Η ούγενα ή αλλιώς «μυτάκι», ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των σαργοειδών και είναι του ιδίου γένους με το σαργό και τον κακαρέλο.
Χαρακτηριστικό της γνώρισμα που την κάνει να ξεχωρίζει από τα δύο προηγούμενα είδη, είναι οι πολυάριθμες σκούρες γραμμώσεις του σώματός της και ο έντονος προγναθισμός του στόματός της. Επίσης, στο κότσι της ουράς έχει ένα μαύρο «δαχτυλίδι» και στο τελείωμα της ουράς μαύρο περίγραμμα.
Είναι κατά κύριο λόγο φυτοφάγο ψάρι, κάτι που διαπιστώνεται από τα πεπλατυσμένα δόντια της και το μακρύ λεπτό έντερο. Το συνηθισμένο βάρος με το οποίο συναντάται είναι 250–450gr, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1,5 kg. Είναι μοναχικό ψάρι, αλλά συναντάται και σε ολιγομελείς ομάδες των 3–4 ατόμων.
Τόπος Διαβίωσης – Μορφολογία Βυθού:
Ένα από τα σημεία όπου μπορούμε να συναντήσουμε ούγενες, είναι τα σκαλοπάτια ανεξαρτήτως βάθους. Εκεί τα ψάρια στην παραμικρή υποψία κινδύνου παίρνουν τις κατηφόρες.
Τις πρώτες πρωινές ώρες είναι πάρα πολύ πιθανό να βρούμε ούγενες την ώρα που τρώνε, πίσω από εσοχές και βράχια κολλητά με την ακτογραμμή. Εκεί χρειάζεται διαρκής ετοιμότητα και αμεσότητα στις βολές, διότι είναι σίγουρο ότι μόλις μας καταλάβουν θα σπεύσουν να εξαφανιστούν.
Ο βυθός με συμπαγές ασβεστολιθικό πέτρωμα θεωρείται ως ο πιθανότερος για να συναντήσουμε ούγενες, όπως επίσης και οι καλυμμένες με φύκι πέτρες.
Καιρικές Συνθήκες:
Λίγη συννεφιά και ελαφρύ αεράκι γύρω στα 3 μποφόρ το οποίο βρίσκει το μέρος που ψαρεύουμε, είναι –σύμφωνα με την εμπειρία μου– οι ιδανικότερες συνθήκες. Επίσης αμέσως μετά από δυνατό κυματισμό ( >6 Μποφόρ), όπου τα νερά θα έχουν αναταραχθεί και θα έχουν φέρει στην επιφάνεια τροφή, σε συνδυασμό με την ελαφριά θολούρα που θα επικρατεί, μας δίνουν ένα πλεονέκτημα στον αιφνιδιασμό της. Όταν επικρατεί μπουνάτσα, τα ψάρια μας καταλαβαίνουν πιο εύκολα, ενώ με τον κυματισμό οι ήχοι που προκαλούμε μπερδεύονται με αυτούς των κυμάτων.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι τα περί καιρικών συνθηκών ισχύουν για ψάρεμα σε βάθη έως 10–12 το πολύ μέτρων, καθώς όσο πιο βαθιά πάμε, τόσο μικρότερη είναι η επίδραση των φαινομένων που επικρατούν στην επιφάνεια.
Ποιες τεχνικές χρησιμοποιούμε;
Ψαχτήρι
Σε αντίθεση με το σαργό, οι φορές που θα συναντήσουμε ούγενες σε τρύπες είναι πιο λίγες (κυρίως συμβαίνει το χειμώνα) και αυτό λόγω του πιο «πελαγικού» χαρακτήρα τους. Παρόλα αυτά αν τύχει και τρυπώσει κάποια, τότε θεωρείται σχετικά εύκολο θήραμα και συχνά αρκεί -εάν δε φαίνεται- ένα ψευτοκαρτέρι μπροστά στην είσοδο της τρύπας για να βγει προς τα έξω.
Καρτέρι
Απλό καρτέρι: Εάν ενώ κολυμπάμε δούμε μπροστά μας ούγενες που δε θα σπεύσουν να φύγουν, τότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να καταδυθούμε αμέσως και να πραγματοποιήσουμε ένα καρτέρι. Εάν τις αφήσουμε να χαθούν από το οπτικό μας πεδίο με σκοπό να μην τρομάξουν, τότε ή δε θα έρθουν καθόλου ή θα αργήσουν πολύ να πλησιάσουν. Οι ούγενες είναι ευάλωτες στο καρτέρι και ακόμα και ένα «άσχημο» καρτέρι μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα.
Τα κορυφαία τρικ για να πλησιάσει μια ούγενα στο καρτέρι, είναι η πρόκληση τεχνητού ήχου και οι μικροκινήσεις. Αντίθετα με τα περισσότερα ψάρια, οι ούγενες προσελκύονται εάν με το ελεύθερο χέρι ξύσουμε ελαφρά ένα βράχο ή χτυπήσουμε με την άκρη της βέργας μια πέτρα. Η απελευθέρωση φυσαλίδων συνήθως έχει αρνητικά αποτελέσματα και διώχνει τα ψάρια.
Η κίνηση του δείκτη του χεριού ή ακόμη και η μετακίνηση ολόκληρου του σώματος κατά μερικά εκατοστά πίσω ή πλάγια, εξάπτουν τις ούγενες που τρέχουν να μας πλησιάσουν. Σε δοκιμές που έχω κάνει, το χαμήλωμα του βλέμματος και το σκύψιμο του κεφαλιού δεν είχαν πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Πάντως μπορείτε να τα εφαρμόσετε ως έσχατη λύση ή σε συνδυασμό με κάποιο τρικ.
Συρτό καρτέρι σε σκαλοπάτια: Μια αποδοτική μέθοδος για τη σύλληψη της ούγενας -και άλλων ψαριών-, που βρίσκεται στα όρια ή λίγο πιο κάτω από ένα σκαλοπάτι, είναι η εξής.
Εφ’ όσον το ψάρι μάς έχει αντιληφθεί, πραγματοποιούμε μια βουτιά 7 – 10 μέτρα πριν την άκρη του σκαλοπατιού και την προσεγγίζουμε αργά, περνώντας σύρριζα πάνω από το βυθό. Αρχικά σταματάμε 2-3 μέτρα πριν την άκρη και κάνουμε καρτέρι. Προσέχουμε, γιατί εκτός από τις ούγενες μπορούν να εμφανιστούν και πιο αξιόλογα θηράματα, καθώς τα σκαλοπάτια –ιδίως τα λίγο βαθύτερα– αποτελούν σημεία ενδιαφέροντος για πελαγίσια και μαύρα ψάρια. Εάν δεν εμφανιστεί κάποιο ψάρι και έχουμε ακόμα αέρα, προχωράμε στο χείλος με τη βοήθεια του ελεύθερου χεριού. Είναι πολύ πιθανό η ούγενα που είδαμε να στέκεται ή/και να τρώει ακριβώς από κάτω.
Πλανάρισμα
Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται σε μικρά βάθη έως 6–7 μέτρα. Προϋπόθεση αποτελεί το σημείο που βρίσκεται το ψάρι να μη συνορεύει με απότομα νερά. Έχοντας εντοπίσει μια ούγενα, κατευθυνόμαστε από τη μεριά της ανοιχτής θάλασσας, ακριβώς από πάνω της. Βουτάμε κάθετα προς το μέρος της, με τις λιγότερες κινήσεις. Έτσι, δυσκολεύεται να μας αντιληφθεί με την πλευρική της γραμμή. Προσοχή στους ήχους και την εξίσωση της πίεσης, καθώς γίνονται άμεσα αντιληπτοί. Επειδή είναι δύσκολο να τις πετύχουμε από κάθετη θέση λόγω του μικρού προφίλ που παρουσιάζουν για βολή, κάνουμε το εξής : δύο μέτρα περίπου πριν το ψάρι, σταματάμε για λίγο και το αφήνουμε να μας προσπεράσει. Έπειτα βυθιζόμαστε στο ίδιο ύψος με αυτό και μπορούμε να το ακολουθήσουμε με μικρές ελαφριές πεδιλιές. Οι ούγενες καθώς προχωρούν κάνουν μικρές στάσεις, όπου γυρνούν ελαφρά για να μας εντοπίσουν. Σε ένα τέτοιο στρίψιμο πρέπει να ρίξουμε στο ψάρι.
Στα μεσόνερα
Παρόμοιες τακτικές εφαρμόζονται και σε ψάρια που έχουν εντοπιστεί στα μεσόνερα. Εδώ η τεχνική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «επιθετικό πλανάρισμα». Καταδυόμαστε πάλι κάθετα, αλλά με μια μικρή κλίση προς το ψάρι, το οποίο ακολουθούμε με πεδιλιές. Ξαφνικά σταματάμε κάθε κίνηση. Το ψάρι θα επιβραδύνει για να ελέγξει, θα στρίψει ελαφρά το σώμα του και τότε θα του ρίξουμε. Παλιότερα θυμάμαι ήταν πολύ αποδοτική τεχνική, γιατί τα ψάρια αυτού του είδους ήταν αρκετά άφοβα.
Όπλα
Κατά κύριο λόγο, δύο είναι τα μήκη όπλων που μπορεί να χρειαστούν στο κυνήγι της ούγενας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένα 90άρι με λάστιχα 16-17.5mm και βέργα 6-6,25mm είναι ότι πρέπει, ενώ σε εύκολα ή σε βραχωμένα ψάρια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα 75άρι με 16άρια λάστιχα και 6άρα βέργα.
Θεωρώ μη αναγκαία τη χρήση μεγαλύτερων όπλων για το κυνήγι της ούγενας, εφόσον υπάρχουν τόσοι τρόποι για να την κάνουμε να μας πλησιάσει περισσότερο, εκτός και αν συμπτωματικά βρεθεί μπροστά μας κατά τη διάρκεια μιας βουτιάς.
Επίλογος
Σε γενικές γραμμές οι ούγενες θεωρούνται ψάρια που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα καταλήξουν στην ψαροβελόνα μας.
Μια συμβουλή της τελευταίας στιγμής, είναι όταν δείτε ούγενα να τρώει πάνω από βράχο, μετρείστε πόσες φορές θα φάει ανάμεσα στις παύσεις για έλεγχο (συνήθως είναι 2–3 : 1 ), καθώς και το χρόνο στον οποίο συμβαίνει αυτό. Έτσι, όταν θα έχει κάνει τον έλεγχο και θα ετοιμάζεται να φάει, βουτήξτε αρκετά πιο πριν και πλησιάστε την με agguato, κάνοντας μικρές στάσεις μήπως σας έχει αντιληφθεί. Αλλά ακόμα και αυτό να συμβεί, το πιθανότερο είναι να έρθει προς το μέρος σας!
Καλές αναδύσεις και θυμηθείτε πως ακόμα και στις μέρες μας έχει αξιόλογα ψάρια στα ρηχά!
Του Κώστα Μαδούρου
