Τον τελευταίο καιρό γίνεται συνεχώς λόγος περί της “όχλησης” που δημιουργεί το κυνήγι στα πουλιά, γι’ αυτό και εκείνα αλλάζουν τόπο ή περιοχές. Εξαίρετοι επιστήμονες με τις εργασίες τους και τις παρατηρήσεις, με την εμπειρία και τις διαπιστώσεις, με την έρευνα και την ανάλυση των στοιχείων καταθέτουν τις μαρτυρίες τους. Τι γίνεται όμως με εκείνους που προσπαθούν να επιβάλουν ως άποψη το αντικυνηγετικό τους μένος;
Του Δημήτρη Δραχτίδη
Τα πορίσματα των επιστημόνων είναι όντως αξιοσέβαστα, ασχέτως της προσωπικής τους τοποθέτησης για το κυνήγι. Αν οι ειδήμονες, λοιπόν, καταθέτουν την προσωπική τους μαρτυρία στηριζόμενοι στην έρευνα, κάποιοι άλλοι, δήθεν περισσότερο ειδήμονες των ειδημόνων, καταθέτουν το δικό τους σκεπτικό στηριζόμενοι στη σκέψη τους. Η ποιοτική διαφορά είναι πολύ μεγάλη αφού οι μεν αγωνίζονται να ερμηνεύσουν μια δεδομένη πραγματικότητα (την όχληση των πουλιών λόγω θήρας), ενώ οι δε αποσκοπούν στον περιορισμό ή ακόμη και στην εξάλειψη της θήρας για να μην ενοχλούνται τα πουλιά. Όμως πώς να καταργηθεί αυτή η πανάρχαιη και παγκόσμια συνάμα δραστηριότητα, μόνο και μόνο επειδή το θέλουν κάποιοι.
Κι όμως, επιστρέφουν στα μέρη τους
Ο αντικυνηγετισμός δεν είναι επιστήμη, το αντίθετο μάλιστα, είναι εχθρός, εμπόδιο αυτής. Αποκλειστικός του στόχος είναι η παύση της θήρας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της τυχόν καταργήσεως, τραυματίζοντας έτσι την οικολογική ισορροπία της ίδιας της φύσης. Επανερχόμενος λοιπόν στο θέμα μας, την όχληση, καταθέτω και εγώ τις δικές μου μαρτυρίες, στηριζόμενος στο παράδοξο του κυνηγίου. Κυνηγώ πολλά χρόνια και σχεδόν πάντα σε συγκεκριμένες περιοχές.
Συναντώ τα ορτύκια στην ίδια περιοχή, στα ίδια χωράφια, για να μην πω και σε ίδιες μεριές. Αν πράγματι είχαν ενοχληθεί σίγουρα θα άλλαζαν τόπο ή ακόμα και μεταναστευτικό τόξο. Το σίγουρο πάντως είναι πως δεν σκοτώνονται όλα και έρχονται καινούργια, ώστε να δικαιολογηθεί κατά κάποιον τρόπο η άγνοιά τους για το κυνήγι και συνεπώς της όχλησης.
Το τρυγόνι, στις ίδιες ρεματιές, στα ίδια εναπομείναντα δέντρα, στις ίδιες περιοχές. Θυμάμαι κάποτε όταν τα Ι.Χ. ήταν ελάχιστα κι έρχονταν ολόκληρα λεωφορεία με κυνηγούς, και σε κάθε δέντρο ήταν κι από ένας κυνηγός, κι εμείς μαζεύαμε τους κάλυκες για να τους γεμίσουν οι γονείς μας. Αν λοιπόν και το τρυγόνι είχε ενοχληθεί τόσο, δεν θα επέστρεφε κάθε χρόνο στα ίδια μέρη. Τη φάσσα κάθε χρόνο τη συναντάμε στην ίδια περιοχή όπου υπάρχουν χωράφια με διαθεσιμότητα τροφής (σιτάρι, καλαμπόκι) ή ακόμα και στο βουνό με τα βελανίδια. Το αγριοπερίστερο κι αυτό σχεδόν μαζί με τη φάσσα. Τα τσιχλοκότσυφα στα ίδια μέρη, οι μπεκάτσες κι αυτές στις ίδιες σχεδόν περιοχές με ελαφρές αποκλίσεις. Οι αγριόπαπιες κάθε πρωί και απόγευμα τουφεκίζονται και πάλι βγαίνουν για τροφή και επιστρέφουν ανάμεσα απ’ τους κυνηγούς με μικρές απώλειες.
Το παράδοξο του κυνηγίου
Δεν είναι όντως παράδοξο το φαινόμενο του κυνηγίου; Κάθε χρόνο να βρίσκεις πουλιά στα ίδια μέρη, λες και η περσινή χρονιά δεν τα ενόχλησε καθόλου! Μήπως η όχληση για την οποία γίνεται λόγος, στο σύνολό τους παίζει ελάχιστο ρόλο. Μήπως και τα ίδια τα πουλιά συνηθίζουν τον εκκωφαντικό θόρυβο του κυνηγετικού όπλου και μπορούν να διακρίνουν πότε κινδυνεύουν και πότε όχι; Πότε είναι εντός βολής και πότε όχι;
Αναφέρω μερικά παραδείγματα: η εποχή του οργώματος και της σποράς (κυρίως σιτηρών) των αγροτών συμπίπτει με την εμφάνιση των μεταναστευτικών πουλιών ιδιαίτερα της φάσσας, η οποία απ’ το ταξίδι της πέφτει για τροφή στα νεόσπαρτα χωράφια. Πολλοί αγρότες-κυνηγοί έχουν μαζί τους και τα τουφέκια, όπως και αρκετοί τα αφήνουν επίτηδες στο σπίτι, διότι παρασυρμένοι από το κυνήγι χάνουν το όργωμα!
Συμβαίνει όμως το εξής παράξενο: οι φάσσες να μην ενοχλούνται καθόλου από το αγροτικό μηχάνημα της σποράς, σαν να διαισθάνονται ότι είναι ακίνδυνο ακόμη κι όταν περνάει είκοσι μέτρα δίπλα τους. Όταν όμως σταματήσει έστω για λίγο το τρακτέρ και προσπαθήσει να βγάλει το τουφέκι, τότε εξαφανίζονται. Ένας άλλος μου έλεγε ότι “όσο έσπερνα οι φάσσες δεν με φοβόντουσαν καθόλου, μόλις όμως πήρα το όπλο δεν μπόρεσα να τις ξαναπλησιάσω”.
Καταλαβαίνουν πότε κινδυνεύουν
Το βέβαιο πάντως είναι ότι τα πουλιά αντιλαμβάνονται την επικινδυνότητα του ανθρώπου γι’ αυτό και τα περισσότερα είναι επιφυλακτικά. Επίσης μπορούν να αντιληφθούν σε κάποιο βαθμό και να διακρίνουν από ποιους κινδυνεύουν. Βλέπουμε για παράδειγμα κοπάδι παπιών να περνάει πάνω από το κεφάλι ενός βοσκού και μόλις φτάνει προς τον κυνηγό να ανυψώνεται ως το ύψος… αεροπλάνου. Κυνηγούσα μπεκάτσες σε μια περιοχή και είχα βρει μέχρι τέσσερις σε μία έξοδο. Τελειώνοντας η κυνηγετική περίοδος, μία βδομάδα μετά, ξαναπήγα με έναν φίλο μου και την εκπαιδευόμενη σκυλίτσα στο συγκεκριμένο μέρος. Βρήκαμε πάνω από δέκα, τα σκυλιά είχαν τρελαθεί στις φέρμες, μα το άξιο απορίας ήταν ότι δεν μας υπολόγιζαν καθόλου! Ξεπετάγονταν από μπροστά μας, πετούσαν σε ευθεία γραμμή, ευδιάκριτες, με ήπιο πέταγμα σαν να αδιαφορούσαν για την παρουσία μας, λες και γνώριζαν ότι δεν έχουμε όπλο.
Η όχληση που δημιουργείται από το θόρυβο του όπλου παύει να τα τρομάζει τόσο, διότι τον έχουν συνηθίσει. Αν πράγματι τα τρόμαζε όσο εικάζεται, τότε κανένα πουλί δεν θα έβγαινε από τα καταφύγια και τις απαγορευμένες περιοχές, αλλά ίσως και να μην επέστρεφαν στα ίδια.
Η πραγματική λοιπόν όχληση δεν υφίσταται από τη θήρα διότι αυτή την έχουν συνηθίσει, μα από τη συρρίκνωση των βιοτόπων τους, τις αποξηράνσεις, τις πυρκαγιές, τις υλοτομίες, την απουσία φυσικών φραχτών, τις μονοκαλλιέργειες, τα φυτοφάρμακα, τη λαθροθηρία. Δεν είναι όντως παράδοξο το κυνήγι, κάθε χρόνο να έρχονται τα πουλιά, να σκοτώνονται μερικά, να φεύγουν, να ξανάρχονται και πάλι από την αρχή!
Χρειάζεται όμως προσοχή και σεβασμός σε αυτή την αιώνια προσφορά της φύσης, ώστε να συνεχίσει να προσφέρει εσαεί την ομορφιά της. Ίσως αυτή να είναι και η μυστική συμφωνία μεταξύ φύσης και ανθρώπου: η φύση να προσφέρει τα σπλάχνα της και ο άνθρωπος να μεριμνά και να τη φροντίζει!
