Οι φυλές των κυνηγετικών σκύλων και τα κριτήρια κατηγοριοποίησής τους

Tου Θανάση Κυριτσάκα

Οι κυνηγετικοί σκύλοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες γενικές κατηγορίες. Είναι οι δείκτες ή τα πουλόσκυλα κοινώς, που χρησιμοποιούνται για το κυνήγι των φτερωτών κυρίως (πέρδικα, μπεκάτσα, ορτύκι, φασιανός) και οι ιχνηλάτες, που χρησιμοποιούνται για τα τριχωτά θηράματα (λαγός, αγριογούρουνο, ζαρκάδι, αλεπού).

ΠΟΥΛΟΣΚΥΛΑ

Ο τρόπος εργασίας των πουλόσκυλων είναι η ανίχνευση του αέρα, με τη μύτη ψηλά συνήθως, μέσω του οποίου κυκλοφορεί η μυρωδιά του πουλιού. Με αυτόν τον τρόπο εντοπίζεται το θήραμα και στη συνέχεια ο σκύλος ακινητοποιείται (φέρμα) για να “δείξει” στον κυνηγό τη θέση του θηράματος. Η τελική φάση που ακολουθεί μετά τη φέρμα είναι το ξεπέταγμα του πουλιού, είτε από μόνο του επειδή νιώθει πολύ κοντά του την παρουσία του σκύλου και του κυνηγού, είτε με την εφόρμηση του σκύλου στη θέση του πουλιού, μετά από ορισμένα δευτερόλεπτα ή λεπτά, μερικές φορές.

Τα πουλόσκυλα χωρίζονται στις παρακάτω ομάδες ανάλογα με τον τρόπο εργασίας ή καταγωγής.

Βρετανικές φυλές φέρμας: μεγάλης και ανοιχτής έρευνας πουλόσκυλα

Σέττερ Αγγλικό, Ιρλανδέζικο, Σκωτσέζικο και το Πόιντερ

Ηπειρωτικές φυλές φέρμας: κανονικής και κοντινής έρευνας πουλόσκυλα

Γερμανικό Κούρτσχααρ, Ντράτχααρ, Βεϊμαράνερ, Λάγκχααρ, Μυστερλάντερ, Πούντελ Πόιντερ
Γαλλικό Μπρακ Πυρηναίων και Γασκόνης, Μπράκ Ωβέρνης, Μπρακ Σαιντ Ζερμέν, Μπρακ Μπουρμπονέ, Μπρακ Αριέγης, Επανιέλ Μπρετόν, Γκριφόν Κόρθαλς, Γαλλικό Επανιέλ, Επανιέλ Πικάρ, Επανιέλ Μπλε Πικάρ, Επανιέλ Ποντ Ωντεμέρ
Ιταλικό Μπρακ και το Σπινόνε
Ισπανικό Πόιντερ (Perdiguero de Burgos)
Πορτογαλικό κοντότριχο και μακρύτριχο (Perdiguero Portugueso)
Ουγγρικό Βίζλα
Τσέχικο Γκριφόν

Σπρίγκερς: Δεν φερμάρουν, αλλά κυνηγούν πολύ κοντά στον κυνηγό ξεσηκώνοντας τα πουλιά. Ιδανικά για το φασιανό, τη μπεκάτσα και το αγριοκούνελο.

Αγγλικό Σπρίγκερ Σπάνιελ και Κόκερ Σπάνιελ, Ουαλέζικο Σπρίγκερ Σπάνιελ τα πιο γνωστά, αλλά και άλλες φυλές της Σκωτίας και Ιρλανδίας.

Ριτρίβερ – Σκύλοι επαναφοράς: Εξειδικευμένοι κυρίως για την επαναφορά των θηραμάτων και μάλιστα στις πιο δύσκολες καιρικές συνθήκες, χιόνια, παγετοί, σε λίμνες και ποτάμια.

Λαμπραντόρ
Γκόλντεν Ριτρίβερ

ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ

Ο τρόπος εργασίας των ιχνηλατών είναι διαφορετικός απ’ τα πουλόσκυλα. Οι ιχνηλάτες μυρίζουν το έδαφος για να εντοπίσουν τα ίχνη που αφήνουν οι πατούσες και οι οπλές των ζώων, με σκοπό να φτάσουν κοντά στη φωλιά, όπου καταλήγουν τα ζώα κατά το χάραμα ή τις πρωινές ώρες της μέρας.

Οι υψηλού επιπέδου και κλάσης ιχνηλάτες μυρίζουν και τον αέρα συγχρόνως, οπότε πλεονεκτούν στο εύκολο πλησίασμα και ξεσήκωμα του ζώου που κυνηγούν. Αυτό το προσόν το έχουν πολλοί Γαλλικοί ιχνηλάτες.

Οι ιχνηλάτες χωρίζονται στις παρακάτω ομάδες ανάλογα με τον τρόπο εργασίας και το είδος θηράματος.

Λαγωνικοί: Σκύλοι που κυνηγούν το θήραμα με το μάτι, αφού πρώτα το ξετρυπώσουν άλλα σκυλιά. Αναπτύσσουν μεγάλη ταχύτητα, γύρω στα 60 χιλιόμετρα την ώρα και σε χρόνο δευτερολέπτων το πιάνουν. Τέτοια σκυλιά είναι τα Γκρέυχαουντ, Γουΐπετ, Αφγάν και άλλα. Με τέτοια σκυλιά συνηθίζουν οι Άγγλοι να κυνηγούν το αγριοκούνελο και το λαγό, μια και το έδαφος της Αγγλίας είναι ομαλό και βοηθάει τη χρήση τέτοιων σκύλων.
Φωλεοδύτες-Τερριέ: Σκύλοι που χρησιμοποιούνται κυρίως για το ξετρύπωμα ζώων που ζουν σε τρύπες, όπως αγριοκούνελα, αλεπούδες, ασβοί και αρουραίοι των αγρών, που συνηθίζεται κυρίως το κυνήγι τους από τους Άγγλους. Όλα τα Τερριέ και τα Τέκελ είναι ιδανικά για τέτοιο κυνήγι.
Ιχνηλάτες αίματος: Σκύλοι που χρησιμοποιούνται κυρίως για την ανεύρεση τραμαυτισμένων ζώων, μυρίζοντας τις σταγόνες του αίματος που αφήνουν στο έδαφος κατά την πορεία φυγής. Κύριος εκπρόσωπος αυτής της ιδιαίτερης ομάδας είναι ο Ιχνηλάτης του Ανόβερου, αλλά αυτή την επί πλέον ικανότητα την έχουν και οι ιχνηλάτες της Αυστρίας, το Μπρακ της Βαυαρίας, το Σαιντ Υμπέρ, το Μπασέ Χάουντ και τα Σκληρότριχα Τέκελ (Ντάσχουντ).
Ιχνηλάτες “μυρωδιάς” και “βημάτων”. Είναι όλες οι υπόλοιπες ράτσες που χρησιμοποιούνται για το λαγό κυρίως και την αλεπού, που αφήνουν “μυρωδιά” με τις πατούσες και για τα οπληφόρα ζώα που αφήνουν οσμές με τα “βήματα” των οπλών, όπως τα ελάφια, τα ζαρκάδια, τα αγριογούρουνα κ.λπ.

Οι παραπάνω ιχνηλάτες αναλόγως του ύψους αποκλειστικά, κατατάσσονται σε τρεις μεγάλες ομάδες, σύμφωνα με τη γαλλική ορολογία.

Α) Μεγάλοι Ιχνηλάτες (Grant Chiens Courant) με ύψος μέχρι και 72 εκατοστά, που χρησιμοποιούνται σε πολυάριθμα κοπάδια για το κυνήγι των οπληφόρων ζώων σε κυνήγια πολύωρης καταδίωξης με άλογα, όπως συνηθίζεται ακόμα και σήμερα στη Γαλλία και στην Αγγλία. Είναι οι ιχνηλάτες των πάλαι ποτέ βασιλιάδων της Γαλλίας και της Αγγλίας, με άριστα κυνηγετικά προσόντα, που διατηρούνται ακόμα και σήμερα. Έχουν λεπτή όσφρηση, δυνατή φωνή, τεράστιια αντοχή, μεγάλη ταχύτητα και κυνηγετικό πάθος. Εκτός των μεγάλων ζώων χρησιμοποιούνται άριστα και στο κυνήγι του λαγού. Τέτοιοι ιχνηλάτες είναι οι παρακάτω:

Μεγάλοι Αγγλογαλλικοί Ιχνηλάτες (3 ποικιλίες)
Μεγάλοι Γαλλικοί Ιχνηλάτες (3 ποικιλίες)
Πουατεβέν
Μπίλυ
Μεγάλο Μπλε της Γασκώνης
Μεγάλο Γασκώνης-Σαιντόνζης
Μεγάλο Γκριφόν της Βανδέας
Σαιντ Υμπέρ
Αγγλικό Φοξ Χάουντ

Β) Μεσαίοι Ιχνηλάτες – Μπρικέ (Briquet): Στην πορεία των χρόνων, για λόγους πρακτικούς, από τους μεγάλους σκύλους δημιούργησαν το μεσαίο μέγεθος (μπρικέ), μέχρι 60 εκατοστά ύψος, για όλα τα θηράματα μικρά και μεγάλα. Τέτοιοι ιχνηλάτες είναι οι παρακάτω:

Μικρό Μπλε της Γασκώνης
Γκριφόν Μπλε της Γασκώνης
Μικρό Γασκώνης-Σαιντόνζης
Αριέγης
Σκύλος του Αρτουά
Πορσελέν
Αγγλογαλλικό Πετίτ Βενιερί
Μπήγκλ Χάριερ
Γκριφόν Φωβ της Βρετάνης
Μπρικέ Γκριφόν της Βανδέας
Γκριφόν Νιβερνέ
Γιούρα τύπου Σαιντ Υμπέρ, γαλλικής εκτροφής
Αγγλικό Χάριερ
Ελληνικός Ιχνηλάτης
Κρητικός Ιχνηλάτης
Ιταλικό Σεγκούτσιο με κοντό και σκληρό τρίχωμα
Ελβετικό Μπρούνο Γιούρα
Ελβετικό Λουκέρνης
Ελβετικό Βέρνης
Ελβετικό Σβυτς Άσπρο Πορτοκαλί
Ισπανικό Σαμπουέσο
Ιχνηλάτης Ποσάβα (Σλοβενία)
Κοντότριχος της Ίστριας (Σλοβενία)
Σκληρότριχος της Ίστριας (Σλοβενία)
Ορεινός Ιχνηλάτης (Σλοβενία)
Τρίχρωμος Ιχνηλάτης (Σερβία)
Μπαράκ (Γκριφόν) (Σερβία)
Βαλκανικός (Σερβία)
Ιχνηλάτες Αυστρίας
Ιχνηλάτες Σουηδίας
Ιχνηλάτες Νορβηγίας

Γ) Μπασέ: Μικρότερα σε ύψος, μέχρι 38-40 εκατοστά, κοντοπόδαρα σκυλιά που χρησιμοποιούνται για πιο αργό ψάξιμο σε πυκνά και δύσκολα μέρη, για κυνήγι του κουνελιού και του λαγού.