Του Μπάμπη Αιγινήτη
Έχουν κατά καιρούς ειπωθεί πολλά για το αν και κατά πόσο χρησιμεύουν οι εξαεριζόμενες ρίγες στο πάνω μέρος των κανών των λειόκανων κυνηγετικών όπλων. Οι επικριτές τις έχουν κατηγορήσει ότι δεν χρησιμεύουν σε τίποτα κατά τη σκόπευση και συντελούν στο να προστίθεται βάρος στο όπλο με συνέπεια να γίνεται εμπροσθόβαρο. Οι υπέρμαχοι ισχυρίζονται ότι μια εξαεριζόμενη ρίγα ελάχιστο βάρος προσθέτει στην κάνη, ενώ απεναντίας βοηθάει στη σκόπευση με το ευθύ σκοπευτικό επίπεδο που παρέχει, και τις ζεστές ημέρες, μετά από συνεχόμενες βολές, η θερμότητα που αναδύεται από την κάνη διαχέεται κάτω από τη ρίγα χωρίς να ανεβαίνει πάνω και να εμποδίζει τη σκόπευση.
Να ξεκινήσουμε πρώτα από τα πλαγιόκανα και να αναφέρουμε ότι ρίγα εξαεριζόμενη ελάχιστα από αυτά διαθέτουν. Αυτά που διέθεταν ρίγα εξαεριζόμενη ήταν στη πλειοψηφία τους όπλα σκοπευτικά κυρίως για την περιστεροβολία και το Τραπ στις αρχές του περασμένου αιώνα. Όμως υπήρχαν και κάποια κυνηγετικά, Αμερικανικής κυρίως κατασκευής, που διέθεταν εξαεριζόμενη ρίγα και η χρήση τους περιοριζόταν μόνο εκεί χωρίς να επεκτείνεται και στο σκοπευτήριο. Μερικά από αυτά ήταν τα FOX, SMITH, PARKER, M.21 της Winchester κ.ά.
Είναι χαρακτηριστικό το διαφημιστικό σλόγκαν της Αμερικάνικης L.C. Smith (Hunter Armas στο Fulton) για την υπερυψωμένη και φαρδιά εξαεριζόμενη ρίγα που διέθετε το μοντέλο Specialty Grade που έλεγε πως με αυτό το πλαγιόκανο όταν κάποιος το επωμίζει δεν βλέπει το εύρος των δύο πλάγιων κανών, αλλά έχει την εντύπωση ότι ρίχνει με καραμπίνα ή σούπερ ποζέ. Αυτό συνέβαινε γιατί πολλοί κυνηγοί δεν ήθελαν μέσα στο οπτικό τους πεδίο να υπάρχει το φαρδύ εύρος που δημιουργούσαν οι δύο κάνες δίπλα-δίπλα με τη χαμηλή βυθισμένη ρίγα. Είτε γιατί είχαν συνηθίσει στο μόνο επίπεδο που παρείχε η ρίγα μιας καραμπίνας και ενός σούπερ ποζέ, είτε γιατί η παραξενιά του κυνηγού είναι συνήθως ανεξήγητη.
Τα σύγχρονα χρόνια που ακολούθησαν περιόρισαν και σχεδόν εξαφάνισαν τις εξαεριζόμενες ρίγες από τα πλαγιόκανα. Σήμερα θα συναντήσουμε εξαεριζόμενες ρίγες διαφόρων τύπων σε σούπερ ποζέ κυρίως αλλά και αυτογεμή (καραμπίνες). Εκεί που η ποικιλία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα είναι στα όπλα του Sporting και του Trap. Βέβαια τα όπλα του Sporting είναι και όπλα με περισσότερη χρησιμότητα στο κυνήγι από εκείνα του Trap.
Τη δεκαετία του 1970 μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε τη «δεκαετία της φαρδιάς ρίγας». Τότε η Fabrique Natgionale (F.N.) του Βελγίου παρουσίασε το Browning B-25 με μια φαρδιά ρίγα 16 χιλ. που την ονόμασε Broadway, από τη μεγάλη φαρδιά λεωφόρο που υπάρχει στην Νέα Υόρκη.
Κατόπιν εμφανίστηκε η Ιαπωνική βιομηχανία με το Shadow Indy και τη γιγαντιαία εξαεριζόμενη ρίγα εύρους 18 χιλ. από φύλλα αλουμινίου για να μην προσδίδουν βάρος στο όπλο. Μάλιστα, λόγω του ότι το αλουμίνιο δεν συγκολλιέται με το ατσάλι της κάννης, τα φύλλα αλουμινίου που συνέθεταν αυτή τη ρίγα συγκροτούντο πάνω στα ποδαράκια (τα στηρίγματα) με ειδικές βίδες. Το Shadow Indy δεν κατασκευάζεται πλέον και το Β-25 κατασκευάζεται μόνο κατόπιν παραγγελίας και διαθέτει όριο εύρους της ρίγας (μόνο για το Trap) τα 14 χιλ.
Στο εμπόριο σήμερα θα συναντήσουμε ποικιλία σε εύρος και τύπο ρίγας κυρίως για σούπερ ποζέ Sporting που τείνουν να γίνουν τα δημοφιλέστερα μοντέλα των μεγάλων βιομηχανιών αφού συνδυάζουν σκοπευτική και κυνηγετική χρήση μαζί.
Στο Beretta S-682 Gold Sporting συναντάμε τη ρίγα strada με εύρος τα 12 χιλ. και στα φθηνότερα S-686 Silver Pigeon Sporting, την ελαφρώς στενότερη ρίγα με 10 χιλ. Στο Β-425 Sporter της Browning βρίσκουμε τη φαρδιά εξαεριζόμενη ρίγα των 10 χιλ. και στη σειρά Ultra τη φαρδύτερη με εύρος τα 13 χιλ.
Στα γιαπωνέζικα SKB επίσης θα συναντήσουμε φαρδιές ρίγες από τις οποίες κάποιες διαθέτουν στο ξεκίνημά τους και βήμα, δηλ. είναι υπερυψωμένες.
Βέβαια αυτές οι υπερυψωμένες ρίγες είναι μελετημένες σε συνάρτηση με το ψηλό κοντάκι που υπάρχει πίσω για να χρησιμεύουν σε βολές που ανυψώνονται συνήθως.
Σχεδόν όλες οι φαρδιές εξαεριζόμενες ρίγες από 10 χιλ. και πάνω διαθέτουν και κεντρικό κανάλι κατά μήκος τους. Μια ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν οι ρίγες σφηνοειδούς σχήματος, οι λεγόμενες και Tapered που στο ξεκίνημά τους έχουν εύρος 13 χιλ. και βαθμιαία στενεύουν για να φθάσουν μπροστά στο στόμιο τα 10 χιλ. Υπάρχουν όμως και Tapered ρίγες στενότερες όπως η 10 χιλ. με 7 χιλ. της γερμανικής Merkel.
Οι φαρδιές ρίγες, τις περισσότερες φορές, ήταν «επιπλέουσες» τύπου Floating και έμπαιναν συρταρωτά στις εγκοπές που διέθεταν τα στηρίγματα επί της κάνης. Η αμερικάνικη εταιρία Simmons έγινε διάσημη γι’ αυτού του τύπου τις ρίγες που διέθετε σε μια ευρεία ποικιλία για σκοπευτική και κυνηγετική χρήση.
Νομίζω ότι η κυριότερη χρησιμότητα της εξαεριζόμενης ρίγας που σήμερα χρησιμοποιείται είναι στα να εξουδετερώνει τα κύματα θερμότητας από την κάνη που ανεβαίνουν προς τα πάνω και δημιουργούν το ίδιο οπτικό πρόβλημα που παρατηρείται και σε ένα μακρύ ασφαλτοστρωμένο δρόμο στη ζέστη του καλοκαιριού.
Πιστεύω ότι ένα εύρος ρίγας 12 χιλ. ή 10 χιλ. είναι αρκετό για να προφυλάσσει «καθαρό» το οπτικό επίπεδο του κυνηγού ή σκοπευτή πάνω στην κίνησή του προς το στόχο.
Οι Άγγλοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι οι στενές εξαεριζόμενες ρίγες με εύρος 7 χιλ. δίνουν την εντύπωση στον κυνηγό ή τον σκοπευτή ότι ντουφεκάει με μακρύτερη κάνη από αυτή που πραγματικά διαθέτει το όπλο του. Αυτό πιστεύω συμβαίνει και με τις ρίγες που διαθέτουν σφηνοειδές σχήμα (τύπου Tapered), που δίνουν αυτή την εντύπωση όταν επωμίζει κάποιος ένα τέτοιο όπλο, κάτι που αναμφισβήτητα βοηθάει στη σχέση κάνης-στόχου.
Σε αυτό το λεγόμενο διεθνώς Pointability συντελεί και το κεντρικό κανάλι που διαθέτουν οι φαρδιές παράλληλες ρίγες των όπλων Sporting.
Αυτό το χαρακτηριστικό που όλες οι εξαεριζόμενες ρίγες διαθέτουν ανεξαρτήτως του εύρους και τύπου, είναι το αντι-αντανακλαστικό «σαγρέ» φινίρισμα που είναι απαραίτητο.
Σήμερα πολλά σούπερ ποζέ αλλά και καραμπίνες που προορίζονται για περπατητό κυνήγι, δηλ. όπλα τύπου Light και Εxtra Light, δε διαθέτουν πλαϊνές ρίγες (τα σούπερ ποζέ) ούτε και εξαεριζόμενη ρίγα στο πάνω μέρος τους. Διαθέτουν μόνο το στόχαστρο μπροστά, πάνω σε μια μικρή ράμπα που χρησιμεύει για βάση και για να θυμίζει ότι εκεί υπήρχε μια σκοπευτική ρίγα. Έχω την εντύπωση ότι οι πλαϊνές ρίγες σε ένα σούπερ ποζέ είναι περιττές, αφού δεν προσφέρουν τίποτα το ουσιαστικό στη σύνδεση των κανών. Οι κάνες, ως γνωστόν, συνδέονται πίσω στο μονομπλόκ και το ντεμιμπλόκ και μπροστά στα στόμια, κατά μήκος τους οι ρίγες μόνος βάρος και προβλήματα σκουριάς από εισχώρηση υγρασίας επιφέρουν. Όμως θεωρώ υπερβολή και την αφαίρεση της εξαεριζόμενης ρίγας στο πάνω μέρος της κάνης. Το να βγάλουμε από το όπλο ακόμη 150 γραμ. δεν μας ξεκουράζει στο βουνό, ούτε καλυτερεύει τόσο πολύ το ζύγισμά του. Απεναντίας, πιστεύω ότι στερεί από τη κάνη μέρος της αισθητικής της, δυσχεραίνει τον κυνηγό στη σκόπευσή του, κυρίως σε βολές μέσης και μακρινής απόστασης, λόγω ανυπαρξίας του Pointability και βέβαια σε συχνές βολές στους ζεστούς μήνες με πολύ ήλιο (Αύγουστο-Σεπτέμβριο) θα έχουμε πρόβλημα με τα κύματα της θερμότητας που ανεβαίνουν.
Το χειμώνα και σε κοντινές βολές (μπηχτές) στο πυκνό (μπεκάτσες), οι κάνες χωρίς εξαεριζόμενη ρίγα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευρέως γιατί εκεί δεν προκύπτουν τα προαναφερόμενα προβλήματα. Αυτός είναι και ο λόγος που ορισμένα μπεκατσοντούφεκα δεν διαθέτουν ρίγα.
Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και τον παράγοντα ΣΥΝΗΘΕΙΑ, ο οποίος πολλές φορές κάνει τους κυνηγούς να νιώθουν άβολα με ένα όπλο χωρίς ρίγα, αν όλα τα χρόνια κυνηγούσαν με όπλο που διέθετε εξαεριζόμενη ρίγα και, πιστέψτε με, είναι αρκετοί αυτοί οι κυνηγοί.
