Τα τροπικά δάση μπορούν να αναγεννηθούν με εκπληκτική ταχύτητα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε τις τελευταίες μέρες.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι τα τροπικά δάση έχουν τη δυνατότητα να αναγεννηθούν σχεδόν πλήρως, εάν μείνουν ανέγγιχτα από τον άνθρωπο για περίπου 20 χρόνια. Αυτό οφείλεται σε έναν πολυδιάστατο μηχανισμό, με τον οποίο η παλιά δασική χλωρίδα και πανίδα βοηθούν την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς δασών – μια φυσική διαδικασία γνωστή ως «δευτερεύουσα διαδοχή».
Αυτά τα νέα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Science, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής κατάρρευσης και να παρέχουν χρήσιμες συμβουλές για το πώς πρέπει να ενεργήσει η ανθρωπότητα από εδώ και μπρος. Τα ευρήματα υποδεικνύουν, επίσης, πως ίσως δεν είναι πολύ αργά για να αναιρέσουμε τη ζημιά που έχει προκαλέσει η ανθρωπότητα μέσω της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής τις τελευταίες δεκαετίες.
«Αυτά είναι καλά νέα. Τα 20 χρόνια είναι μια ρεαλιστική περίοδος, βάσει της οποίας μπορεί να κάνει τους προγραμματισμούς του ένας άνθρωπος όπως εγώ, οι νεότεροι άνθρωποι, όπως η κόρη μου, αλλά και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής», είπε η Lourens Poorter , καθηγήτρια λειτουργικής οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Wageningen στην Ολλανδία και βασική συγγραφέας της εργασίας.
Αυτή η ιδέα της φυσικής αναγέννησης συχνά αγνοείται υπέρ των δενδροφυτεύσεων, αλλά σύμφωνα με την Poorter, η φυσική αναγέννηση αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα από τις φυτεύσεις αποκατάστασης. «Σε σύγκριση με τη φύτευση νέων δέντρων, έχει πολύ καλύτερη απόδοση όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την ανάκτηση θρεπτικών συστατικών».
Για αυτήν τη μελέτη, περισσότεροι από 90 ερευνητές από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν για να αναλύσουν το πώς ακριβώς λαμβάνει χώρα η αναγέννηση των τροπικών δασών. Εξέτασαν δεδομένα σχετικά με την αναγέννηση δασών από τρεις ηπείρους, 77 τοποθεσίες και 2.275 οικόπεδα στην Αμερική και τη Δυτική Αφρική. Από εκεί, αξιολόγησαν 12 συγκεκριμένα κριτήρια, όπως το έδαφος, τη λειτουργία των φυτών, τη δομή του οικοσυστήματος, τη βιοποικιλότητα και άλλα.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες μοντελοποίησαν αυτά τα δεδομένα –χωρίς τα οποία θα έπρεπε να περιμένουν πάνω από 100 χρόνια, για να δουν κάτι τέτοιο να συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο– με μια τεχνική που ονομάζεται chronosequencing, η οποία τους επέτρεψε να προβλέψουν μακροπρόθεσμα τις εξελίξεις όσον αφορά την αναγέννηση των δασών.
Οι ερευνητές εξέτασαν συγκεκριμένα τι συμβαίνει με τη γη των τροπικών δασών που έχει χρησιμοποιηθεί για τη γεωργία ή την κτηνοτροφία και στη συνέχεια εγκαταλειφθεί. Διαπίστωσαν ότι το παλιό τμήμα του δάσους –συμπεριλαμβανομένου κάποιου γόνιμου εδάφους, τυχόν υπολειμμάτων των δέντρων, σπόρων και φυτρών που μπορούν να αναβλαστήσουν– δημιουργεί ένα υγιές, διασυνδεδεμένο οικοσύστημα, ιδανικό για να αρχίσει να αναπτύσσεται νέο δάσος.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διαφορετικές πτυχές του δάσους χρειάζονται, αντίστοιχα, περισσότερο ή λιγότερο χρόνο για να ανακάμψουν στα επίπεδα του «παλιού δάσους», προτού αυτό χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο. Το έδαφος χρειάζεται κατά μέσο όρο 10 χρόνια για να επανέλθει στην προηγούμενη κατάστασή του, η φυτική κοινότητα και η ζωική βιοποικιλότητα χρειάζονται 60 χρόνια και η συνολική βιομάζα χρειάζεται συνολικά 120 έτη, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους.
Αλλά συνολικά, τα τροπικά δάση μπορούν να επιστρέψουν στο 78% περίπου της παλαιάς ανάπτυξής τους σε μόλις 20 χρόνια. «Αυτό είναι εξαιρετικά γρήγορο – εκπληκτικά γρήγορο», είπε η Poorter.
Φυσικά, αυτοί είναι απλώς υπολογισμοί και ένας από τους περιορισμούς των αναλύσεων που βασίζονται στο chronosequencing είναι ότι, κάθε τοποθεσία που αναλύεται, θεωρείται ότι έχει την ίδια ιστορία και διαδοχική δυναμική, είπε ο Έρικ Σάλας , ένας ερευνητής στις γεωχωρικές επιστήμες στο Central State University. Άρα, μπορεί να υπάρξει κάποια παρερμηνεία.
«Αλλά η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα δευτερεύοντα δάση αναδύονται φυσικά σε εγκαταλελειμμένες γεωργικές εκτάσεις είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της διατήρησης της βιοποικιλότητας», είπε ο Σάλας, «ιδιαίτερα σε τροπικά περιβάλλοντα, όπου τα δάση έχουν πολύπλοκη δομή και τα είδη χλωρίδας και πανίδας ποικίλλουν».
«Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι: Εκτιμήστε αυτά τα δευτερεύοντα δάση, και σε περιοχές όπου μπορείτε, αφήστε αυτά τα δάση να ξαναγεννηθούν φυσικά», είπε η Poorter. Η ερευνήτρια ανέφερε ότι πολλές από τις υποσχέσεις που έχουν δοθεί για τη δενδροφύτευση, με σκοπό την αποκατάσταση των δασών σε όλο τον κόσμο, δεν είναι ρεαλιστικές. Τις περισσότερες φορές, το 30%-50% αυτών των δέντρων πεθαίνουν και προέρχονται από είδη που δεν μπορούν να μιμηθούν τη φυσική βιοποικιλότητα των δασών, σύμφωνα με την Poorter.
«Η έκκλησή μου είναι να χρησιμοποιούμε τη φυσική αναγέννηση όπου μπορούμε και την ενεργό δενδροφύτευση όπου χρειάζεται. Υπάρχει μια προσέγγιση κατά περίπτωση και όλα αυτά εξαρτώνται από τις τοπικές συνθήκες, όπως τις τοπικές ανάγκες των ανθρώπων που ζουν σε αυτά τα μέρη».
ΠΗΓΗ: The Guardian
