Του Θανάση Κυριτσάκα
Δεκαετία του ’80 και κάτι βαφτίστηκα κι «επίσημα» κυνηγός, παίρνοντας την πρώτη άδεια κυνηγιού και το πρώτο όπλο, ένα μονόκαννο Baikal, που σήμερα «ξεκουράζεται» στην άκρη του βατήρα, θυμίζοντάς μου αλλοτινές καλές εποχές που δεν γυρίζουν πια.
Ο θεσσαλικός κάμπος εκείνη την εποχή βρισκόταν στο μεταίχμιο της εφαρμογής του αναδασμού της γης κι ακόμα ο βιότοπος ήταν εξαιρετικός για τα κυνηγετικά θηράματα, είτε τα πουλιά είτε τους λαγούς.
Πολλοί οι λαγοί παντού, πάρα πολλά ορτύκια και τρυγόνια τον Αύγουστο στις καλαμιές, μπεκάτσες στα παραποτάμια δάση του Πηνειού, πάπιες και χήνες το χειμώνα στους βάλτους και τα σιτάρια και όλων των ειδών τα παρυδάτια πουλιά, καλιμάνες, μπεκατσίνια, χαραδριοί, ακόμα και τσίχλες στα λιβάδια.
Σήμερα, η κατάσταση του θεσσαλικού κάμπου είναι τραγική κυνηγετικά και όχι μόνο, έπειτα από τον αναδασμό και την εντατική καλλιέργεια του βαμβακιού με τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Τα χιλιάδες αιωνόβια δέντρα κόπηκαν, τα ρέματα σκεπάστηκαν, τα λιβάδια έγιναν χωράφια, οι υδατοφόροι ορίζοντες κατέβηκαν εκατοντάδες μέτρα, τα υπόγεια νερά μολύνθηκαν, το κλίμα έγινε τροπικό και όπως είναι ευνόητο, το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό για όλους, αν δεν γίνουν βήματα αναστροφής του περιβάλλοντος, με βιολογικές καλλιέργειες και επαναφορά της χλωρίδας σε φυσιολογικά επίπεδα.
Κυνηγετικοί παράδεισοι
Σ’ αυτές τις καλές εποχές μπήκα στο κυνήγι και νιώθω πολύ τυχερός που έζησα ανεπανάληπτες κυνηγετικές στιγμές, παρέα με τους δύο μεγάλους αδερφούς και τον ξάδερφο, τον Χρήστο. Κυνήγι λαγού αποκλειστικά και κάπου-κάπου στις βαρυχειμωνιές, μπεκάτσες και υδρόβια.
Δυστυχώς, ο ένας εκ των αδερφών δεν είναι κοντά μας πλέον, αλλά πάντα θα είναι στην καρδιά μας και θα μας θυμίζει τις αξέχαστες χιουμοριστικές ατάκες του και τα καλαμπούρια του, που πρόσφεραν στην παρέα γέλιο και ξεγνοιασιά. Είθε φίλε και αδερφέ μου να βρίσκεσαι σε κυνηγετικούς παραδείσους, με παρέες κυνηγετικές, που χαιρόσουν πάρα πολύ.
Πολλές οι κυνηγετικές αναμνήσεις, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες, ακόμα κι επικίνδυνες μερικές φορές. Θα σας εξιστορήσω μερικά κυνηγετικά συμβάντα απ’ την κυνηγετική μου πορεία που μου έχουν μείνει αξέχαστα.
Ο προδομένος λαγός
Στο χωριό μου ήμασταν περίπου δέκα κυνηγοί, ίσως και λιγότεροι, πολύ λίγοι σε αναλογία με τον πληθυσμό του χωριού που έφτανε γύρω στα 1500 άτομα. Έτσι είχαμε το πλεονέκτημα να κυνηγάμε τα δεκάδες χιλιάδες στρέμματα, χωρίς άγχος να συναντήσουμε «ξένους» κυνηγούς σε μεγάλη συχνότητα, αν και στην περιοχή μας έρχονταν οι Λαρισαίοι, περισσότερο όμως για μπεκάτσες και παπιά, παρά για λαγό του κάμπου.
Εμείς, κατά κάποιον τρόπο ήμασταν προνομιούχοι γιατί γνωρίζαμε καλύτερα την περιοχή, αλλά το σημαντικότερο στοιχείο ήταν οι πληροφορίες που παίρναμε απ’ τους χωριανούς μας αγρότες και ιδιαίτερα από φίλους και συγγενείς, για λαγούς που έβλεπαν και σήκωναν τυχαία στα χωράφια.
Αυτούς τους λαγούς για να τους ξεχωρίζουμε, τους τσεκάραμε με την κωδική ονομασία «προδομένος λαγός», φροντίζοντας να μη διαδοθεί η πληροφορία σε άλλους, γιατί τους κρατούσαμε σαν σίγουρους και τους κυνηγούσαμε όταν δεν βρίσκαμε λαγό στις υπόλοιπες περιοχές.
Οι «προδομένοι λαγοί» ήταν πληροφορία θησαυρός για μας γιατί μπορούσαμε να τους κυνηγήσουμε και χωρίς σκύλο, απλώς πιάναμε το χωράφι σειρά-σειρά μέχρι να τον σηκώσουμε με «τα πόδια».
Πουλόσκυλα για τον κάμπο
Την ίδια τακτική ακολουθούσαμε και στους μη προδομένους λαγούς, όταν τύχαινε να μην έχουμε σκύλο κάποιο χρονικό διάστημα. Παρατηρούσαμε τα δαγκωμένα κριθάρια, τις κακαράντζες που άφηνε στα κεφαλάρια και κοντά στις πέτρες και μετά ψάχναμε τα σημεία που μπορούσε να κάνει το γιατάκι, μια ρεματιά, ένα όργωμα, αγκαθιές και θάμνους.
Δάσκαλός μου στην ανίχνευση του λαγού χωρίς σκύλο, ο θείος μου ο Μπάρμπα Μήτρος, αγέρωχη και στωική μορφή κυνηγού, που συναντάς πλέον μόνο στα παραμύθια, καθώς επίσης και επαγγελματίας ψαράς του Πηνειού, με τρόπαια γουλιανών των 50 κιλών και πάνω. Ήταν η εποχή που το ψάρι του γλυκού νερού, είτε του Πηνειού είτε της Κάρλας, έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στη Θεσσαλία. Σημεία των καιρών!
Εκείνη την εποχή από σκύλους είχαμε ό,τι έπεφτε στα χέρια μας, ημίαιμα, καθαρόαιμους Ελληνικούς Ιχνηλάτες και πουλόσκυλα τα οποία για τον λαγό του κάμπου ήταν πολύ πρακτικά, εφ’ όσον βέβαια έδειχναν το ανάλογο ενδιαφέρον. Μερικές φορές, ο αριθμός τους έφτανε τα δεκαπέντε σύνολο, μέχρι να περάσουν απ’ την τελική «δοκιμή» στον κυνηγότοπο.
Ο δεύτερος λαγός
Είναι οι μέρες που έχω βγάλει την πρώτη μου άδεια και περιμένω εναγωνίως την πρώτη έξοδο. Αυτή την εποχή έχουμε τον «Μπόμπυ», ένα καθαρόαιμο Επανιέλ Μπρετόν, που κυνηγάει το λαγό με πολύ ζήλο.
Είχαμε πληροφορία για δύο προδομένους λαγούς στο βαμβάκι του ξαδέρφου μας, του Στέλιου. Ακόμα το βαμβάκι μαζευόταν με τα χέρια και οι λαγοί δεν ενοχλούνταν καθόλου, απλώς απομακρύνονταν για λίγο και γύριζαν πάλι μέσα στο χωράφι ή στο διπλανό.
Τέλος Οκτώβρη και τα βαμβάκια είναι στο φόρτε τους, πολύ πυκνά και ψηλά. Είναι πολύ δύσκολο να δεις ή να τουφεκίσεις λαγό αν δεν είσαι στην ίδια σειρά με το γιατάκι γιατί τις περισσότερες φορές εύκολα τον προσπερνάς χωρίς να ξεσηκωθεί.
Η χαρά του πρωτάρη
Μπαίνουμε στο χωράφι με τον αδερφό μου το Νίκο σε μια απόσταση 10 μέτρων ανάμεσά μας, με τον Μπόμπυ μπροστά μας. Στα πρώτα 50 μέτρα της διαδρομής ο σκύλος σήκωσε το λαγό πολύ κοντά μας, αλλά τρεις σειρές αριστερά μου. Πολύ γρήγορα μπήκα στη σειρά που έτρεχε ο λαγός, βλέποντας μόνο τα φύλλα που κουνιόντουσαν και σήκωσα το μονόκαννο ρίχνοντας μια μπηχτή χωρίς να ξέρω τι έγινε. Τελικώς, μετά από 100 μέτρα, βρήκαμε τον Μπόμπυ με το λαγό στο στόμα να έρχεται χαρούμενος.
Ήταν ο πρώτος μου λαγός και η χαρά μου ήταν απερίγραπτη με όλα τα συναισθήματα του πρωτάρη.
Στις ρίζες του βαμβακιού
Τσιγάρο, μικρό διάλειμμα και συνεχίζουμε το ψάξιμο, ελπίζοντας να βρούμε το δεύτερο λαγό. Συνεχίζοντας, βρισκόμαστε στο μέσον του χωραφιού, το οποίο τελειώνει ανηφορικά σε καθαρό λόφο με γρασίδι, όταν ξαφνικά ακούμε ένα αχνό γάβγισμα και σε λίγο το λαγό να βγαίνει απ’ το βαμβάκι ανηφορίζοντας το λόφο και να χάνεται. Ο αδερφός μου ακολουθεί την πορεία του λαγού φωνάζοντας μαζί του το σκύλο κι εγώ προχωράω παράλληλα. Ξαφνικά βλέπω το λαγό να κατηφορίζει το λόφο και να μπαίνει στο ίδιο χωράφι απ’ την άλλη γωνία. Περιμένω μερικά λεπτά μήπως εμφανιστεί ο Νίκος με το σκύλο, φωνάζω, αλλά απόκριση καμία. Αποφασίζω να μετακινηθώ στις σειρές που μπήκε ο λαγός με αντίθετη κατεύθυνση, ψάχνοντας πολύ αργά και προσεκτικά κυρίως τις ρίζες του βαμβακιού.
Η τύχη του αρχάριου
Μετά από πολλή ώρα ψάξιμο, η τύχη του αρχάριου δούλεψε και ήρθα φάτσα με το λαγό πλακωμένο στα πέντε μέτρα. Σηκώνω και ρίχνω μπηχτή, ούτε σκέψη για σημάδι και κάνω κι ένα βήμα για να τον πάρω, τόσο σίγουρος ήμουν. Όμως η σκηνή που εκτυλίχθηκε αστραπιαία με άφησε άναυδο. Βλέπω το λαγό μπροστά μου να τινάζεται όρθιος 2-3 μέτρα, βγάζοντας γοερό τσίριγμα, να περνάει δίπλα μου σαν αστραπή, να χάνεται στο βαμβάκι, να βγαίνει έξω στο δρόμο και να απομακρύνεται με χίλια. Έμεινα άγαλμα να τον κοιτάζω μέχρι που χάθηκε, παρ’ όλο που προλάβαινα να γεμίσω το όπλο και να τον τουφεκίσω ξανά.
Τι είχε συμβεί. Η τουφεκιά πέρασε «μονόβολο» σύρριζα στο κεφάλι του και τα αέρια δημιούργησαν μεγάλο σοκ στο λαγό, που αντέδρασε με αυτό τον τρόπο και δημιούργησε παράλληλα και το δικό μου σοκ, ήρθαμε πάτσι!
Καλό αλλά τυφλό
Ιανουάριος και πλησιάζουμε στο τέλος για το κυνήγι του λαγού. Δεν έχουμε σκύλο. Όλο το μήνα κυνηγάμε με τον μπάρμπα Μήτρο έναν λαγό, δίπλα στον Πηνειό. Ξέρουμε πού βόσκει, πού αφήνει τις κακαράντζες και τελικώς πού γιατακιάζει κάθε φορά. Όμως, το γιατάκι του είναι μέσα σ’ έναν μεγάλο βάτο στην απότομη όχθη του ποταμού, όπου δεν μπορούμε καθόλου να πλησιάσουμε, αλλά και δεν καταφέρνουμε να τον ξεσηκώσουμε με τις πέτρες που ρίχνουμε. Μόνο ένας σκύλος θα έσωζε την κατάσταση.
Μια μέρα έρχεται χαρούμενος ο αδερφός μου, που γνώριζε την περίπτωση του λαγού, φέρνοντας μαζί του τον Τζακ, ένα τσοπανόσκυλο τρίχρωμο, ωραιότατο στην εμφάνιση, με κεφάλα χοντρή, γυριστή ουρά σαν Χάσκυ, αλλά σχεδόν τυφλό από ατύχημα πτώσης από βράχο. Του το χάρισε ο ξάδερφος της γυναίκας του, αγροφύλακας στη Ραψάνη, λέγοντας ότι είναι πολύ καλός στο λαγό. Με πιάσανε τα γέλια, αλλά ο αδερφός μου επέμενε.
Μετά το πρώτο ξάφνιασμα
Τέλος πάντων, δεν είχαμε άλλη επιλογή και πάμε με τον Τζακ στο ποτάμι. Ο λαγός τις ίδιες συνήθειες κάθε μέρα και το ίδιο γιατάκι, μάλιστα σήμερα είχε αφήσει και λίγες τρίχες στην είσοδο του βάτου.
Πιάσαμε έξω απ’ τον βάτο καρτέρια και βάλαμε τον Τζακ στην είσοδο του βάτου. Στο λεπτό ακούμε γάβγισμα και το λαγό να βγαίνει μπροστά μου στα δύο μέτρα, τρέχοντας στο παράλληλο δρομάκι του ποταμού. Μετά το πρώτο ξάφνιασμα πρόλαβα να τον τουφεκίσω στα 30 μέτρα και κάτι, σπάζοντάς του το πίσω δεξί πόδι, αλλά αυτός συνέχισε ακάθεκτος μέχρι που τον χάσαμε.
Κολλημένος στο κοίλωμα της όχθης
Ο Τζακ ακόμα δεν κατάφερε να βγει έξω απ’ το βάτο, καθυστέρησε μερικά λεπτά κι όταν τελικώς βγήκε, πήρε το ντορό. Ακολουθήσαμε το σκύλο πάνω από 200 μέτρα παράλληλα στην όχθη, όπου σ’ ένα σημείο ο Τζακ πισωγύριζε συνέχεια χωρίς να υπάρχει ο λαγός γύρω. Εδώ ο λαγός, εκεί ο λαγός, πουθενά ο λαγός κι ο Τζακ να στριφογυρίζει δίπλα στην απότομη όχθη. Πλησιάζουμε προσεκτικά την όχθη αλλά δεν βλέπουμε τίποτα στο νερό, ο Τζακ όμως επέμενε σ’ ένα σημείο της όχθης. Κοιτάζουμε καλύτερα από άλλη οπτική γωνία και βλέπω το λαγό ζωντανό, κολλημένο σ’ ένα κοίλωμα της όχθης, έχοντας μόνο το κεφάλι έξω απ’ το νερό.
Το ψάρεμα του λαγού
Πιάνουμε τον Τζακ για να μην κάνει θόρυβο και κάνουμε συμβούλιο. Ήταν αδύνατο να πλησιάσουμε το λαγό γιατί η όχθη ήταν απότομη, γύρω στα δύο μέτρα, με πολύ βάθος στο συγκεκριμένο σημείο. Αν τον «ψαρεύαμε» ζωντανό θα έφευγε σίγουρα κολυμπώντας πιο μακριά. Η μόνη λύση ήταν το τουφέκισμα και ταυτόχρονα το «ψάρεμα» με ένα αυτοσχέδιο κλωνάρι δέντρου που να έχει «γάντζο», γιατί υπήρχε περίπτωση με την τουφεκιά να τον πάρει το ρέμα κάτω…
Έτσι κι έγινε και ψαρέψαμε αισίως και λαγό, πραγματικά έπεσε πολύ γέλιο.
Ντορός και μπεκάτσα
Όμως η ιστορία δεν τελειώνει εδώ γιατί ο Τζακ βάλθηκε να μας τρελάνει. Κοντά μας ήταν το δάσος του χωριού μας όπου είχαμε και δικά μας καλλιεργήσιμα κτήματα, στα οποία υπήρχαν λαγοί. Ευκαιρία να ρίξουμε και μια ματιά για άλλο λαγό, μια και είχαμε πλέον τον Τζακ που απέδειξε ικανότητες ιχνηλάτη. Για να πάμε στα κτήματα έπρεπε να διασχίσουμε το δάσος από στενά δρομάκια κι έτσι πεζοπορώντας μπήκαμε στο πρώτο δρομάκι.
Ξαφνικά ο Τζακ παίρνει έναν ντορό πάνω στο δρομάκι και μπαίνει στο κλειστό. Πιάνουμε γρήγορα θέσεις και περιμένουμε γάβγισμα και λαγό, αλλά σε λίγο αντί για λαγό βλέπουμε μια μπεκάτσα να σηκώνεται. Δεν δώσαμε σημασία, υποθέσαμε πως έπεσε πάνω της και τυχαία τη σήκωσε. Το αποτέλεσμα ήταν πως τελικά ο Τζακ μας σήκωσε τέσσερεις μπεκάτσες συνειδητά μέχρι να φτάσουμε στα ανοιχτά. Ντορός και μπεκάτσα κάθε φορά που έμπαινε στο κλειστό!
Ήταν και μπεκατσόσκυλο!
Αφιερωμένο στη μνήμη του Τζακ, που μας χάρισε ωραίες κυνηγετικές στιγμές.
