Η ναυσιπλοΐα κοντά στις ακτές είναι από τα πιο επικίνδυνα πράγματα για τον αξιωματικό γέφυρας. Αυτό συμβαίνει διότι αυτές οι περιοχές έχουν συνήθως αυξημένη θαλάσσια κίνηση η οποία πολλές φορές αποτελείται από αλιευτικά, ιστιοπλοϊκά, γιότ κ.τ.λ.
Εκτός της θαλάσσια κίνηση, όταν ναυσιπλοούμε κοντά σε ακτές συναντάμε νησάκια, ύφαλους η αβαθή νερά τα οποία θέλουν ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα. Θα πρέπει να ακολουθούμε το πλάνο ταξιδίου, το οποίο όμως θα πρέπει να έχουμε ελέγξει και εμείς για τυχόν παραλήψεις ή λάθη.
Ας δούμε μερικά πράγματα που θα πρέπει να προσέξουμε
1. Συμμόρφωση με τοπικούς κανονισμούς της θαλάσσιας κυκλοφορίας
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ακολουθούμε πιστά τους τοπικούς κανονισμούς της θαλάσσιας περιοχής την οποία διασχίζουμε, εκτός από περίπτωση ανάγκης στην οποία θα πρέπει να κάνουμε οτιδήποτε για την αποφυγή ατυχήματος. Θα πρέπει να ακολουθούμε τις διαχωρίστηκες λωρίδες θαλάσσιας κυκλοφορίας, να παρακολουθούμε στενά την θαλάσσια σήμανση και να ακολουθούμε τις οδηγίες της ακτοφυλακής όσο αναφορά τα σημεία που θα πρέπει να ρεπορτάρουμε κτ.λ.
2. Να ακολουθούμε τις γραπτές ή προφορικές οδηγίες του Πλοιάρχου
Λέω και τις προφορικές γιατί όσοι ταξιδεύουμε γνωρίζουμε ότι πολλές φορές οι προφορικές εντολές του πλοιάρχου είναι πολύ πιο σημαντικές από τις γραπτές. Ο πλοίαρχος λόγω τις εμπειρίας του γνωρίζει τι θα πρέπει να προσέξουμε και συνήθως σε περιοχές πολύ αυξημένης κίνησης θα υπάρχει εντολή για να τον φωνάξουμε σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο που αυτός έχει κρίνει απαραίτητο. Τις περισσότερες φορές αυτό το σημείο θα είναι σημειωμένο στο χάρτη. Όσο και να φαίνεται απίστευτο, πολλές φορές έχει τύχει ο πλοίαρχος να αφήσει εντολή για να τον φωνάξει ο αξιωματικός στη γέφυρα αλλά το αμέλησε ή το ξέχασε ή δεν το είδε. Προσοχή λοιπόν…
3. Χρησιμοποιείτε τους κατάλληλους χάρτες
Ένα από τα βασικότερα είναι η επιλογή της κατάλληλης κλίμακας χάρτη. Ασφαλής ναυσιπλοΐα σε τέτοιες περιοχές είναι η ναυσιπλοΐα με χάρτες της μεγαλύτερης διαθέσιμης κλίμακας. Μικρότερης κλίμακας χάρτες είναι επικίνδυνοι και ελλιπείς σε πληροφορίες ναυτιλιακών κινδύνων. Μπορεί να υπάρχουν τσαμαδούρες που δεν τις δείχνει ένας τέτοιος χάρτης, βάθη τα οποία δεν είναι σωστά ή έχουν απόκλιση από την πραγματική τους θέση και άλλα πολλά που καθιστούν την ναυσιπλοΐα επικίνδυνη.
4. Ρεύματα και παλίρροιες
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα ρεύματα και τις παλίρροιες που επικρατούν στην περιοχή μας. Π.χ. όταν διασχίζουμε το English channel τα ρεύματα αλλάζουν διεύθυνση και ένταση ανάλογα με την παλίρροια. Αυτό συμβαίνει σε καθημερινή βάση και αλλάζει συνεχώς και κάθε ώρα. Είναι πού σημαντικό λοιπόν να γνωρίζουμε πότε θα έχουμε τα ρεύματα μαζί μας ή αντίθετα ή από την πάντα (που λέμε οι ναυτικοί). Κάτι τέτοιο μας επιτρέπει να γνωρίζουμε και να παίρνουμε αποφάσεις για τυχών ελιγμούς του πλοίου.
5. Αναγνώριση φάρων, τσαμαδούρων κ.τ.λ.
Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να διοπτεύουμε φάρους, αντικείμενα στην στεριά και οτιδήποτε άλλο επιβεβαιώνει την θέση στην οποία βρισκόμαστε. Προσοχή οι διοπτεύσεις να προέρχονται από σταθερά σημεία και όχι από τσαμαδούρες οι οποίες δεν είναι σταθερές και οι οποίες μπορεί να μένουν στη θέση τους με κάποια άγκυρα ή οτιδήποτε άλλο. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι έμπειροι ναυτικοί, πολλές φορές με τον συνδυασμό όλων των οργάνων και των μέσων που διαθέτουν στη γέφυρα μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι βρίσκονται στην σωστή πορεία τους και χωρίς να διοπτεύσουν με το παλινώριο ή το ραντάρ. Βέβαια δεν είναι τίποτα να πάρουμε και μία-δύο διοπτεύσεις με το ραντάρ… Οι τσαμαδούρες-ναυτιλιακή σήμανση που επιπλέει στη θάλασσα και δεν είναι σταθερή, είναι επίσης πολύ σημαντική, αρκεί να διασταυρώνεται και με κάποιο σταθερό σημείο και το gps. Να θυμάστε ότι μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά δεν είναι καθόλου απίθανο να πάθει κάτι το gpg… Μην το ξεχνάτε.
6. Βύθισμα πλοίου και βάθος της θάλασσας
Βύθισμα και βάθος, Δύο σημαντικότατες λέξεις οι οποίες συνδέονται άμεσα μεταξύ τους. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω στους χάρτες, τα βάθη που έχετε γύρω σας συναρτήσει και του βυθίσματος του πλοίου είναι αν όχι το σημαντικότερο, από τα σημαντικότερα που θα πρέπει να προσέξετε. Πάντα θα πρέπει να τα γνωρίζετε, για να μπορείτε να είστε σίγουρος ότι σε περίπτωση που χρειαστεί να αλλάξετε πορεία (για οποιονδήποτε λόγο) ότι θα πλέετε σε ασφαλή ύδατα. Οι προσαράξεις που γίνονται ή έχουν γίνει, ήταν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων από ανθρώπινο λάθος και μη σωστής αξιολόγησης του βάθους της θάλασσας σε σχέση με το βύθισμα του πλοίου.
7. Τα αυτιά μας στο VHF
Πολύ σημαντικό είναι να παρακολουθούμε στενά τις αναγγελίες που γίνονται από το VHF, είτε προέρχονται από κάποιο σταθμό στην στεριά είτε από κάποιο πλεούμενο (πλοία, ιστιοπλοϊκά, αλιευτικά κ.τ.λ.). Οι αναγγελίες μπορεί να έχουν σχέση με οποιονδήποτε ναυτιλιακό κίνδυνο ή εμπόδιο το οποίο μπορεί να συναντήσουμε. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι κάποιες θαλάσσιες εργασίες οι οποίες πραγματοποιούνται από πλοίο εκβάθυνσης ή πόντισης καλωδίων και σωληνώσεων ή κάποια ρυμούλκηση πλατφόρμας κ.τ.λ.
8. Ηλεκτρονικός χάρτης (ECDIS)
Οι ηλεκτρονικοί χάρτες είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που μας απασχολεί ή θα μας απασχολήσει σύντομα. Μέχρι στιγμής ήταν ένα ναυτιλιακό βοήθημα το οποίο όμως το ελέγχαμε για τυχόν σφάλματα με του χάρτινους χάρτες. Πλέον τα πλοία αρχίζουν να χρησιμοποιούν το ECDIS χωρίς χάρτινους χάρτες. Είναι δηλαδή Paperless. Φυσικά υπάρχουν τρόποι που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι το ηλεκτρονικό μας βοήθημα δουλεύει σωστά, αρκεί να τους εφαρμόζουμε και να μην καθησυχαζόμαστε ότι δεν κάνει λάθος. Όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να παρουσιάσουν σφάλμα γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε συνέχεια σε εγρήγορση, πόσο μάλλον όταν πλέουμε κοντά σε ακτές.
9. Πηδαλιουχία
Οι περιοχές κοντά στις ακτές, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, έχουν συνήθως αυξημένη θαλάσσια κίνηση και πολλές φορές έχουμε να κάνουμε και μεγάλα «γυρίσματα» (δηλαδή μεγάλες στροφές του πλοίου, ώστε να ακολουθήσουμε την επιθυμητή πορεία). Θα πρέπει λοιπόν να έχουμε στο νου μας ότι η αυτόματη πηδαλιουχία πολλές φορές δεν είναι και ότι καλύτερο. Αν λάβουμε υπόψη μας και τα μικρά βάθη (τα οποία επηρεάζουν τους ελιγμούς του πλοίου) και τα πιθανά ρεύματα που μπορεί να επικρατούν, τότε η χρήση της χειροκίνητης πηδαλιουχίας είναι επιβεβλημένη. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να κάνετε αξιολόγηση της κατάστασης και να αποφασίσετε αναλόγως.
10. Πρόβλεψη
Όταν κάνουμε βάρδια στη γέφυρα –μεταξύ όλων των άλλων- θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη. Η πρόβλεψη αυτή έχει να κάνει με την κίνηση και την ιδιομορφία της περιοχής που πλέουμε. Θα πρέπει το μυαλό μας να είναι σε θέση να «γεννάει» εναλλακτικά πλάνα τα οποία θα μας εξασφαλίσουν την ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος. Π.χ. όταν βρισκόμαστε σε πορεία σύγκρουσης με ένα πλοίο και αυτό το πλοίο είναι υποχρεωμένο να μας προσέξει, θα πρέπει να έχουμε σκεφτεί το σενάριο αυτό το πλοίο να μην στρίψει, ώστε να αποφύγουμε την σύγκρουση. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να λάβουμε πάρα πολλά στα υπόψη μας, τα οποία άμα τα έχουμε σκεφτεί από πριν απλοποιούν κατά πολύ την κατάσταση και μας αποτρέπουν να πάρουμε βεβιασμένες αποφάσεις. Άλλο ένα παράδειγμα είναι όταν πλέουμε στο English Channel από νότια προς βόρεια και έχουμε προορισμό το λιμάνι του Ρόττερνταμ. Δεν μπορείς να πηγαίνεις στο συγκεκριμένο λιμάνι από αυτή την διαδρομή και να «κρατάς» το καράβι στα αριστερά… Αφού θα στρίψεις δεξιά! Για όσους γνωρίζουν καταλαβαίνουν καλύτερα.
Όλες οι βάρδιες θα πρέπει να γίνονται με προσοχή, αλλά οι βάρδιες κοντά σε ακτές στις όποιες έχει και αυξημένη κίνηση, χρειάζονται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή και υπευθυνότητα. Έχετε τα αυτιά σας και τα μάτια σας διαρκώς ορθάνοιχτα. Σε περίπτωση που κάτι δεν σας πάει καλά (π.χ. είδατε κάποιον φάρο που δεν θα έπρεπε να δείτε) καλέστε κατευθείαν τον πλοίαρχο ή αν υπάρχουν σχετικές εντολές, τον υποπλοίαρχο. Η συγκεκριμένη δουλειά είναι πολύ υπεύθυνη και όταν τη κάνετε, να θυμάστε ότι κάποιοι κοιμούνται στις καμπίνες και περιμένουν να γυρίσουν σπίτι τους κάποια μέρα και όχι να πνιγούνε…
