Του Μανώλη Κατσίπη
Προορισμός ένα από τα πολλά ορεινά χωριά της Αρκαδίας
Αφορμή για την επίσκεψή μου, είναι η γνωριμία μου με τον Σωτήρη. Τον γνώρισα κατά τη θητεία μου στο στρατό και βλέποντας το μεγάλο πάθος μου για το κυνήγι, αποφάσισε να με καλέσει στο χωριό του να γνωρίσω τον τόπο του, τους γονείς του και φυσικά να κυνηγήσουμε μαζί.
Ένα ορεινό τοπίο ξεδιπλώνεται μπροστά μου, ξεχωριστής ομορφιάς. Οι φυσικές ομορφιές της ορεινής Αρκαδίας αναδεικνύουν την περιοχή σε ιδανικό προορισμό για κάθε φυσιολάτρη.
Η ανάβαση δεν ήταν τόσο άνετη. Ο δρόμος σε μερικά σημεία δυσκολεύει. Η χωμάτινη φιδίσια διαδρομή με αποζημιώνει με τα πανέμορφα φυσικά τοπία και παραδοσιακούς οικισμούς.
Η παρατεταμένη ανάβαση με είχε καταβάλει. Το νερό που ρίχνω στο πρόσωπό μου από την πηγή που συναντήσαμε στο δρόμο με ανανέωσε.
Η χαρά που ένιωσα στη σκέψη ότι το επόμενο πρωινό θα κυνηγούσα σε αυτά τα βουνά που έβλεπα και στις κατάφυτες πλαγιές, μου έβαλε φτερά στα πόδια ή μάλλον φτερά στη μηχανή του αυτοκινήτου μου.
Το καλωσόρισμα
Η διαδρομή ήταν πολύ ανηφορική, το ένα βουνό μετά το άλλο, μέχρι που ο Σωτήρης μου είπε: «Πίσω από τη ράχη του βουνού είναι το χωριό. Φτάσαμε». Με μια έκφραση αγαλλίασης στο πρόσωπό μου, που δεν έλεγε να σβήσει, λόγω του ότι φτάναμε στο τέλος του προορισμού μας.
Όχι τόσο γιατί με είχε κουράσει η διαδρομή όσο γιατί τελείωνε η αγωνία μου για να δω πώς είναι το χωριό.
Στο βάθος τα σπίτια του χωριού έμοιαζαν σαν να έχουν φωλιάσει στη βουνοπλαγιά.
Το σκοτάδι είχε αρχίσει να πέφτει όταν φτάσαμε στο κατώφλι του σπιτιού. Οι γονείς του Σωτήρη μας περίμεναν με ανοιχτές αγκαλιές στην εξώπορτα.
Μεγάλη εντύπωση μου έκανε ο ενθουσιασμός τους για την επίσκεψή μου στο σπίτι τους. Άνθρωποι ιδιαίτερα φιλικοί, ζεστοί και φιλόξενοι.
Η γνωριμία μου με αυτή την οικογένεια επισφραγίστηκε με την τιμή και τη χαρά που είχα να γίνω κουμπάρος τους. Πάντρεψα τον Σωτήρη και βάπτισα το γιο του τον Χάρη.
Στο άκουσμα του ονόματός του και βλέποντας αυτό το παλικάρι μέρα με τη μέρα να ανθίζει και να ετοιμάζει τα δικά του φτερά να πετάξει, το μυαλό μου πάει στον παππού του, τον Χαραλάμπη, που δυστυχώς τώρα μας βλέπει από ψηλά. Ο άνθρωπος που αγάπησα σαν να ήταν πατέρας μου. Αξιαγάπητος, με απέραντη καλοσύνη και με πρακτικό μυαλό.
Δεν χαράμιζε ούτε μία τουφεκιά
Οι ιστορίες του δίπλα στη στόφα, ψήνοντας κάστανα, έχουν μείνει ανεξίτηλα στο μυαλό μου. Από τους ένδοξους αγώνες που έδωσε με τον ελληνικό στρατό στα ελληνοαλβανικά σύνορα, πολεμώντας τους Ιταλούς, τα μαύρα χρόνιας της κατοχής, αλλά και τα επόμενα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν. Όταν το κυνήγι ήταν τρόπος επιβίωσης. Ένα σκυλί και ο κυνηγός αρκούσαν για να μας έρθει το φαγητό στο σπίτι.
Το δύσκολο τότε δεν ήταν να βρεις θηράματα που υπήρχαν σε αφθονία, αλλά να βρεις όπλο και φυσίγγια να τα κυνηγήσεις. Και εκεί έμπαινε το πρακτικό μυαλό του ανθρώπου.
Πολεμικά όπλα και φυσίγγια ανακατασκευάζονταν για να λειτουργούν σαν κυνηγετικά. Το μόνιμο θήραμα ήταν ο λαγός. Αδυνατούσε να σκεφτεί να χαλάσει φυσίγγι τουφεκίζοντας πέρδικα, πολύ περισσότερο στο φτερό. Ήταν ένας από τους καλύτερους λαγοκυνηγούς της περιοχής.
Κυνήγι γι’ αυτόν ήταν μόνο ο λαγός και η αλεπού που εκείνα τα χρόνια η γούνα της είχε χρηματική αξία.
Η απλόχερη αγάπη αυτού του ανθρώπου, σε συνδυασμό με τη φυσική ομορφιά του χωριού, με τους ανθρώπους να είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι, πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν τους επισκέπτες του χωριού κάνοντάς τους να αισθάνονται ένα με αυτούς, με έκαναν και εμένα να αγαπήσω αυτό το χωριό.
Όταν έκλεισε ο κύκλος του πολέμου, όπως όλα τα γειτονικά χωριά έτσι και γι’ αυτό άνοιξε ο κύκλος της ερήμωσης του χωριού.
Η αποδημία των νέων ανθρώπων, με σκοπό την αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, δημιούργησε ένα χωριό γερόντων που διατηρούν την παράδοση του τόπου τους. Οι λιγοστοί νέοι που μένουν μόνιμα στο χωριό και δεν κρύβουν την αγάπη τους, ασχολούνται με την κτηνοτροφία, μιας και είναι η μοναδική οικονομική πηγή.
Εδώ ο χρόνος κυλάει στους ρυθμούς της φύσης. Αυτός ο τόπος με κέρδισε και κάθε χρόνο τον επισκέπτομαι συχνά, απολαμβάνοντας όλες τις ομορφιές του.
Άριστοι γνώστες
Η αγάπη μου για το κυνήγι των πουλιών με έκανε να μην έχω μάτια για άλλο θήραμα. Λίγες φορές ακολούθησα τους ντόπιους φίλους μου σε κυνήγι λαγού. Τις περισσότερες φορές με μοναδική συντροφιά τα σκυλιά μου, έψαχνα στις γύρω περιοχές για τα αγαπημένα μου θηράματα.
Οι καταπράσινες κοιλότητες, με τρεχούμενα νερά να αναβλύζουν από υπόγειες πηγές, με ξεδίψασαν εμένα και τα σκυλιά μου, δίνοντας κουράγιο να συνεχίσω κάθε φορά που το κορμί μου με παρακινούσε να τα παρατήσω.
Η αύξηση του πληθυσμού του αγριογούρουνου στην Πελοπόννησο, χάρη στις προσπάθειες των κυνηγετικών συλλόγων, έδωσε το ενδιαφέρον στους περισσότερους λαγοκυνηγούς να ασχοληθούν με το κυνήγι του αγριογούρουνου.
Αυτό οφείλεται στο ότι το αγριογούρουνο είναι ένα θήραμα που τουλάχιστον στην Πελοπόννησο ο μόνος φυσικός εχθρός του είναι ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση του πληθυσμού και την εξάπλωσή του σταδιακά σχεδόν σε όλη την Πελοπόννησο. Το κυνήγι του αγριογούρουνου είναι ομαδικό κυνήγι και σίγουρα μια εμπειρία μοναδική. Έτσι και οι δικοί μου ντόπιοι φίλοι ξεκίνησαν το κυνήγι του αγριογούρουνου με πολύ καλά αποτελέσματα έχοντας σύμμαχο την άριστη γνώση του τόπου τους.
Αργότερα, στην παρέα τους, προστέθηκε ένας φίλος τους με άριστη γνώση των συνηθειών του θηράματος. Ήξερε καλά να εντοπίζει τα γουρούνια, να τα “κόβει” (ακολουθεί τα ίχνη του θηράματος) και να οδηγεί τα σκυλιά πολύ κοντά στο θήραμα.
Ακολουθώντας την παρέα
Ο Δημήτρης είχε γεννηθεί και είχε μεγαλώσει σε ένα χωριό του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί το κυνήγι του αγριογούρουνου ήταν παράδοση. Μεγάλη συμβολή ήταν και τα έμπειρα γουρουνόσκυλα της ράτσας Γκριφόν. Έτσι τα αποτελέσματα της ομάδας ήταν πολύ καλά.
Με προσκάλεσαν να τους ακολουθήσω στο κυνήγι, μια και χρειαζόντουσαν άτομα στην ομάδα. Ο τόπος είχε ιδιαίτερα πυκνή βλάστηση με αποτέλεσμα να χρειάζονται περισσότερα πιασμένα καρτέρια για να μειώνονται οι πιθανότητες να περάσουν ατουφέκιστα τα γουρούνια από τα πιθανά σημεία διαφυγής τους. Έτσι, βλέποντας τον ενθουσιασμό των φίλων και του Σωτήρη και βέβαια και την κάρπωση μετά από κάθε έξοδό τους, αποφάσισα να τους ακολουθήσω και εγώ.
Συναρπαστικές εμπειρίες
Από το προηγούμενο βράδυ, μπροστά στο τζάκι στο σπίτι του Μήτσου, είχε ξεκινήσει μια συγκλονιστική εμπειρία για μένα.
Εννέα άτομα ήταν η ομάδα που θα κυνηγούσαμε το πρωί και είχε μαζευτεί γύρω από το τζάκι, όπου είχε ανάψει για τα καλά η κουβέντα.
Οι περιπέτειες και οι συγκινήσεις από τα γουρουνοκυνήγια της παρέας άρχισαν να ξεδιπλώνονται η μία πίσω από την άλλη.
Το μυαλό μου γέμισε περιγραφές και εικόνες που εκπλήσσουν. Ο θόρυβος που έκαναν τα ξύλα που έσκαγαν μέσα στο τζάκι, η ζεστή θαλπωρή που πρόσφερε η φωτιά, σε συνδυασμό με το υπέροχο κρασί και τους μεζέδες που πρόσφερε απλόχερα ο Μήτσος, με είχαν φέρει σε μια γλυκιά ευφορία.
“Να γνωρίζεις πολύ καλά το αγριογούρουνο ως θήραμα και τις συνήθειές του, να είσαι έμπειρος ιχνηλάτης, να σου αρέσει το ομαδικό κυνήγι, να διαθέτεις ψυχραιμία και επιμονή και προπαντός να αντέχεις στις κακοτυχίες”, ήταν οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που έθετα στους φίλους μου, προσπαθώντας να μάθω όσα μπορούσα περισσότερα για το κυνήγι αυτό. Οι ώρες περνούσαν ευχάριστα αλλά τα μάτια μας είχαν πλέον αρχίσει να βαραίνουν. Αφού δώσαμε ραντεβού στην πλατεία του χωριού για το επόμενο πρωινό, ξεκινήσαμε όλοι για τα κρεβάτια μας.
Κόβοντας τα ίχνη
Το πρωί ο ήλιος, αν και είχε ανατείλει από νωρίς, αρνείτο να αποκαλυφθεί στον ουρανό. Ο καιρός δίνει την αίσθηση ότι ετοιμάζεται για βροχή αλλά έπειτα από λίγο ο ήλιος μας διαψεύδει.
Η ομάδα περπατάει σιωπηλά, ο ένας πίσω από τον άλλον σχηματίζοντας μια μικρή αλυσίδα στο μονοπάτι.
Η κατηφόρα του μονοπατιού, που έπαιρνε στροφές ολόγυρα του βουνού, δυσκόλεψε και ήθελε αρκετό χρόνο για να το διαβείς. Η πληροφορία που είχαμε από τον Νίκο για φρέσκα σκαψίματα στη ρεματιά που κατευθυνόμασταν, ήταν η αιτία που δεν χωρίστηκε η ομάδα από νωρίς το πρωί προς ανεύρεση φρέσκων ιχνών σε διαφορετικές τοποθεσίες.
Αφού φτάσαμε στο σημείο που μας υπέδειξε ο Νίκος, η ομάδα χωρίστηκε σε διαφορετικές κατευθύνσεις κατά μήκος των μονοπατιών για τον εντοπισμό των ιχνών (χνάρια, ξυσίματα, σκαψίματα, σημάδια από λασπόλουτρα σε λάκκες κ.λπ.). Εγώ πήγα μαζί με τον Δημήτρη μιας και δεν ήμουν εξοικειωμένος με την ιχνηλασία. Το κεφάλι μου ασυναίσθητα παίρνει μια κλίση προς τα κάτω ψάχνοντας. Ο Δημήτρης μου εξηγεί ότι η ιχνηλασία του κυνηγού από μόνη της είναι μια συναρπαστική εμπειρία. Εντοπίζουμε ίχνη, μου εξηγεί πώς να τα ξεχωρίζω από τα ίχνη των κατσικιών. Εντύπωση μου έκανε που προσδιόρισε περίπου και το βάρος του γουρουνιού από το φρέσκο πάτημα που άφησε. Τα ίχνη έδειχναν ότι ήταν ένα αγριογούρουνο και προφανώς ήταν μονιάς (μοναχικό αρσενικό).
Τα αρσενικά άτομα μεγάλης ηλικίας ζουν συνήθως μόνα τους και είναι και τα πιο επικίνδυνα μια και δεν διστάζουν να επιτεθούν και στα σκυλιά. Τα γουρουνόσκυλα, πέρα από τις οσφρητικές τους ικανότητες, πρέπει να εργάζονται αρκετά και να χαρακτηρίζονται από θάρρος και εξυπνάδα, ειδικά όταν τα διώκουν από κοντινή απόσταση.
Ανησυχητική… ησυχία
Ύστερα από αρκετή παρακολούθηση των ιχνών, ο Δημήτρης διασχίζει με γοργό ρυθμό ένα πλάτωμα. Σήκωσε το χέρι του για να επιβάλει τη σιωπή και είπε στους πάντες να διατηρούν οπτική επαφή. Βρίσκαμε παντού ενδείξεις της παρουσίας του γουρουνιού κατά τη διάρκεια της νύχτας με σκοπό την εύρεση τροφής και νερού.
Μαζευτήκαμε όλοι και αφού ήμαστε σίγουροι ότι ο αγριόχοιρος ήταν γιατακιασμένος κάπου στην πυκνή βλάστηση μέσα στο ρέμα, με κριτήριο την ησυχία του και τα ίχνη που βρίσκαμε και οδηγούσαν στο γιατάκι του, αποφασίσαμε να φτιάξουμε καρτέρια. Ο Μήτσος, έμπειρος γνώστης της περιοχής, έδινε οδηγίες στους άλλους πού ακριβώς να πάνε να πιάσουν καρτέρια, εγώ με τον Δημήτρη, που κρατούσε τα σκυλιά, ξεκινήσαμε να διασχίσουμε ένα πυκνό μονοπάτι με σκοπό να περάσουμε στην απέναντι πλευρά του ρέματος.
Μου έκανε εντύπωση η αστείρευτη ενέργεια και το πάθος που είχε ο Δημήτρης. Κάποια στιγμή κοντοστάθηκε, μου έδωσε να κρατήσω τα σκυλιά, ξεκρέμασε το όπλο του από τον ώμο και προχώρησε με επιφύλαξη.
Μετά από λίγα λεπτά γύρισε και αφού μου είπε ότι προσδιόρισε το σημείο που είναι ο μονιάς, μου ζήτησε να κάτσω καρτέρι σε ένα μικρό ξέφωτο, με πολλή προσοχή και τα μάτια ανοιχτά, γιατί το αγριογούρουνο είναι πιθανόν να αντιληφθεί τα σκυλιά από μακριά, να κινηθεί αθόρυβα και να περάσει από δίπλα μου χωρίς να το αντιληφθώ. Από την αγωνία μου, το δάχτυλό μου χτύπαγε νευρικά πάνω στην καραμπίνα, που την είχα γεμίσει με εννιάβολα τα οποία μου είχε δώσει ο Σωτήρης. Τα λεπτά που περνούσαν μου φαινόντουσαν πολύς χρόνος. Η ησυχία που επικρατούσε ήταν παραπλανητική.
Φωνές και ποδοβολητά
Δύο κοτσύφια σηκωθήκανε βιαστικά από το πυκνό και περάσανε από πάνω μου, ακολούθησε και μία κίσσα.
Τι ήταν αυτό που τους χάλασε την ησυχία; Η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Ακούγεται ένας ανεπαίσθητος θόρυβος σαν αυτόν που κάνουν τα μικρά πουλιά όταν πάνε από κλαδάκι σε κλαδάκι. Εγώ δεν σαλεύω καθόλου, προσπαθώ να κρατήσω και την αναπνοή μου. Μια σκούρα σκιά χάνεται μέσα στα πυκνά, εντελώς αθόρυβα, χωρίς καν να προλάβω να επωμίσω το όπλο. Δεν ξέρω τι να κάνω. Να φωνάξω «πάνω σου»; Να πω τι;
Αφού καλά-καλά δεν κατάλαβα τι είδα. Τη λύση έδωσαν τα εξαγριωμένα γαβγίσματα των σκυλιών που έπιασαν τον ντόρο του μονιά. Το δάχτυλο ακουμπά στη σκανδάλη του όπλου, αποφασισμένος να χτυπήσω το αγριογούρουνο. Η δυνατή τουφεκιά που πέφτει με κάνει κυριολεκτικά να τιναχτώ, ενώ ο αντίλαλός της μέσα στη ρεματιά γεμίζει με αγωνία όλη την ομάδα των κυνηγών. Λίγα δευτερόλεπτα ησυχίας.
Τα ουρλιαχτά των σκύλων σχίζουν στα δύο τη ρεματιά από τη μανιασμένη καταδίωξη. Δεύτερη τουφεκιά. Φωνές από τον Δημήτρη που παρακινεί τα σκυλιά. Μεγάλος θόρυβος από ποδοπατήματα κλαδιών προς το μέρος μου. Η αγωνία με τρέλαινε. Ο θόρυβος μειώνεται και στο τέλος σταμάτησε κοντά μου.
Αξέχαστη συνάντηση
Τα σκυλιά συνεχίζουν τα εξαγριωμένα γαβγίσματα κοντά στο σημείο που ακούστηκε τελευταία φορά ο θόρυβος. Αποφασίζω να πλησιάσω εκεί. Φωνάζω δυνατά στον Δημήτρη ότι αφήνω το καρτέρι και πλησιάζω στο πυκνό τα σκυλιά. Η ρεματιά είχε γεμίσει από φωνές δικές μου, του Δημήτρη και των σκυλιών. Μπαίνω μέσα στο σφιχτό πουρνάρι, προσπαθώντας να ανοίξω έναν διάδρομο, αφού διήνυσα γρήγορα μια μικρή απόσταση παραμερίζοντας την πυκνή βλάστηση. ΄Ηρθα αντιμέτωπος με το σημαντικότερο θήραμα της ελληνικής υπαίθρου. Το γουρούνι κάθεται γονατισμένο στη ρίζα ενός μεγάλου πουρναριού, ενώ τα σκυλιά γαβγίζουν ασταμάτητα σε απόσταση ασφαλείας, κάνοντας στάμπα (δείχνουν στον κυνηγό το σημείο όπου είναι το θήραμα).
Μία και μοναδική τουφεκιά αποτελειώνει το ήδη τραυματισμένο αγριογούρουνο. Το όνειρο γίνεται πραγματικότητα.
Ο Δημήτρης ειδοποιεί την υπόλοιπη παρέα να έρθουν να βοηθήσουν στη μεταφορά. Σε λίγο πρόσωπα που έλαμπαν από χαρά ήταν δίπλα μας προσπαθώντας να μάθουν πώς εξελίχθηκε το κυνήγι.
Ακατάβλητο θεριό
Ο μονιάς των 105 κιλών αντιλήφθηκε εμάς και τα σκυλιά από νωρίς, πριν καν ο Δημήτρης λύσει τα σκυλιά για να ανιχνεύσουν τον ντόρο του. Προσπάθησε να φύγει προς το μέρος μου. Η οσφρητική του ικανότητα τον βοήθησε να με αποφύγει την πρώτη φορά και η πίεση που δέχτηκε από τα σκυλιά, το έκαναν να κινηθεί βιαστικά προς τον Δημήτρη.
Η τουφεκιά στο κεφάλι, που του έριξε ο Δημήτρης, δεν ήταν ικανή να κρατήσει αυτό το θεριό. Οι μπίλιες από το εννιάβολο καρφώθηκαν σε διάφορα σημεία κάτω από το μάτι, πιο πάνω, γύρω από το ρουθούνι και το στόμα, στιγμιαία γονάτισε στο σοκ των τραυμάτων του, αλλά στη θέα των σκυλιών σηκώθηκε και δεν δίστασε να τα βάλει με τους διώκτες του. Ευτυχώς, χωρίς να τους δημιουργήσει τραύματα. Η δεύτερη τουφεκιά ακολούθησε το αγριογούρουνο στο πυκνό που έμπαινε σπάζοντας ό,τι έβρισκε μπροστά του, αφήνοντας πίσω του μεγάλη ποσότητα αίματος από τα τραύματά του και δίνοντας σε μένα την ευκαιρία να έχω μαζί του την αξέχαστη συνάντηση.
Χαρές και πανηγύρια
Το ήσυχο χωριό ζωντάνεψε από τις φωνές χαράς με την επιστροφή μας. Το υπέροχο κόκκινο κρασί, η καλομαγειρεμένη συκωταριά του αγριόχοιρου, μαζί με άλλα αγνά προϊόντα της περιοχής μας, ακολούθησαν τις επόμενες ώρες δίπλα στο τζάκι.
Ο Δημήτρης ευγενικά μου πρόσφερε το κεφάλι του μονιά, που στολίζει ταριχευμένο το σαλόνι μου, θυμίζοντάς μου αυτή τη συγκλονιστική εμπειρία που είχα.
