πρώτα παγιωθεί η τεχνική στη μνήμη των κινητήριων δομών.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΤΙΣ ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ;
Από τεχνικής πλευράς, η προπονητική αναζητά να επιλύσει δύο προβλήματα:
1. Την κατασκευή κινητικών προτύπων που παρέχουν τα αναγκαία ερεθίσματα για την απόκτηση της σωστής απάντησης από επιστημονικής πλευράς.
2. Την προσαρμογή των προτύπων αυτών σε καταστάσεις που έχει βιώσει ο σκοπευτής.
ΥΠΟΘΕΣΗ
Η τελειοποίηση του συγκεκριμένου αυτοματικού συστήματος απάντησης δεν βρίσκεται στο σύνολο των μυϊκών ενεργειών (νευρομυϊκή μνήμη, επαναληπτικές ασκήσεις), αλλά στο δυναμικό αναδιοργάνωσης σε κάθε στιγμή εκτέλεσης και κατά τη διάρκεια των διαδοχικών εκτελέσεων. Μπορούμε με τον τρόπο αυτό να αποκτήσουμε τη σωστή απάντηση (τη βολή), την ιδανική στιγμή.
ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Η μόνιμη ρύθμιση των κινητικών ενεργειών απαιτεί μια κάποια πλαστικότητα του κινητικού ρεπερτορίου, έτσι ώστε να υπάρχει μεγάλη έμφαση στον αισθητήριο έλεγχο κατά τη διάρκεια της ρύθμισης της διαδικασίας εκμάθησης.
ΕΞΥΠΝΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ
Σφαιρική εξερευνητική φάση: ο σκοπευτής έρχεται σε επαφή με το πρόβλημα. Μπορεί να χρειαστούν ώρες, λεπτά ή δέκατα του δευτερολέπτου.
Φάση διαχωρισμού: Στην αρχή, η κίνηση είναι ακαθόριστη, ανακριβής και αδέξια. Οι κινητικές ενέργειες είναι ανακριβείς και συνεπάγονται πολλές ανώφελες μυϊκές συσπάσεις, συμπεριλαμβανομένων και μερικών που εμποδίζουν την καλή εκτέλεση της βολής. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, η διαδικασία ελέγχου και η νευρομυϊκή αναστολή επιλέγουν τις πιο αποτελεσματικές συσπάσεις, ενώ οι κινητήριες συνήθειες γίνονται προοδευτικά σταθερές.
Φάση σταθερότητας: Η στιγμή όπου η κινητική συνήθεια γίνεται αυτόματη. Αυτή η αυτόματη απάντηση θα χρησιμοποιείται ακούσια σε άλλες μεταγενέστερες δραστηριότητες και σε νέες διαδικασίες εκμάθησης. Πώς χρησιμοποιούμε τις φάσεις αυτές όταν μαθαίνουμε να σκοπεύουμε; Είναι πολύ απλό, αλλά θα πρέπει πάντα να σεβόμαστε τους κανόνες ασφάλειας. Ο σκοπευτής θα πρέπει να εξετάζει το όπλο, το βάρος του, την υφή του, τη λειτουργία του, το άρωμά του κ.λπ. Δεν θα πρέπει να σκέφτεται το όπλο ως ξένο αντικείμενο. Θα πρέπει να διδαχθεί τις βασικές τεχνικές σκόπευσης. Το άτομο μπορεί να αφομοιώσει πολλές πληροφορίες ταυτόχρονα, για τον λόγο αυτό χρησιμοποιήστε απλά, περιεκτικά, ακριβή και σταθερά λόγια.
Πρακτική: Το στάδιο αυτό θα πρέπει να ξεκινά εξηγώντας τη σκοπευτική τεχνική: στάση, αναπνοή, σκοπευτικά και σκοπευτική διαδικασία. Θα πρέπει να επιτρέπεται στο σκοπευτή να αναλύει τις πληροφορίες που αντιλαμβάνεται με τις αισθήσεις του. Η δυσκολία εκμάθησης θα εξαρτηθεί από το επίπεδο δυσκολίας της εκτέλεσης. Για το λόγο αυτό, αρχικά οι στάσεις θα πρέπει να είναι σταθερές και με υποστήριξη, έτσι ώστε να επιτρέπουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα να διακρίνει απόλυτα μεταξύ οπτικής αντίληψης (σκοπευτικά στο στόχο), κινητικών ζωνών απόφασης (που δίνουν την εντολή για εκτέλεση της βολής) και κινητικής πορείας εκτέλεσης (που εκτελεί την εντολή κινώντας μόνο τον δείκτη, ενώ ταυτόχρονα αναστέλλει την κίνηση κάθε άλλου μυός κατά τη διάρκεια της βολής). Τα όπλα που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι μικρού διαμετρήματος, κατά προτίμηση αεροβόλα. Αυτή η μέθοδος εκμάθησης θα αποτελέσει τη βάση μιας σωστής τεχνικής που δεν θα ξεχάσει ποτέ ο σκοπευτής.
Στη φάση αυτή, η βασική τεχνική καθορίζεται στον εγκέφαλο. Μόνο σε αυτό το σημείο μπορούμε να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε πιο πολύπλοκες τεχνικές, σκοποβολή σε διάφορες άλλες στάσεις, χωρίς υποστήριξη. Μόνο αφού ο σκοπευτής αποκτήσει αυτοπεποίθηση μπορεί να προχωρήσει σε πιο πολύπλοκες τεχνικές.
Η αναζήτηση τελειότητας δεν είναι πάντα συνώνυμο της δυσκολίας. Στην περίπτωση αυτή, η απλότητα είναι τελειότητα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε νέα εμπειρία στιγματίζεται συναισθηματικά για πάντα. Έτσι, όποιος αρχίζει σκοποβολή, ανεξαρτήτως ηλικίας, θα πρέπει να εκπαιδευτεί σωστά στις βασικές σκοπευτικές τεχνικές. Ένας σκοπευτής που εκπαιδεύτηκε μόνο σε ένα συγκεκριμένο αγώνισμα, αγνοώντας τις βασικές σκοπευτικές τεχνικές, θα μπορεί να κατέχει το πρότυπο της τεχνικής εκτέλεσης, αλλά θα δυσκολεύεται πολύ να παρεκκλίνει από το πρότυπο αυτό.
Ο αρχάριος θα πρέπει να έρθει σε επαφή με σοβαρούς και έμπειρους προπονητές, και υπάρχουν πάρα πολλοί. Η έξυπνη προπόνηση θα είναι πάντα συνώνυμο της απλότητας, της τελειότητας, της οικονομίας και της υψηλής επίδοσης, ακόμα και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες.
Ricardo Rio
