Όσο και αν σας φαίνεται παράξενο, πολλοί κυνηγοί αγοράζουν ένα αυτογεμές όπλο -μία καραμπίνα- χωρίς να γνωρίζουν πώς λειτουργεί, ποια είναι τα προτερήματα και τα μειονεκτήματά της που το διακρίνουν για να κάνουν μία σωστή αγορά.
Βασίζονται τις περισσότερες φορές σε γνώμες και παραινέσεις άλλων που όμως, δεν θα πληρώσουν εκείνοι το όπλο. Είναι λοιπόν χρήσιμο, εκείνος που θα δώσει τα χρήματα να ξέρει το λόγο που τα δίνει, ώστε να μη μετανιώσει αργότερα γι’ αυτό που πήρε.
Τα πράγματα με το… όνομά τους
Στο ξεκίνημά μας, είναι καλό να διευκρινίσουμε ότι κακώς ονομάζουμε «καραμπίνες» τα λειόκαννα αυτογεμή. Ακόμα και το ημιαυτόματο είναι ένας σωστός όρος για τα όπλα που γεμίζουν μόνα τους, όμως «καραμπίνα», δεν είναι σωστό σε καμία περίπτωση. Η συγκεκριμένη ονομασία διεθνώς παραπέμπει στο ραβδωτό κυνηγετικό επαναληπτικό (με κινητό ουραίο), που διαθέτει μήκος κάννης μικρότερη της κανονικής έκδοσης του συγκεκριμένου μοντέλου. Είναι λοιπόν καλό να αφήσουμε τις παραποιήσεις κατά το δοκούν και να χρησιμοποιήσουμε τις σωστές ονομασίες για τα όπλα μας, δηλαδή αυτογεμές ή ημιαυτόματο.
Ιστορικά στοιχεία
Η ιστορία στα αυτογεμή λειόκαννα ξεκινάει από το 1905 δηλαδή, έναν αιώνα πριν, όταν το ευφυέστατο μυαλό στο σχεδιασμό των όπλων μαζικής παραγωγής ο Αμερικάνος John M. Browning παρουσίασε το πρώτο αυτογεμές λειόκαννο με την ονομασία ΑUTO-5 Browning που έγινε θρύλος. Η λειτουργία του βασιζόταν σε ένα επαναστατικό ελατήριο και είχε ως χαρακτηριστικό την οπισθοδρόμηση της κάννης κατά τη βολή. Γι’ αυτό και στους οπλοτεχνικούς κύκλους το σύστημα αυτό ονομαζόταν “Long Recoil System”. Αυτό το σύστημα υιοθέτησαν πολλές βιομηχανίες διεθνώς αυτά τα 100 χρόνια, κατασκευάζοντας πιστά αντίγραφα της ΑUTO-5 αλλά και με ελαφριές τροποποιήσεις, για να δώσουν μια δική του μορφή στο όπλο.
Στις μέρες μας, το ενδιαφέρον για τα αυτογεμή ελατηρίου, έχει σαφώς περιοριστεί και τείνει να μηδενιστεί. Σε αυτό οφείλεται και ο πολύ μικρός αριθμός διαθέσιμων μοντέλων αυτού του συστήματος που βρίσκει κάποιος στην αγορά. Το κύριο αίτιο της απόρριψης από τον κόσμο, ήταν το μειονέκτημα της οπισθοδρόμησης της κάννης μαζί με το κλείστρο κατά τη βολή, που είχε ως συνέπεια να φεύγει εύκολα το όπλο από τη σκοπευτική γραμμή από την πρώτη στη δεύτερη και τρίτη βολή. Αυτή επίσης η παλινδρόμηση, έδινε σε πολλούς μεγαλύτερη αίσθηση ανάκρουσης στον ώμο απ’ ότι τα σύγχρονα αυτογεμή στα οποία η κάννη κατά τη βολή παραμένει σταθερή.
Αυτά τα σύγχρονα αυτογεμή, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με το σύστημα λειτουργίας που τα χαρακτηρίζει: Αερίων και Αδρανείας.
Με σύστημα αερίων
Εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και τα τελευταία 42 χρόνια έχει ραγδαία εξέλιξη που προσωπικά πιστεύω ότι κορυφώθηκε στις μέρες μας. Ο κατασκευαστικός ανταγωνισμός των μεγάλων βιομηχανιών, εξέλιξε τόσο πολύ το σύστημα αερίων, που σήμερα ένας κυνηγός μπορεί να βρει τα πάντα. Είναι εύκολο να βρει κάποιος δωδεκάρι αυτογεμές αερίου με θαλάμη μήκους 3 ½ ιντσών δηλαδή σούπερ μάγκνουμ που ρίχνει χωρίς εμπλοκές από τα ελαφριά φυσίγγια των 28 γρ. μέχρι τα πολύ βαριά των 64 γρ. Παλαιότερα υπήρχαν προβλήματα εμπλοκών με τα πιστόνια των αερίων και τις οπές διαφυγής των αερίων από το κάτω μέρος της κάννης προς τη βαλβίδα των αερίων. Έτσι, ένα αυτογεμές παλιάς τεχνολογίας με κάννη και σύστημα αερίων για μάγκνουμ φυσίγγια παρουσίασε εμπλοκές με απλά φυσίγγια και ελαφρές γομώσεις. Όλα αυτά όμως ξεπεράστηκαν και το σύστημα αερίων έγινε υπέρ-αξιόπιστο. Έχει όμως την «Αχίλλειο πτέρνα του» που είναι το καθάρισμα και ο βαθμός συντήρησης.
Ένα όπλο αερίων μετά από ένα παραγωγικό κυνήγι που θα ρίξει πολλά φυσίγγια, χρειάζεται φροντίδα και καθάρισμα. Αν μένει ακαθάριστο μετα από πολλές βολές, ενδέχεται να παρουσιάσει με κάποιο τύπο φυσιγγίου εμπλοκές. Όμως, το βρίσκω απαράδεκτο μετά το κυνήγι να μη φροντίζουμε και να μην καθαρίζουμε το όπλο μας. Δεν καταλαβαίνω, σε αυτό δεν οφείλουμε την κάρπωση; Επίσης, ένα σημαντικό πλεονέκτημα ενός όπλου αερίων, είναι ότι δίνει πιο μαλακή αίσθηση της ανάκρουσης στον ώμο κατά τη βολή. Δεν θα μπω σε τεχνική ανάλυση περιγράφοντας πως είναι η αρχή λειτουργίας των όπλων με σύστημα αερίων, διότι θα είναι κουραστικό και δεν θα ενδιαφέρει τόσο. Αυτό όμως που θα αναφέρω, είναι ότι το μοναδικό σημείο πλέον που μελλοντικά ίσως εξελιχθεί στα όπλα αερίων, θα είναι η μείωση των κινούμενων μερών του μηχανισμού που θα παρουσιάζει το κάθε εργοστάσιο.
Με σύστημα αδρανείας
Για το λειόκαννο κυνηγετικό όπλο -διότι το ραβδωτό προϋπήρχε- ξεκινάει ιστορικά με την εμφάνιση των πρώτων αυτογεμών αδρανείας της διάσημης ιταλικής βιομηχανίας Benelli το 1967. Μετά ακολούθησαν και άλλες μεγάλες ιταλικές βιομηχανίες που εμπλούτισαν τη συλλογή τους με μοντέλα αδρανείας αναγνωρίζοντας την αξιοπιστία του. Το σύστημα αυτό δεν είχε τόσο μεγάλες εξελίξεις και βελτιώσεις τα τελευταία 37 χρόνια, διότι άλλωστε δεν το είχε ανάγκη. Διέθετε μια εγγενή αξιοπιστία και απλότητα που σπάνια παρουσίαζε εμπλοκές. Με τις ελαφριές γομώσεις των 18 γρ. σκαγίων δεν είχε ποτέ πρόβλημα, με τις πολύ ελαφριές όμως σκοπευτικές των 24 γρ. είχε, όταν αυτές πρωτοεμφανίστηκαν το 1988-89 ως γομώσεις δωδεκαριού. Μην ξεχνάμε ότι τα 24 γρ., είναι μια κλασική γόμωση σε εικοσάρι και εμείς τα τελευταία 15 χρόνια τη χρησιμοποιούμε σε δωδεκάρι, για σκοπευτική αλλά και κυνηγετική χρήση. Με κάποιες όμως μικροβελτιώσεις στο χρονισμό του κύκλου λειτουργίας, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε οριστικά και έτσι, τα σημερινά μοντέλα αδρανείας μπορούν να ρίχνουν όλα τα φυσίγγια της αγοράς από τα 24 γρ., μέχρι τα βαριά μάγκνουμ των 57 γρ. σκαγίων.
Σήμερα επίσης, θα βρούμε μοντέλα αδρανείας με θαλάμη σούπερ μάγκνουμ των 3 ½ ιντσών, τα οποία μπορούν να ρίξουν χωρίς προβλήματα εμπλοκών όλα τα φυσίγγια του δωδεκαριού ακόμα και τα υπερ- βαρέα των 64 γρ. σκαγίων. Τονίζω, ότι στα αυτογεμή αδρανείας, κινείται μόνο το κλείστρο του, το οποίο έχει και την όλη ευθύνη της απρόσκοπτης λειτουργίας. Γι’ αυτό και η σωστή ονομασία του όπλου είναι «αυτογεμές με κλείστρο αδρανείας». Το μεγάλο του πλεονέκτημα είναι ο μικρός αριθμός κινουμένων μερών του μηχανισμού του. Επίσης, στα πλεονεκτήματά του συγκαταλέγεται η εύκολη λύση-αρμολόγηση και στο ότι δεν χρειάζεται τόσο συχνό καθαρισμό ακόμα και όταν έχει ρίξει πολλά φυσίγγια.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα
Τέλος, θέλω να αναφέρω ένα σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτουν όλα τα σύγχρονα αυτογεμή όπλα σε σχέση με τα παλαιότερα μοντέλα, ανεξάρτητα αν είναι αερίων ή αδρανείας. Αυτό το πλεονέκτημα είναι κοινό και επακόλουθο της εξέλιξης του αυτογεμούς όπλου.
Αγοράζοντας ο κυνηγός ένα σύγχρονο αυτογεμές, θα διαπιστώσει ότι το όπλο συνοδεύεται από ένα σετ φλάντζες αλλαγής κλίσεων του κοντακίου του. Είναι μια σημαντική διευκόλυνση διότι με τις οδηγίες που παρέχονται μέσα από το βιβλιαράκι του κατασκευαστή που συνοδεύει το όπλο, μπορεί μόνος του ο κυνηγός να αλλάξει εύκολα τις φλάντζες των κλίσεων και να φέρει το κοντάκι στα μέτρα του. Αλλά, ακόμα και αν δεν έρθει απολύτως στα μέτρα του, θα είναι πάρα πολύ κοντά και θα τον βοηθήσει στις βολές του. Όλα αυτά βέβαια από τη στιγμή που ο κάτοχος του όπλου το επωμίζει σωστά, διότι αν δεν επωμίζει κάθε φορά με το σωστό τρόπο, τότε, οι αστοχίες του δεν θα οφείλονται στο όπλο…
