Ο Κόλπος Καλλονής και η Χερσαία παράκτια ζώνη ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 σύμφωνα με τον ΟΦΥΠΕΚΑ. Μάλιστα παρότι ο Κόλπος Καλλονής θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους «ψαρότοπους» στην Ελλάδα εντούτοις δεν υπάρχει σχέδιο διαχείρισής του. Μάλιστα πρόσφατα υπήρξε καταγγελία, από 20 ιδιοκτήτες αλιευτικών σκαφών που δραστηριοποιούνται στον Κόλπο Καλλονής, για καταστροφική, παράνομη και αυθαίρετη αλιεία χαβάρων που συντελείται στον κόλπο της Καλλονής Λέσβου από τις αρχές Νοεμβρίου έως τέλη Μαρτίου κάθε έτους.
Στην πρόσφατη ημερίδα με τίτλο«Παράνομη Αλιεία: Επιπτώσεις- Προοπτικές αντιμετώπισης για μια Βιώσιμη Αλιεία»που πραγματοποιήθηκε στις 31/05/2024 η αντιπεριφερειάρχης πρωτογενούς Τομέα, Αναστασία Αντωνέλη στον χαιρετισμό της είχε κάνει σχετική αναφορά. Συγκεκριμένα είπε μεταξύ άλλων «Πρόσφατα στην Λέσβο υπήρξε μία καταγγελία για την Λαγκάμνα την οποία εμείς βεβαίως την προωθήσαμε στο Υπουργείο. Οι δικοί μας αλιευτικοί σύλλογοι, χωρίς να έχουν την παιδεία την θεωρητική, αλλά μέσα από την παιδεία που δημιουργεί η ανάγκη και η αναγκαιότητα και η εμπειρία, αυτό που πρότειναν, ήταν αυτό που θα έπρεπε να είχε αναλάβει πρωτοβουλία η ίδια η κυβέρνηση ή αν θέλετε διαχρονικά οι κυβερνήσεις, για παράδειγμα έχουμε την παράνομη οστρακοαλιεία η οποία βεβαίως γίνεται. Οι δικοί μας λοιπόν αλιευτικοί σύλλογοι αυτό που πρότειναν ήταν ο καθορισμός στον Κόλπο Καλλονής ζωνών από Σκαμνιούδι μέχρι Παράκοιλα με δύο ζώνες εσωτερικά, όπου ανά έτος να μην επιτρέπεται η αλιεία (..)».
Στην ίδια ημερίδα, στην οποία παραβρέθηκαν και στελέχη του Λιμενικού, ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας, Κτηνιατρικής & Αλιείας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Μιχάλης Πασπάτης κατά την διάρκεια της ομιλίας του με τίτλο «Παράνομες δραστηριότητες στην Επαγγελματική Αλιεία της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου»είχε αναφέρει ότι οι παράνομες δραστηριότητες που παρατηρούνται στη ΠΒΑ είναι 1) παράνομη αλιεία από Τουρκία εντός της ελληνικής επικράτειας, 2) παράνομη χρήση εργαλείων 3)αλιεία σε απαγορευμένες περιοχές και 4) παράνομη διάθεση αλειυμάτων. Μάλιστα ως προς την συγκεκριμένη ενότητα είχε αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Ένα συνηθισμένο που έχει να κάνει κυρίως με την αλιεία των οστράκων είναι οι παρεκκλίσεις που έχουμε παρατηρήσει στις προδιαγραφές. Ο νόμος λέει συγκεκριμένα πως πρέπει να είναι ο αργαλειός, τι διαστάσεις πρέπει να έχει, τι βάρος πρέπει να έχει και αυτό δυστυχώς από κάποιους παραβιάζεται. Ένα επίσης συχνό φαινόμενο που έχουμε παρατηρήσει είναι η χρήση ενός εργαλείου το οποίο έχει θεσπιστεί από τον νόμο για κάτι συγκεκριμένο, δηλαδή να υπάρχει κάτι συγκεκριμένο, να ψαρεύει ο αργαλειός τα όστρακα και ξαφνικά το βλέπουμε να ψαρεύει και ολοθούρια. Κάτι που απαγορεύεται δια του νόμου. (..) Και τέλος έχουμε καταγγελίες από προστατευόμενες περιοχές που ενώ δεν θα πρέπει να υπάρχει καθόλου χρήση αλιευτικών εργαλείων δυστυχώς καταγράφονται αντίστοιχες δραστηριότητες».
Η καταγγελία
Στην καταγγελία, για την οποία σχηματίζεται δικογραφία, σημειώνεται ότι φαίνεται αδιάφορο στις τοπικές και κεντρικές αρχές ότι όλος ο Κόλπος Καλλονής οργώνεται καθημερινάκαι για μήνες από άκρη σε άκρη, από αλιευτικά συρόμενα εργαλεία Δράγα- Λαγκάμνα – Αργαλειός καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά τους. Ακολούθως αναφέρεται ότι «αυτό που προκαλείται επί μήνες και καθημερινά στον Κόλπο της Καλλονής είναι ότι όλο το βενθικό οικοσύστημα του κόλπου καταστρέφεται, αφού οργώνεται στο πέρασμα αυτού του συρόμενου εργαλείου με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το οικοσύστημα το οποίο υποβαθμίζεται και καταστρέφεται αν και ανήκει εξ ολοκλήρου στο δίκτυο Natura 2000».
Υπενθυμίζεται ακόμη ότι ο Κόλπος Καλλονής θεωρείται παγκοσμίως από τους σημαντικούς κόλπους για τις μοναδικές του τραγάνες, την εξαιρετικά πλούσια βιοποικιλότητά του και για τα υπέροχα αλιεύματά του και κυρίως για την μοναδική σαρδέλα του.
Εν συνεχεία επισημαίνεται ότι το εργαλείο αυτό το οποίο ονομάζεται δράγα – λαγκάμνα – αργαλειός – μάγγανο χρησιμοποιείται διαχρονικό και επί δεκαετίες για την αλίευση των οστράκων στον Κόλπο της Καλλονής και χρησιμοποιείται είτε χειροκίνητα είτε υδραυλικά συρόμενο πίσω από το σκάφος. Βέβαια τονίζεται η διαφορά ότι παλιά η αλίευση γινόταν υποχρεωτικά με το αλιευτικό σκάφος αγκυροβολημένο σ’ ένα σημείο και η όποια καταστροφή ήταν χωρικά μικρή (100 μέτρα περιμετρικά του σκάφους) και τοπική.
«Σήμερα όμως η αλίευση γίνεται από σκάφη με πολύ μεγαλύτερη ιπποδύναμη (ουσιαστικά πρόκειται για ανεμότρατες), τα οποία μπορούν και σέρνουν το εν λόγω εργαλείο για πολλά χιλιόμετρα, επί ώρες και με συνεχόμενα πήγαινε – έλα στο βυθό του κόλπου οργώνοντας τον στην κυριολεξία και εξαφανίζοντας κάθε μορφή ζωής σ’ αυτό όπως φαίνεται στο επισυναπτόμενο βίντες( αυγά σουπιών, καλαμαριών, ψαριών κα υδρόβια φυτά και φύκη, άλλα είδη οστράκων και πολλούς άλλους ζωντανούς οργανισμού αρκετά από τα οποία είναι προστατευόμενα είδη). Με άλλα λόγια διαταράσσεται βάναυση και μη αναστρέψιμα ο κόλπος Καλλονής».
Ακολούθως σημειώνεται στο κείμενο της καταγγελίας ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(1967/2006) απαγορεύεται η αλιεία με δράγες πάνω από κοραλλιογενή ενδιαιτήματα, ασφεστοφυκικούς βυθούς και από βυθούς με θαλάσσια βλάστηση από Pocidonia oceanica ή άλλα θαλάσσια φανερόγαμα και πως η χρήση συρόμενων εργαλείων απαγορεύεται εντός 3 ναυτικών μιλίων από την ακτή ή εντός αποστάσεως από την ακτή μέχρι την ισοβαθή των 50 μέτρων στην περίπτωση που το βάθος αυτό συναντάται σε μικρότερη απόσταση από την ακτή. «Είναι προφανές ότι στον Κόλπο Καλλονής δεν εφαρμόζεται τίποτα απ’ αυτά που αναφέρονται στον εν λόγω κανονισμό».
Μάλιστα επισημαίνεται ότι «δεν υπάρχει κανένας λόγος υπεραλίευσης των χαβάρων αφού μόνο οι Ιταλοί φαίνεται να το επιζητούν. Ως εκ τούτου η υπεραλίεση του χαβάρου, εκτός της μεγάλη οικολογικής – περιβαλλοντικής καταστροφής έχει επιφέρει και οικονομική ζημιά, δεδομένου ότι οι σημερινές τιμές στο κιλό του χαβάρου είναι πολύ κατώτερες (1/3) από αυτές που δίνοντας για το ίδιο το προϊόν πριν δώδεκα έτη(..)».
Η καταγγελία καταλήγει με την σημείωση ότι συντελείται καταστροφή στο όνομα του κέρδους για λίγους μόνο και σε βάρος όλης της κοινωνίας συμπεριλαμβανομένων και των ψαράδων (διχτυάριδων) οι οποίοι βλέπουν το μεροκάματό τους να συρρικνώνεται επικίνδυνα λόγω της συνεχούς υποβάθμισης του οικοσυστήματος. Οι καταγγέλλοντες ζητούν την παρέμβαση των αρμόδιων αρχών ώστε να σταματήσει αυτή η καταστροφή και να σωθεί όπως τονίζεται η λίμνη του Αριστοτέλη «επειδή ο κόλπος Καλλονής υπάγεται εκ ολοκλήρου στο δίκτυο Natura 2000 και δεν έχουν γίνει οι απαιτούμενες μελέτες, ούτε έχει συσταθεί φορέας διαχείρισης και το εργαλείο ΔΡΑΓΑ ως συρόμενο απαγορεύεται εντός κόλπων και σε περιοχές NATURA όπως αναφέρει ο κανονισμός 1967/2006 και ο νόμος του κράτους 3937/2011».
Σε δήλωσή του, στο «Ε» ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας, Κτηνιατρικής & Αλιείας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Μιχάλης Πασπάτης για την συγκεκριμένη καταγγελία ανέφερε ότι γίνεται προσπάθεια σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίο και το αρμόδιο Υπουργείο να διαπιστωθεί αν ο βυθός του Κόλπου Καλλονής έχει υποστεί την βλάβη που ισχυρίζονται οι καταγγέλλοντες. Επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει σχέδιο και φορέας διαχείρισης του Κόλπου που είναι το ζητούμενο όλων και θα έλυνε τα όποια προβλήματα και θα προστάτευε τον Κόλπο. Επισήμανε ότι η Υπηρεσία έχει επισημάνει το θέμα στο ΥπΑΑΤ και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Διατυπώθηκε ότι για τον Κόλπο Καλλονής υπάρχει μόνο το χωροταξικό του Υπουργείου Περιβάλλοντος που ορίζει που πρέπει να γίνονται οστρακοκαλλιέργειες. Επίσης αναφέρεται ότι δεν έχει εκπονηθεί καμία μελέτη ως προς τα αποθέματα του Κόλπο Καλλονής, βέβαια αν υπήρχε σχέδιο & φορέας διαχείρισης θα υπήρχε πραγματική εικόνα της δυναμικής του κόλπου.
Σεδελτίο Τύπου του ΟΦΥΠΕΚΑ τον 06/2023 σημειωνόταν ότι για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000 των νησιών του Βορείου Αιγαίου εκπονείται Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη. Στις 31/12/2022 κατά την διάρκεια συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου ΒΑ εγκρίθηκε η σύναψη και σχεδίου προγραμματικής σύμβασης π/υ 66000 ευρώ μεταξύ της ΠΒΑ και του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την εκπόνηση υγειονομικής μελέτης του Κόλπου Καλλονής, έργο για το οποίο έχουν αναρτηθεί χρηματικά εντάλματα πληρωμής.
