Οι παράκτιοι αλιείς από την Άνδρο και την Κύθνο, οι οποίοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Μετασχηματίζοντας την παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας στη Μεσόγειο» του WWF, συνεχίζουν με σταθερά βήματα να εφαρμόζουν πρακτικές βιώσιμης αλιείας. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες, πρωτοπορούν με τη χρήση νέων εργαλείων, όπως είναι οι συσκευές εντοπισμού θέσης, ενώ εξερευνούν και νέες τεχνολογίες στην πώληση των αλιευμάτων, ώστε να αποκτήσουν αποτελεσματικότερη πρόσβαση στη αγορά. Το πρόγραμμα υλοποιείται από το WWF Ελλάς, με τη συμμετοχή παράκτιων αλιέων και άλλων εμπλεκόμενων φορέων, και έχει ως κεντρικό στόχο την υιοθέτηση και την εφαρμογή βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών, καθώς και τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των αλιέων.
Στο πλαίσιο αυτό, τα μέλη της Επιτροπής Συνδιαχείρισης Παράκτιας Αλιείας Β. Κυκλάδων πραγματοποίησαν την 4η κατά σειρά συνάντησή τους (4-5 Οκτωβρίου 2022) στο νησί της Κύθνου, προκειμένου να αξιολογήσουν τη μέχρι τώρα πορεία του προγράμματος και των στόχων που έχουν τεθεί από κοινού, αλλά και να χαράξουν τα επόμενα βήματα. Στη συνάντηση αυτή παρουσιάστηκε η πορεία εφαρμογής των βιώσιμων πρακτικών αλιείας, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πιλοτική τοποθέτηση και χρήση από τους αλιείς ηλεκτρονικών συσκευών εντοπισμού θέσης. Οι συσκευές εντοπισμού χρησιμοποιούνται για την άμεση παρακολούθηση της εφαρμογής των βιώσιμων πρακτικών, και αποτελούν ένα πολύτιμο νέο εργαλείο για την αξιολόγηση της διαχείρισης της αλιείας και για τη συλλογή αξιόπιστων επιστημονικών δεδομένων. Οι ίδιοι οι αλιείς εξέφρασαν τις θετικές εντυπώσεις τους από τη χρήση των συσκευών και υποστήριξαν την ιδιαίτερη χρησιμότητά τους σαν διαχειριστικό εργαλείο, τονίζοντας πως η ευρεία χρήση τους θα ωφελήσει ευρύτερα τον αλιευτικό κλάδο. Επίσης, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα από τη μελέτη που πραγματοποίησε το WWF Ελλάς σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 2021, στα νησιά της Άνδρου και της Κύθνου, με αντικείμενο την εκτίμηση της κατάστασης των ιχθυαποθεμάτων στις Β. Κυκλάδες.
Συμπεράσματα και εναλλακτικές προσεγγίσεις
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι υπάρχουν πληθυσμοί ειδών, η κατάσταση των οποίων μπορεί να βελτιωθεί χρησιμοποιώντας πιο επιλεκτικά εργαλεία και μειώνοντας την αλιευτική προσπάθεια, πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται από τους αλιείς που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία. Επιπλέον όμως, για κάποια πολύ εμπορικά είδη, όπως ο μπακαλιάρος, το μπαρμπούνι, και το φαγκρί, των οποίων οι πληθυσμοί υπεραλιεύονται, θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλη και αυστηρή διαχείρισή τους σε εθνικό επίπεδο, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση των συγκεκριμένων ιχθυαποθεμάτων. Όσον αφορά στη βελτίωση της προώθησης και διάθεσης των βιώσιμων αλιευμάτων στην αγορά, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα πρόσφατης συνάντησης εργασίας με τη συμμετοχή αλιέων, μελών της Επιτροπής Συνδιαχείρισης και εξωτερικών ειδικών συμβούλων. Συγκεκριμένα, κατά τη συνάντηση αυτή διερευνήθηκαν εναλλακτικές προσεγγίσεις για την καλύτερη πρόσβαση στην αγορά των προϊόντων που προέρχονται από βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές, ειδικά τη χειμερινή περίοδο. Οι επιλογές αυτές αναλύθηκαν ως προς τα πλεονεκτήματα, τις προϋποθέσεις, και τις προκλήσεις που υπάρχουν, ώστε οι αλιείς να είναι σε θέση να αποφασίσουν, την κατάλληλη για την περιοχή των Β. Κυκλάδων, προσέγγιση που να μπορεί να εφαρμοστεί στη πράξη. Τέλος, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, τα μέλη της Επιτροπής Συνδιαχείρισης συζήτησαν πιθανές νέες δράσεις που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν με σκοπό την υποστήριξη των αλιέων στη συνέχιση της εφαρμογής βιώσιμων πρακτικών αλιείας, αλλά και τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, μέσω της αποτελεσματικότερης πρόσβασης των αλιευμάτων στην αγορά και της ανάπτυξης του αλιευτικού τουρισμού ως αντιστάθμισμα από τη μείωση της αλιευτική τους προσπάθειας. «Μόνο δουλεύοντας από κοινού μπορούμε να βρούμε κατάλληλες και εφαρμόσιμες λύσεις για να κρατήσουμε τις θάλασσές μας ζωντανές. Μέσα από τη συνεργασία και την ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας αλλά και των άμεσα εμπλεκομένων, χτίζουμε ένα παράδειγμα προς μία βιώσιμη αλιεία. Γιατί η ζωή των ψαράδων εξαρτάται από τη θάλασσα και η θάλασσα εξαρτάται από αυτούς», τονίζει ο Μιχάλης Μαργαρίτης, υπεύθυνος αλιείας πεδίου στο WWF Ελλάς.
«Μετασχηματίζοντας την παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας »
Το πρόγραμμα του WWF Ελλάς χρηματοδοτείται από τη Μεσογειακή Πρωτοβουλία του WWF. Τα γραφεία του WWF στη Μεσόγειο (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Αδριατική, Ελλάδα, Τουρκία, Β. Αφρική) σε συνεργασία με μια σειρά εταίρων και με τη συμμετοχή παράκτιων αλιέων προχωρούν στη δημιουργία ομάδων εργασίας σε επιλεγμένες περιοχές σε κάθε χώρα. Οι ομάδες αυτές θα συμφωνήσουν σε μια σειρά δράσεων ολοκληρωμένης διαχείρισης της αλιευτικής δραστηριότητας, μέσω μιας διαδικασίας συμμετοχικής λήψης αποφάσεων. Τελικός σκοπός και ζητούμενο είναι οι αλιείς να μπορούν να ψαρεύουν με βιώσιμο τρόπο, να βελτιώσουν και να προωθήσουν ένα «νέο αλιευτικό προϊόν» με πρόταση αξίας μέσα από ορθές πρακτικές που ταυτόχρονα προστατεύουν τις θάλασσές μας και εξασφαλίζουν ψάρια και για τις επόμενες γενιές.
Επιτροπή Συνδιαχείρισης Παράκτιας Αλιείας Β. Κυκλάδων
Η Επιτροπή συστάθηκε τον Οκτώβριο του 2021 με τη συμμετοχή των κύριων εμπλεκόμενων φορέων με την παράκτια αλιεία στην περιοχή. Στόχος της Επιτροπής είναι, μέσω της διαδικασίας συμμετοχικής λήψης αποφάσεων, να συμφωνούνται από τους συμμετέχοντες δράσεις ολοκληρωμένης και βιώσιμης διαχείρισης της αλιευτικής δραστηριότητας. Στην Επιτροπή συμμετέχουν παράκτιοι αλιείς της Άνδρου και της Κύθνου, εκπρόσωποι του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Γενική Διεύθυνση Αλιείας & Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΕΠΑλΘ) και του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή), το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων, η Εναλεία, και το WWF Ελλάς που είναι και ο συντονιστής της πρωτοβουλίας.
