ΜΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΩΝ ΔΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΘΗΣ ΤΟΥ ΒΥΘΟΥ
Η αυτόνομη κατάδυση , όσο συναρπαστικό είναι τόσους κινδύνους κρύβει, και μεταξύ αυτών 2 αρκετά επικίνδυνες καταστάσεις είναι η νόσος των δυτών και η μέθη του βυθού.
Το ξέρω ότι το θέμα δεν αφορά πολλούς και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ήδη μπορεί να τα γνωρίζουν αλλά αφενός νομίζω είναι ένα θέμα αρκετά μπερδεμένο όσο και ενδιαφέρον και αφετέρου είναι από τα λίγα που δεν έχουν αναλυθεί και από τα λίγα που μπορώ να αναλύσω
Η αιτιολογία της ΝΟΣΟΥ ΤΩΝ ΔΥΤΩΝ, συνδέεται άμεσα με παραβίαση του νόμου του Henry που λέει ότι «σε σταθερή θερμοκρασία, το ποσοστό του αερίου που διαλύεται σε ένα υγρό είναι σχεδόν ανάλογο προς τη μερική πίεση του αερίου». Πιο απλά, όταν αυξάνεται η πίεση του αερίου με το οποίο τροφοδοτείται ο αυτοδύτης, που συνήθως είναι ατμοσφαιρικός αέρας με πίεση τότε αυξάνεται ανάλογα και η διαλυτότητα του στο αίμα. Το αντίθετο συμβαίνει κατά την ελάττωση της πίεσης, όπως συμβαίνει στην ανάδυση.
Η σημασία του νόμου αυτού είναι πολύ μεγάλη, κυρίως στην περίπτωση του αζώτου που αποτελεί το κύριο συστατικό του αέρα και που διαλύεται στο αίμα κατά την διάρκεια της κατάδυσης και απελευθερώνεται στην ανάδυση. Έτσι, κατά την κατάδυση σε μεγάλο βάθος θα αυξηθεί η μερική πίεση του αζώτου στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα να διαλυθεί μεγάλο μέρος αυτού στο αίμα. Αν συμβεί μια ταχεία ανάδυση θα ελευθερωθεί απότομα το διαλυμένο άζωτο, το οποίο επειδή δεν προφθάνει να αποβληθεί από τους πνεύμονες θα σχηματίσει φυσαλίδες που αποφράσσουν μικρά αγγεία (τα λεγόμενα τριχοειδή) κυρίως του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, των αρθρώσεων κ.ά., δημιουργώντας έτσι τα συμπτώματα της νόσου των δυτών. Ο μηχανισμός αυτός, εξηγεί την παράλυση των κάτω άκρων (βλάβη νωτιαίου μυελού) αλλά και τις παραισθήσεις, τυφλώσεις, την αμνησία (βλάβη εγκεφάλου) ενώ οδηγεί συχνά και σε θάνατο.
Η νόσος των δυτών, ΠΡΑΚΤΙΚΑ εμφανίζεται όταν το βάθος κατάδυσης και ο χρόνος παραμονής υπερβούν ένα συγκεκριμένο όριο. Έτσι, σε βάθος π.χ. 30 μέτρα, ο μέγιστος χρόνος παραμονής είναι 25 λεπτά. Όμως, δεν αρκεί μόνο η άνοδος στην επιφάνεια όταν ο χρόνος κοντεύει, πρέπει και η άνοδος να είναι σταδιακή, ώστε να παρέχεται η ευκαιρία αποβολής του αζώτου από τους πνεύμονες. Σε περίπτωση που ο χρόνος παραμονής παραταθεί ή η άνοδος είναι ταχεία οι βλάβες στο νευρικό σύστημα θα εγκατασταθούν ίσως και μόνιμα. Για το λόγο αυτό προληπτικά συνίσταται διακοπτόμενη ανάδυση ή εκ των υστέρων τοποθέτηση σε θάλαμο αποσυμπίεσης.
Η λεγόμενη «ΜΕΘΗ ΤΟΥ ΒΥΘΟΥ» ή αλλιώς νάρκωση του αζώτου παρότι συχνά συγχέεται με τη νόσο των δυτών ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ Μ’ ΑΥΤΗΝ.
Επέρχεται στους αυτοδύτες όταν περάσουν τα 30 περίπου μέτρα βάθους και οφείλεται στη δράση του αζώτου στα εγκεφαλικά κύτταρα. Το άζωτο σε κανονικές συνθήκες δεν έχει καμία επίδραση στον εγκέφαλο, απλώς μπαινοβγαίνει με τους πνεύμονες. Όμως, στην κατάδυση συμβαίνουν τα ακόλουθα.
• Όσο ο δύτης κατέρχεται τόσο η πίεση που ασκείται στο σώμα του αυξάνει (1 ατμόσφαιρα κάθε 10 μέτρα) .Έτσι, σε βάθος 20 μέτρων η συνολική πίεση είναι 3 ατμόσφαιρες (2 από το νερό και 1 από τον ατμοσφαιρικό αέρα)
• Ο αέρας που του χορηγείται από τον αναπνευστήρα είναι με πίεση τόση κάθε φορά όση υποδεικνύει το βάθος που βρίσκεται ώστε οι 2 πιέσεις (εσωτερική και εξωτερική) να αντιρροπούνται, διαφορετικά οι πνεύμονες θα σμικρύνονταν.
• Η αύξηση αυτή της πίεσης του αέρα, συνεπάγεται προφανώς και αύξηση της πίεσης του αζώτου η οποία θα οδηγήσει σε αυξημένη διαλυτότητα αζώτου (νόμος Henry, βλ. παραπάνω) στο αίμα. Δηλαδή πρακτικά όσο ο δύτης καταδύεται τόσο θα αυξάνει και το άζωτο που θα διαλύεται στο αίμα του.
Το άζωτο αυτό αρχίζει να καταστέλλει τον εγκέφαλο που φτάνει μέχρι πλήρη νάρκωση όταν ο δύτης υπερβεί το βάθος των 40 μέτρων που θεωρείται σαν όριο ασφαλείας. Η νάρκωση αυτή στην αρχή εκδηλώνεται σαν μια κατάσταση ευφορίας για αυτό και ονομάστηκε μέθη του βυθού. Χαρακτηριστικό είναι ότι αμβλύνεται η αίσθηση του κινδύνου. Ο δύτης χάνει το συνειρμό τη λογική και την κρίση και κάθε αυτοέλεγχο. Όσο αυξάνει το βάθος, αρχίζει να ατονεί, να αδιαφορεί κλπ και στην κατάσταση αυτή μπορεί να κάνει βασικά σφάλματα και παράλογες ενέργειες που να του κοστίσουν τη ζωή. Συνέβη σε πεπειραμένο αυτοδύτη που υπέστη τη νόσο, να αφαιρέσει τον αναπνευστήρα του και να προσπαθήσει να τον δώσει στα ψάρια για να μην πνιγούν!!!.
Είναι προφανές ότι αν ο δύτης είναι αβοήθητος, θα πεθάνει από πνιγμό αφού πρώτα χάσει τις αισθήσεις του. Σύμφωνα με μαρτυρίες παθόντων, το πεδίο ορατότητας είναι περιορισμένο, στο στόμα τους νιώθουν μια μεταλλική γεύση και έχουν διαφορετική αίσθηση των χρωμάτων. Προφανώς, η αντικατάσταση του ατμοσφαιρικού αέρα στους αναπνευστήρες τελευταίας γενιάς από μίγμα οξυγόνου και ηλίου ή και καθαρό οξυγόνο, έχει ελαττώσει τη συχνότητα της νόσου.
