Οι διαφορές μεταξύ ενός Sideplate και ενός Sidelock, δεν είναι ορατές με την πρώτη ματιά από τους μη μυημένους, ίσως γιατί η ψευδαίσθηση είναι πολύ κοντά στο όνειρο.
Για πολλούς ειδικούς η γέννηση του μηχανισμού Sidelock ξεκινάει από τη μεγάλη έκθεση όπλων στο Παρίσι το 1851, όταν όλοι θαύμαζαν το σπαστό πλαγιόκανο και οπισθογεμές δίκανο του διάσημου Γάλλου Le Faucheux που είχε το μηχανισμό επίκρουσης πάνω στις πλαϊνές πλάκες. Το δίκανο αυτό μπορεί να ήταν ένα Pinfire που γρήγορα ξεπεράστηκε από τα οπισθογεμή κεντρικής πυροδότησης που ακολούθησαν, όμως ήταν ένα γνήσιο Sidelock.
Τα χρόνια πέρασαν, μπήκε ο 20ός αιώνας με τους Άγγλους μαστόρους του Λονδίνου και του Μπίρμινχαμ, να διδάσκουν τέχνη και οπλουργική. Όλα τα δίκανννα όπλα που παρουσιάσθηκαν από τότε μέχρι σήμερα βασίζονταν σε δύο μηχανισμούς πυροδότησης, στον Block που σχεδίασαν οι δύο τεχνικοί της Westley Richards ο Anson και ο Deeley, στον οποίο ο μηχανισμός πυροδότησης βρισκόταν μέσα στη βάση και συγκεκριμένα στο κάτω μέρος της πάνω από τη πλάκα των σκανδάλων. Αυτός ο πυροδοτικός μηχανισμός ήταν φθηνότερος με χαμηλότερο κόστος κατασκευής και συνεπώς πιο προσιτός στον μέσο αγοραστή.
Ο δεύτερος μηχανισμός πυροδότησης που ονομάζεται Sidelock με πρότυπο εκείνο του Λονδρέζικου οίκου Holland & Holland, βασίζεται στο ότι όλος ο μηχανισμός επίκρουσης βρίσκεται σε δύο πλαϊνές πλάκες που αποσπώνται εύκολα από τη βάση.
Αυτός ο πυροδοτικός μηχανισμός ήταν δυσκολότερος και με υψηλό κόστος κατασκευής, γι’ αυτό και πολλοί τα ονόμαζαν βασιλικά ντουφέκια αφού ήταν η πρώτη επιλογή εστεμμένων και άλλων ιδιαίτερα εύπορων πελατών.
Βέβαια στα σημερινά χρόνια βρίσκεις και ‘φθηνιάρικα’ Sidelock που μπροστά τους ορισμένα Boxlock θεωρούνται αριστουργήματα. Αυτό δεν είναι όμως το αντικείμενο ανάλυσης του σημερινού άρθρου μου, αυτό που θα αναλύσουμε είναι η χρησιμότητα ενός Boxlock με διακοσμητικές πλάκες ή Sideplates – όπως ονομάζονται διεθνώς – από ένα πραγματικό Sidelock.
Αίσθηση και παραίσθηση
Δεν είναι λίγοι οι κυνηγοί που μου έχουν εξιστορήσει το πώς εξαπατήθηκαν αγοράζοντας ένα καμουφλαρισμένο Boxlock με διακοσμητικές πλάκες Sideplates ενώ πλήρωσαν χρήματα για Sidelock, δηλ. όπλου με ολόκληρες φωτιές τύπου Holland & Holland όπως συνήθως ονομάζεται. Τα Sideplates (οι πλαϊνές πλάκες) σε ένα δίκαννο πλαγιόκανο Boxlock ή σούπερ ποζέ είναι ουσιαστικά μόνο για διακόσμηση – γι’ αυτό ονομάζονται και διακοσμητικές πλάκες – δίδοντας στο όπλο την αισθητική και την ομορφιά του Sidelock, χωρίς όμως να είναι.
Οι Άγγλοι κατασκευαστές ποτέ δεν «παραποίησαν» ένα πλαγιόκανο Boxlock με Sideplates για να δείχνει ότι είναι Sidelock. Δεν είναι τυχαίο το ότι κράτησαν μια ευθυτενή και άμεμπτη στάση πάνω στο θέμα αυτό της κατασκευής, αφού η νοοτροπία τους υπαγόρευε ότι το Boxlock έχει βάση που σταματάει στο συγκεκριμένο σημείο επαφής με το κοντάκι, χωρίς να χρειάζεται το περαιτέρω στόλισμα με Sideplates. Αυτό όμως δεν το ακολούθησαν και άλλοι ανά τον κόσμο κατασκευταστές.
Υπάρχουν γνωστά εργοστάσια σε πολλές γνωστές οπλοκατασκευαστικές χώρες που διαθέτουν πλαγιόκανα και σούπερ ποζέ με διακοσμητικές πλάκες δίδοντας τον αέρα και τη πολυτέλεια του Sidelock του όπλου με τις πλαϊνές ολόκληρες φωτιές.
Τα καλύτερα παραδείγματα τέτοιων όπλων τα συναντάμε κυρίως σε Ευρώπη (κεντρική) αλλά και Αμερική. Δύο από αυτά που θα μπορούσαν να ξεγελάσουν ακόμη και κάποιον που έχει γνώσεις πάνω στα όπλα – όχι όμως και κάποιον ειδικό – είναι το Γαλλικό πλαγιόκανο Youselaud και το ιταλικό Roma-6 της Bernardelli. Αυτά και τα δύο είναι πραγματικά κομψά και αισθητικά άψογα όπλα, που πάνω στις διακοσμητικές πλάκες τους διαθέτουν ακόμη και τους πίρους και τις βίδες που διαθέτει ένα όπλο με ολόκληρες φωτιές και συγκρατούν το μηχανισμό του. Όμως είναι απλώς διακόσμηση, μια ψευδαίσθηση του ότι κρατάει κάποιος ένα Sidelock ενώ αυτός δεν είναι τίποτα άλλο από ένα διακοσμημένο Boxlock με πυροδοτικό μηχανισμό τύπου Anson & Deeley.
Βέβαια τα εργοστάσια δεν έχουν πρόθεση να ξεγελάσουν κανέναν αγοραστή, αφού στο ειδικό προσπέκτους αναγράφουν ότι το συγκεκριμένο όπλο έχει μηχανισμό Anson & Deeley, όμως όταν κάποιος το αγοράζει μεταχειρισμένο χωρίς να έχει δει ποτέ το εργοστασιακό προσπέκτους τότε τι γίνεται;
Τρόπος εξακρίβωσης
Θα πρέπει να ξεβιδώσει τις πλαϊνές πλάκες για να δει αν πράγματι έχουν πάνω τους τον μηχανισμό ή είναι απλώς διακοσμητικές. Κάτι που σπάνια ή καθόλου το επιτρέπουν όσοι το πωλούν με σκοπιμότητα. Υπάρχει βέβαια και το μικρό ποσοστό εκείνων που το αγόρασαν ήδη μεταχειρισμένο και βρίσκονται στην ανάγκη να το πουλήσουν χωρίς να μάθουν ποτέ ότι ο προηγούμενος πωλητής δεν τους έδωσε ένα πραγματικό Sidelock, οπότε θεωρούν ότι κλονίζεται η αξιοπιστία τους όταν ο αγοραστής ζητάει να ξεβιδώσει για έλεγχο τις πλάκες.
Κάτι που έπρεπε να είχε κάνει ο ίδιος τότε που το αγόραζε μεταχειρισμένο και κάτι που πρέπει να κάνουμε όλοι όταν πρόκειται να δώσουμε περίπου μισό εκατομμύριο για την αγορά του. Πρέπει να μάθουμε να ελέγχουμε τα όπλα που αγοράζουμε για να αποφεύγουμε τις δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως γίνεται με τα αυτοκίνητα σε τιμή ευκαιρίας που συνήθως δεν λέει ο πωλητής τους «δεκτός κάθε έλεγχος». Αυτά βέβαια ισχύουν όταν αγοράζουμε μεταχειρισμένο όπλο από ιδιώτη, όταν όμως αγοράζουμε από κατάστημα τότε ο υπεύθυνος πρέπει να ξέρει τι ακριβώς είναι αυτό που πουλάει και να μας κατατοπίσει σχετικά.
Η τέχνη της διακόσμησης στην υπηρεσία της ισορροπίας
Να γυρίσουμε όμως στις τεχνικές λεπτομέρειες των Sideplates και να αναφέρουμε μια εξαίρεση που είναι τα παλιά προπολεμικά Αμερικάνικα δίκαννα Lefever τα οποία βγάζοντας τις πλαϊνές διακοσμητικές πλάκες αντίκριζες μέσα στον μηχανισμό του σε Anson & Deeley, ενώ στα άλλα όπως και στα σύγχρονα έβλεπες το ξύλο του κοντακίου.
Ένα προτέρημα που μπορεί να αποδοθεί στα όπλα με διακοσμητικές πλάκες, εκτός από τη καλαισθησία είναι ότι μπορεί ένας καλός κατασκευαστής να τις χρησιμοποιήσει ώστε να φέρει το ζύγισμα του όπλου ανάμεσα στα χέρια. Να επικεντρώσει το κέντρο βάρους του όπλου ανάμεσα στα χέρια του κυνηγού ώστε το όπλο να μην είναι εμπροσθόβαρο ή οπισθόβαρο, ώστε να επωμίζεται γρήγορα, άνετα και αρμονικά. Αυτό ήταν και είναι το βασικό προσόν των όπλων με τις ολόκληρες φωτιές των Sidelocks τα οποία οι κατασκευαστές, τα προσέχουν ιδιαίτερα στο θέμα ζυγίσματος.
Σήμερα θα συναντήσουμε και πολλά σούπερ ποζέ γνωστών εργοστασίων που προσφέρουν εκτός από τα Boxlock και τα Sidelock μοντέλα τους και ένα με διακοσμητικές πλάκες sideplate αλλά με μηχανισμό ίδιο με του αντίστοιχου Boxlock. Αναφέρω μερικά από πιο γνωστά όπως το 6877EELL της Beretta, το Athena της Weatherby, το Peerless, της Remington, το 202Ε της Merkel και πολλά άλλα λιγότερο γνωστών εργοστασίων που διαθέτουν όμως ποιότητα.
Στα πλαγιόκανα υπάρχουν ακόμη περισσότερα μοντέλα πολλών εργοστασίων γνωστών και λιγότερο γνωστών που προσπαθούν να δώσουν στα πλαγιόκαννά τους με διακοσμητικές πλάτες την αίγλη ενός Sidelock. Αντικρίζουμε σε πολλά από αυτά εξαίρετο χειροποίητο σκάλισμα με κυνηγετικές παραστάσεις ή γιρλάντες με μπουκέτα και τριαντάφυλλα.
Συνήθως σε ένα τόσο καλό ποιοτικά sideplate έχει γίνει και προσπάθεια ώστε το ζύγισμά του να πλησιάζει πολύ σε αυτό ενός Sidelock. Σκεφθείτε ότι ένα υψηλής ποιότητας Sidelock έχει το μισό από το συνολικό του βάρος συγκεντρωμένο ανάμεσα στα χέρια και το υπόλοιπο μισό στο μπροστινό μέρος των καννών και στο κοντάκι, το οποίο είναι όλο ξύλινο χωρίς κενό στα εσωτερικό του.
Θα ξαναγυρίσουμε, όμως στα σούπερ ποζέ της σύγχρονης εποχής, με διακοσμητικές πλάκες για να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τις απαιτήσεις πολλών κυνηγών και σκοπευτών της κυνηγετικής σκοποβολής Sporting, όλο και περισσότερα κυκλοφορούν με τσοκάκια που βιδώνονται εσωτερικά στο στόμιο των κανών. Αυτά έχουν τη τάση να είναι εμπροσθόβαρα, ειδικά μάλιστα αν τα τσοκάκια τους επεκτείνονται και εκτός των κανών όπως τα briley και τα Seminole με τα οποία κάποιος θα αντικαταστήσει τα δικά τους.
Σε μια τέτοια περίπτωση έχει προβλεφθεί από τον κατασκευαστή οι διακοσμητικές πλάκες του σούπερ ποζέ να έχουν παχύτερα τοιχώματα, ώστε το παραπάνω ατσάλι να εξισορροπεί το βάρος του όπλου, φέρνοντας προς τα πίσω το κέντρο βάρους και συγκεκριμένα ανάμεσα στα χέρια. Τέτοια σούπερ ποζέ είναι το SKB 885, Remington 396, Verney Carron Fulgur 981 και μερικά άλλα προσεγμένης κατασκευής σούπερ ποζέ που επίσης διαθέτουν εσωτερικά τσοκάκια.
Το δια ταύτα
Πάντως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι διακοσμητικές πλάκες στις περισσότερες των περιπτώσεων δημιουργήθηκαν για να ανεβάσουν την καλαισθησία ενός Boxlock και φυσικά τη τιμή του. Γι’ αυτό και συνοδεύονται με καλύτερης ποιότητος ξύλα και φινίρισμα, όμως στο εσωτερικό τους θα είναι πάντα ένα Boxlock.
Όσο περίτεχνα και αν στολίζεται εξωτερικά κάτι στο βάθος παραμένει αυτό που είναι. Τα ποιοτικής κατασκευής όπλα όπως με ολόκληρες φωτιές θα αποτελούν πάντα την κορυφαία έκφραση της ομορφιάς και της τελειότητας της οπλουργικής. Γιατί τα Sidelock πάντοτε συγκινούσαν και θα συγκινούν τους ειδικούς και τους οπλόφιλους. Χωρίς βέβαια αυτό να στερεί το ενδιαφέρον από ένα υψηλής ποιότητας Boxlock όπως ένα Westley Richards με χειροκίνητες φωτιές σε Anson & Deeley ή ένα σούπερ ποζέ Boxlock του David Mc Kay Brown σε Dickson Round Action, που είναι πραγματικά αριστουργήματα χωρίς να έχουν ανάγκη τα στολίδια και τα Sideplates.
Του Μπάμπη Αιγινήτη
