15 χρόνια επιστημονικής μελέτης και παρακολούθησης των θηραματικών πληθυσμών της Ελλάδας.
Δεν μπορούμε να αφήσουμε ούτε για λεπτό πίσω μας τη γκρίνια προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος για τα νομικά κείμενα που ετοιμάζει και αφορούν στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας, γιατί οι εξελίξεις δεν σταματάνε.
Παρόλα αυτά, η μέθοδος της Κ.Σ.Ε., με πίεση και επιχειρήματα προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος άρχισε να αποδίδει, με αποτέλεσμα, κατά την άποψή μου, να έχουν επιτευχθεί οι στόχοι για τη διαφύλαξη της κυνηγετικής δραστηριότητας σε ποσοστό ανώτερο του 60 %, όμως παραμένουν πέρα από τις λεπτομέρειες σε εκκρεμότητα δύο ακόμα βασικά θέματα:
α) Η λήξη της θήρας των υδροβίων στις 31 του Γενάρη.
β) Η έναρξη και λήξη του κυνηγίου καθημερινά για όλα τα θηράματα, όχι μισή ώρα πριν και μισή ώρα μετά τη δύση του ηλίου, αλλά από ανατολή μέχρι δύση του ηλίου.
Το παραπάνω μέτρο δεν ακούγεται στα αφτιά των τρίτων σημαντικό, όμως ανατρέπει όλη την κυνηγετική δραστηριότητα και καταργεί ουσιαστικά το κυνήγι στο καρτέρι πολύ δημοφιλούς θηραμάτων όπως η τσίχλα. Ο αγώνας λοιπόν συνεχίζεται σε όλα τα μέτωπα.
Ευτυχώς για το κυνήγι, οι προσπάθειες δεν σταματάνε εδώ, και τα όπλα μας αυξάνονται και ενισχύονται. Ο λόγος γίνεται για το επιστημονικό πρόγραμμα Άρτεμις, που διεξάγουν οι κυνηγοί και οι κυνηγετικές οργανώσεις.
Η επιστημονική ομάδα Άρτεμις, παρουσίασε δημοσίως στοιχεία των θηραματικών πληθυσμών που αφορούν στα τελευταία 15 χρόνια. Η δημοσιοποίηση των επιστημονικών στοιχείων του Άρτεμις πραγματοποιήθηκε τη χρονική στιγμή που η στήριξη του κυνηγίου ήταν απόλυτα απαραίτητη.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, η επιστημονική ομάδα του προγράμματος Άρτεμις, που χρηματοδοτείται από την Κ.Σ.Ε., είχε τη δυνατότητα να πείσει και τον πλέον κακόπιστο ακροατή ότι τα τελευταία 15 χρόνια οι πληθυσμοί των θηρεύσιμων ειδών είναι σταθεροί και δεν απειλούνται από το κυνήγι.
Ευτυχώς, οι ακροατές ήταν αρκετοί και σημαντικοί, πέρα από τους πολιτικούς που παρευρέθηκαν (μεταξύ αυτών και ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής), το πλέον σημαντικό ακροατήριο εγώ το εντοπίζω στους υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Θεωρώ ότι και αυτός ήταν ο αντικειμενικός λόγος της δημόσιας παρουσίασης των στοιχείων του Άρτεμις, δηλαδή να κατανοήσουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για τη σύνταξη νομικών κειμένων που σχετίζονται με την κυνηγετική δραστηριότητα, ότι αυτή ασκείται, επιστημονικά τεκμηριωμένα, στα πλαίσια της αειφορικής διαχείρισης των θηραματικών πληθυσμών.
Το συγκεκριμένο ακροατήριο, για δεκαετίες τώρα, θεωρούσε τα στοιχεία και τις υποεκτιμήσεις των οικολογικών οργανώσεων ως ευαγγέλιο, με αποτέλεσμα να έχει παρεξηγηθεί στην Ελλάδα αυτή καθ’ αυτή η έννοια της προστασίας σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και των χρηστών της υπαίθρου.
Η παραπάνω αντίληψη, πλέον, άρχισε να κλονίζεται εξαιτίας της προσπάθειας των κυνηγετικών οργανώσεων, οι οποίες σε πανελλαδικό επίπεδο «μελετάνε για να κυνηγάμε». Επίσης, σημαντική ήταν και η παρουσία, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, και των ευρωπαϊκών κυνηγετικών οργανώσεων από όλες τις χώρες της Μεσογείου, καθώς και του Προέδρου της FACE του κυρίου Turckheim.
Ο κύριος Turckheim, μεταξύ των άλλων, τόνισε ότι επιστημονικά προγράμματα καταγραφής της κυνηγετικής κάρπωσης, όπως το Άρτεμις, βοηθάνε το κυνήγι όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά πανευρωπαϊκά.
Τι στοιχεία μας δίνει το «ΑΡΤΕΜΙΣ»
Ας δούμε όμως αναλυτικά τις δυνατότητες του προγράμματος, όπως αυτές προέκυψαν από την εν λόγω παρουσίαση:
Δυνατότητες του προγράμματος «Άρτεμις»
1. Προσδιορισμός αριθμητικών δεικτών θηραματικής αφθονίας.
2. Καταγραφή διάφορων χαρακτηριστικών της κυνηγετικής δραστηριότητας:
3. Θηραματική προτίμηση κυνηγών.
4. Κάρπωση.
5. Κυνηγετική ζήτηση θηραμάτων (κατά χώρο και χρόνο).
6. Οικονομικά χαρακτηριστικά
7. Προσδιορισμός μεταναστευτικών διαδρόμων φθινοπωρινής αποδημίας ειδών αποδημητικών θηραμάτων.
8. Χρονική εξέλιξη και διαφοροποίηση του φαινομένου αυτού για κάθε είδος σε όλη την ελληνική επικράτεια.
9. Σημαντική γνώση για τη διαχρονική παρακολούθηση των επιδράσεων των κλιματικών αλλαγών στην αποδημία.
10. Αξιολόγηση με πραγματικά δεδομένα της αποτελεσματικότητας των δράσεων της θηραματικής διαχείρισης (monitoring) από τις κυνηγετικές οργανώσεις.
11. Εντατικοποίηση θηροφυλακής.
12. Προγράμματα βελτίωσης βιοτόπων.
13. Εμπλουτισμός βιοτόπων με θηράματα.
14. Η δημιουργία μιας τέτοιας βάσης δεδομένων αποδεικνύει:
15. Την υπευθυνότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η κυνηγετική δραστηριότητα, η διαχείριση θηραμάτων και η άγρια πανίδα γενικότερα στην Ελλάδα από τους κυνηγούς.
16. Το κυνήγι στη σύγχρονη εποχή είναι δραστηριότητα που περιλαμβάνει τη διαχείριση ανανεώσιμων φυσικών πόρων με ορθολογικό και επιστημονικό σχεδιασμό.
17. Την επιτακτική ανάγκη της απαραίτητης συμμετοχής των κυνηγετικών φορέων της χώρας με τα συμπεράσματα του προγράμματος «Άρτεμις», σε οποιοδήποτε εθνικό η ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων ασχολείται με θέματα σχετικά με το κυνήγι και τη θηραματική διαχείριση γενικότερα.
18. Στατιστικές συγκρίσεις μεταξύ ετών και εξαγωγή συμπερασμάτων για την τάση των θηραματικών πληθυσμών και την ευρωστία τους.
Ενδεικτικά συμπεράσματα του προγράμματος Άρτεμις για ορισμένα θηραματικά είδη:
Εξέλιξη των πληθυσμών του λαγού ανά έτος, τα τελευταία 15 έτη στην ελληνική επικράτεια:
– Η μέση ετήσια κυνηγετική ευκαιρία και κάρπωση, ανά κυνηγό και εξόρμηση, δείχνουν ότι από το 2001 οι πληθυσμοί του λαγού είναι σταθεροί.
– Σταθερή είναι και η κυνηγετική ζήτηση (~ 20%).
– Η σταθερότητα των δύο μεταβλητών δείχνει ότι η κάρπωση προσαρμόζεται πάντα στα διαθέσιμα του πληθυσμού.
– Η μέση κυνηγετική κάρπωση ανά κυνηγό και έτος αυξάνεται, ενώ παράλληλα μειώνεται η κυνηγετική προτίμηση του θηράματος, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι η κάρπωση προσαρμόζεται στα διαθέσιμα του πληθυσμού.
Εξέλιξη της θηραματικής προτίμησης και μέσης κάρπωσης του αγριόχοιρου, τα τελευταία 15 έτη στην ελληνική επικράτεια:
– Η μέση κυνηγετική κάρπωση ανά κυνηγό και έτος αυξάνεται καθώς επίσης και η κυνηγετική προτίμηση των Ελλήνων κυνηγών για το είδος αυτό, ως φυσική συνέπεια της πληθυσμιακής έξαρσης του είδους.
– Ραγδαία είναι και η αυξητική τάση της εθνικής ετήσιας κάρπωσης, γεγονός που σηματοδοτεί ανάλογη αυξητική τάση και στον πληθυσμό και ιδιαίτερα μετά το 2001, χρονιά που άρχισε η εντονότερη θηροφύλαξη λόγω της λειτουργίας της ομοσπονδιακής θηροφυλακής.
– Η ραγδαία αυξητική τάση του θηράματος αυτού υποδεικνύει την ανάγκη λήψης αναλόγων διαχειριστικών μέτρων.
Εξέλιξη των πληθυσμών της μπεκάτσας ανά έτος, τα τελευταία 15 έτη στην ελληνική επικράτεια:
– Χαρακτηριστική είναι η σταθερότητα στη σχέση «συναντώ / θηρεύω», γεγονός που σημαίνει ότι από το κυνήγι δεν εξαντλείται ο πληθυσμός.
– Η χαμηλή πληθυσμιακή κατάσταση του 2002-03, οφείλεται στο δριμύ προηγούμενο χειμώνα του 2001-02, η οποία τελικά φάνηκε πως ήταν πρόσκαιρη.
– Η αφθονία του θηράματος παρουσιάζει κυκλικές διακυμάνσεις χαρακτηριστικό της βιολογίας του είδους και η θηραματική προτίμηση ακολουθεί πιστά την τάση αυτή.
Εξέλιξη της θηραματικής προτίμησης και μέσης κάρπωσης της πετροπέρδικας, τα τελευταία 15 έτη στην ελληνική επικράτεια:
– Ο δείκτης αφθονίας δείχνει μια σχετική σταθερότητα στους πληθυσμούς της πετροπέρδικας μειούμενης όμως της θηραματικής προτίμησης των ελλήνων κυνηγών για το θήραμα αυτό τα τελευταία χρόνια.
– Η τάση αυτή οδήγησε την Κ.Σ.Ε. να εισηγηθεί στο αρμόδιο υπουργείο τη μετατόπιση της κυνηγετικής περιόδου της πετροπέρδικας, από το 2007 η περίοδος του είδους είναι 01/10 έως 15/12 αντί της 15/09 με 30/11 που ήταν τα προηγούμενα χρόνια.
Ελπίζω, ότι μέχρι τον Αύγουστο όλες αυτές οι συντονισμένες προσπάθειες των κυνηγών θα έχουν αποδώσει, ως προς τον ένα και μοναδικό στόχο: την κατοχύρωση της κυνηγετικής δραστηριότητας, αρκεί βέβαια οι αρμόδιοι να έχουν τα μάτια και τα αφτιά τους ανοιχτά, στον πλούτο του επιστημονικού και τεχνικών δεδομένων που τους προσφέρουν απλόχερα οι κυνηγετικές οργανώσεις.
Δασολόγου – Περιβαλλοντολόγου
M.Sc. Διαχείριση Άγριας Πανίδας
